در چه مواردی نیاز به عمل جراحی شکستگی استخوان ترقوه وجود دارد

در موارد معدودی شکستگی ترقوه نیاز به عمل جراحی دارد که مهمترین آنها عبارتند از

• در شکستگی های با جابجایی زیاد (معمولا جابجایی یا روی هم سوار شدن Over riding بیش از دو سانتیمتر ) و یا در شکستگی های همراه با شکستگی حفره گلنوئید در استخوان کتف

• در مواردی که همراه با شکستگی ترقوه، عروق و اعصاب مهمی در اطراف شکستگی آسیب دیده باشند این عروق و اعصاب باید ترمیم شوند و بعد از ترمیم آنها شکستگی به توسط پلاک فیکس شود

• در موارد جوش نخوردن شکستگی ترقوه بعد از درمان بسته

• شکستگی انتهای خارجی استخوان ترقوه نزدیک به مفصل آکرومیوکلاویکولر

در این روش، شکستگی جااندازی شده و به توسط میله داخل استخوانی و یا پلاک، فیکس و بیحرکت میشود.

 

                                 

درمان شکستگی استخوان ترقوه

درمان اکثر این شکستگی ها بصورت غیر جراحی است. جااندازی دقیق این شکستگی بصورت بسته معمولا امکانپذیر نیست و در اکثر موارد نیازی هم به جااندازی بسته وجود ندارد. پزشک معالج اجازه میدهد قطعات شکسته شده در همان وضعیت جابجا شده جوش بخورند.

 

ساده ترین درمان بسته این شکستگی، آویزان کردن اندام فوقانی به گردن است. نوعی از این درمان که همراه با آویزان کردن ساعد به گردن، بازو هم به تنه بسته میشود را بانداژ ولپو میگویند.

هدف از آویزان کردن دست به گردن، ممانعت از پایین آمدن قطعه خارجی به پایین (بر اثر وزن اندام فوقانی) و کاهش درد است و در این روش درمانی هیچ کوششی برای جااندازی شکستگی به عمل نمیاید.

شکستگی با وجود جابجایی معمولا جوش خورده و جابجایی مختصر قطعات در محل شکستگی معمولا تاثیری در عملکرد آینده اندام فوقانی نخواهد داشت. در شکل روبرو انواع مختلف آویزان کردن اندام فوقانی به گردن برای درمان شکستگی استخوان ترقوه دیده میشود

 

بیمار اگر بچه باشد بمدت ۲-۱ هفته و اگر بزرگسال باشد بمدت ۳-۲ هفته در همین حالت میماند تا شکستگی فرصت جوش خوردن را داشته باشد.

 

روش دیگر درمان غیر جراحی این شکستگی، بانداژ خاصی به شکل عدد هشت انگلیسی figure of eight است که به توسط پزشک ارتوپد در اطراف هر دو شانه و ترقوه بسته میشود.

 

هدف از این نوع بستن شانه جااندازی شکستگی و یا حفظ قطعات در حالت جاافتاده با به عقب بردن شانه ها است ولی در عمل معمولا این طریقه بانداژ نمیتواند این هدف را عملی کند به همین خاطر امروزه کمتر از این روش استفاده میشود.

 

بانداژ به شکل حرف ۸ اگر سفت بسته شود میتواند با فشار بر روی ورید های شانه موجب ورم اندام فوقانی شود و یا ممکن است با فشار بر روی اعصاب شانه موجب فلج اعصابی شود که از ناحیه شانه عبور میکنند.

 

در هر صورت اگر از این روش درمانی استفاده میشود بیمار باید بعد از چند روز مجددا به پزشک معالج مراجعه کند تا پزشک از سفت نبودن بانداژ و عدم فشار بانداژ بر روی عروق و اعصاب مطمئن شود.

استفاده از دارو در چند روز اول بعد از شکستگی در کاهش درد موثر است. در مدت درمان که اندام فوقانی بیمار بسته شده است باید مرتبا مفاصل دست، مچ دست و آرنج را حرکت داد تا از محدود شدن حرکات و خشکی مفصلی پیشگیری شود.

 

نرمش های لازم برای افزایش دامنه حرکتی شانه و برای تقویت عضلات شانه باید بلافاصله بعد از کاهش درد بیمار شروع شوند. بعد از اینکه قدرت شانه به حد قبل از شکستگی رسید بیمار میتواند به ورزش مورد علاقه خود بازگردد.

شکستگی های ترقوه معمولا بدون مشکل خاصی جوش میخورند ولی نامنظمی در محل شکستگی معمولا از روی پوست دیده میشود و در لمس به دست میخورد.

 

این برجستگی و نامنظمی به مرور زمان کوچکتر میشود. در بچه ها بعد از مدتی کاملاً ناپدید شده ولی در بزرگسالان ممکن است مقداری از آن برجستگی باقی بماند.

 

اگر بیمار از این برجستگی ناراحت بود بعدا میتواند با عمل جراحی استخوان زیادی را صاف کند. بعد از پایان درمان معمولا بعد از مدتی کارکرد شانه به حد طبیعی خود برمیگردد.

 

 

                                 

 

علائم شکستگی استخوان ترقوه

مهمترین علائم این شکستگی عبارتند از

 

·         شانه بیمار به پایین و به جلو بدن میفتد

 

·         فرد به علت درد نمیتواند بازویش را بلند کند

 

·         سعی در بالا بردن دست ممکن است صدای سایش و به هم خوردن استخوانها ایجاد کند که فرد آنرا احساس میکند

 

·         پوست روی ترقوه دچار تورم و خونمردگی میشود

 

·         بک برجستگی در جلوی ترقوه لمس میشود و لمس محل شکستگی از روی پوست دردناک بوده و فشار بر روی شکستگی معمولا موجب صدا (کریپتاسیون) میشود.

 

 

                                 

 

علل شکستگی استخوان ترقوه در ناحیه شانه

مهمترین مکانیسم های ایجاد شکستگی ترقوه عبارتند از :

در حین زایمان

 

بعضی از نوزادان در حین زایمان مشکل دچار شکستگی این استخوان میشوند. در حین عبور نوزاد از کانال زایمانی فشارهای زیادی که به شانه وی وارد میشود ممکن است آنقدر زیاد باشد که موجب شکسته شدن استخوان ترقوه شود.

ضربه مستقیم

 

استخوان ترقوه تا سن بیست سالگی کاملا سفت و محکم نمیشود و تا این سن بر اثر ضربات مستقیم به راحتی دچار شکستکی میشود. این ضربات مستقیم میتوانند بطور مثال بدنبال اصابت چوبدستی به استخوان ایجاد شوند.

ضربه غیر مستقیم

 

ضربه غیر مستقیم به استخوان ترقوه معمولا در حین ورزش و به علت زمین خوردن ایجاد میشود. در حین زمین خوردن فرد بطور غیر ارادی دست خود را بصورت کشیده به جلو میاورد و معمولا اولین جایی که به زمین برخورد میکند کف دست است.

 

نیروی برخورد به زمین از کف دست به آرنج و بعد به شانه اعمال شده و میتواند موجب شکستگی ترقوه شود. گاهی اوقات هم شکستگی بر اثر افتادن بر روی شانه ایجاد میشود.

 

خصوصیات شکستگی استخوان ترقوه

 

هر جایی از استخوان ترقوه ممکن است دچار شکستگی شود ولی شایعترین محل شکستگی، محل اتصال یک سوم وسطی و یک سوم خارجی استخوان است.

 

بدنبال شکستگی معمولا استخوان، به دو قطعه داخلی یا مدیال ( آنکه به جناغ نزدیک است) و خارجی یا لترال ( آنکه به شانه نزدیک است) تبدیل میشود.

 

معمولا  قطعه خارجی بر اثر وزن اندام فوقانی به سمت پایین و بر اثر انقباض عضلات اطراف شانه به سمت داخل جابجا میشود.

 

شکستگی در انتهاهای داخلی و خارجی استخوان ترقوه کمتر دیده میشود و علائم آنها شبیه به دررفتگی مفاصل نزدیک آنها یعنی مفاصل آکرومیوکلاویکولر Acromioclavicular joint و استرنوکلاویکولر Sternoclavicular joint است.

 

                                 

آناتومی استخوان ترقوه ( کلاویکل)

استخوان ترقوه قسمتی از شانه است . این استخوان مانند استخوان کتف کمک میکند تا اندام فوقانی به تنه اتصال پیدا کند. استخوان ترقوه تنها ارتباط استخوانی اندام فوقانی با تنه است.

 

ترقوه یک استخوان بلند است که در طول خود دو قوس دارد و به شکل حرف S البته با انحنای کمتر است. این استخوان از طرف داخل در مجاورت استخوان جناغ قرار گرفته و مفصل استرنوکلاویکولر Sternoclavicular را درست میکند و در طرف خارج در کنار زائده آکرومیون از استخوان کتف مفصل آکرومیوکلاویکولر Acromioclavicular را بوجود میاورد.

از زیر این استخوان عروق و اعصاب مهمی عبور میکنند ولی خوشبختانه این عروق و اعصاب در حین شکستگی ترقوه بندرت آسیب میبینند. شکستگی استخوان ترقوه معمولا در قسمت وسطی آن اتفاق میفتد.

 

                                 

مراحل درمان یک شکستگی کدامند

در بسیاری از بیمارانی که بدنبال ضربه دچار شکستگی اندام شده اند مشکل بیمار تنها شکستگی وی نیست. ضربه ای که موجب شکستگی شده است حال چه بدنبال تصادف باشد یا سقوط از ارتفاع یا هر علت دیگر، میتواند موجب آسیب به ارگان های حیاتی دیگر بیمار هم بشود.

 

پزشک معالج در مواجهه با بیمار، تمام مشکلات وی را در نظر میگیرد. ابتدا سعی میکند به مشکلات مهم تر رسیدگی کرده و سپس تک تک آسیب های وارده به بیمارش را مورد بررسی و سپس مداوا قرار دهد.

 

درمان یک بیمار دچار شکستگی دو مرحله دارد که عبارتند از:

 

·         احیاء و مراقبت های اولیه شکستگی

 

·         مراقبت از استخوان تا وقتی که جوش بخورد

 

 

احیاء و مراقبت های اولیه شکستگی

این مرحله اولین برخورد بیمار با پزشک یا پرسنل پزشکی است. در این مرحله پزشک یا پرستار در صحنه تصادف بر بالین بیمار حاضر میشوند و یا بیمار به نزدیکترین مرکز درمانی رسیده است.

در این مرحله اقداماتی برای بیمار انجام میشود که صرفا در جهت حفظ جان اوست. اگر بیمار بر اثر تصادف یا سقوط از ارتفاع دچار آسیب تنفسی شده است یا خونریزی شدید دارد یا فشار خون او بشدت کاهش یافته است به او کمک میشود.

اقداماتی که در این مرحله انجام میشوند صرفا برای زنده نگه داشتن بیمار است.

 

پس از اینکه پزشک معالج مطمئن میشود خطری حیات بیمارش را تهدید نمیکند ابتدا اقداماتی در جهت تشخیص شکستگی انجام میشود و پس از تشخیص نوع شکستگی، به بیمار داروهایی تجویز میشود تا درد وی کاهش یابد.

 

اندام شکسته شده بالا نگه داشته میشود تا تورم آن کم شود و همچنین از افزایش سریع تورم در ساعات آینده جلوگیری شود. برای بیحرکت کردن موقت اندام تا موقعی که درمان قطعی شروع شود اندام در یک آتل گذاشته میشود.

 

اگر شکستگی بیمار بصورت شکستگی باز است ( شکستگی باز به شکستگی میگویند که همراه با زخمی شدن پوست روی محل شکستگی است و زخم به استخوان شکسته شده راه دارد) به بیمار داروهای آنتی بیوتیک داده میشود تا احتمال عفونت آینده در محل شکستگی کاهش یابد.

 

همچنین ممکن است لازم شود پزشک معالج در اطاق عمل، زخم محل شکستگی را درمان کند. بافت های از بین رفته را خارج کرده و آلودگی هایی را که از بیرون وارد محل شکستگی شده اند از زخم خارج کند.

 

                                 

معیار بازگشت کارکرد اندام چیست

برگشت کارکرد عضو آسیب دیده هم چند جنبه مهم دارد. اندام از قسمتهای مختلف و عناصر متفاوتی تشکیل شده که اگر بدرستی کار نکنند فعالیت آن اندام به وضع طبیعی برنگشته است. برگشت کارکرد عضو از چند جنبه قابل بررسی است

بازگشت حرکات به مفاصل اطراف شکستگی

 در اندام تحتانی ( منظور اندامی است که معمولا در فرهنگ مردم به آن پا میگویند) اگر زانو به خوبی خم و راست نشود شما نمیتوانید به راحتی بنشینید یا از پله بالا بروید یا حتی ناخن های پایتان را کوتاه کنید یا در اندام فوقانی ( که به غلط دست هم نامیده میشود) اگر بطور مثال آرنج شما خم نشود شما نمیتوانید در حین غذا خوردن قاشق را به دهانتان ببرید یا سرتان را شانه کنید.

 در بسیاری اوقات بعد از درمان شکستگی، حرکات مفاصل در اندام آسیب دیده دچار محدودیت میشود. مثلا برای درمان یک شکستگی در ناحیه مچ دست پزشک معالج بعد از جاانداختن شکستگی اقدام به گچ گیری میکند.

در مدتی که اندام در این گچ بیحرکت مانده است مفاصل آن اندام بتدریج قابلیت تحرک و نرمی خود را از دست داده و به اصطلاح خشک میشوند.

یا اگر برای درمان یک شکستگی تنه استخوان ران از عمل جراحی و کارگذاری پلاک استفاده شده است بعد از جراحی معمولا عضلات آسیب دیده در حین شکستگی به یکدیگر و به استخوان زیرشان میچسبند و این چسبندگی مانع از حرکت روان عضلات روی یکدیگر و روی استخوان شده که نتیجه آن محدود شدن حرکات مفاصلی است که حرکاتشان وابسته به آن عضلات است.

روند ذکر شده در درمان بسیاری از شکستگیها بطور طبیعی اتفاق میفتد با این حال پزشک معالج با انجام اقداماتی یا از آن پیشگیری میکند و یا اگر قابل پیشگیری نباشد حرکت مفصل را به حالت اولیه آن برمیگرداند.

 

بنابراین یکی از معیارهای یک درمان موفق اینست که دامنه حرکات مفاصل در اندام آسیب دیده به حالات قبل از شکستگی بازگردد

 

حفظ کارکرد عضلات

 

 اندام بدون حرکت بشدت ناکارا است و عامل حرکت در هر اندام عضلات آن هستند. عضلات اندام آسیب دیده بشدت در معرض خطر ضعیف شدن در طول درمان شکستگی قرار دارند. ضعیف شدن این عضلات میتواند با مکانیسم های متفاوتی ایجاد شود.

 

بطور مثال بیماری را در نظر بگیرید که بدنبال شکستگی ناحیه آرنج تحت درمان با گچ گیری قرار گرفته است. در مدتی که اندام وی تا زمان بهبودی در گچ بیحرکت باقی میماند عضلات بازوی وی فعالیتی ندارند پس طبیعی است که بعد از مدتی کم تحرکی دچار ضعف شوند.

 

این ضعف البته تا زمانی که اندام بیمار در گچ قرار دارد خود را نشان نمیدهد ولی بعد از اینکه اندام از گچ خارج شد بیمار متوجه کاهش قدرت بازوی خود نسبت به قبل از شکستگی میشود.

 

بیمار دیگری را در نظر بگیرید که بدنبال شکستگی ساق تحت عمل جراحی با استفاده از میله داخل استخوانی قرار گرفته است. بیمار به علت احساس درد بعد از جراحی توصیه های پزشک معالج را نادیده گرفته و مچ پایش را حرکت نمیدهد.

 

طبیعتا پس از مدتی عضلاتی از ساق که مچ پا را حرکت میدهند به علت کار نکردن دچار ضعف میشوند. این ضعف بخصوص وقتی خود را نشان میدهد که بیمار بعد ار جوش خوردن محل شکستگی میخواهد روی پای آسیب دیده ایستاده و حرکت کند ولی به علت ضعیف شدن عضلات این کار برایش مشکل شده است.

 

پس معیار دیگر یک درمان موفق شکستگی اینست که قدرت عضلات اندام آسیب دیده در حد قبل از آسیب حفظ شوند.

 

جوش خوردن شکستگی

 

 اندامی که استخوان شکسته آن بطور کامل جوش نخورده است بعید است بتواند کارایی قبل خود را بدست آورد. پس یکی از فاکتورهای مهم برگشت کارکرد اندام، جوش خوردن شکستگی است.

 

اندام فقط استخوان و عضله نیست

 عناصر حیاتی مهم دیگر مانند اعصاب و عروق در اندام وجود دارند که کارکرد صحیح آنها برای حفظ کارایی اندام ضروری است. اگر این عناصر براثر ضربه اولیه یا براثر لبه تیز شکستگی دچار آسیب شوند لازم است تا بدرستی درمان شوند تا اندام بتواند فعالیت طبیعی خود را از سر گیرد

 

                                 

درمان شکستگی های پاتولوژیک یا مرضی چیست

توانایی ترمیم و جوش خوردن استخوان در کسی که دچار شکستگی پاتولوژیک شده است وجود دارد و شکستگی های این افراد جوش میخورند گرچه ممکن است این اتفاق با کمی تاخیر صورت پذیرد.

 

تصمیم گیری درمانی برای این شکستگی ها بر حسب محل شکستگی و مقدار جابجایی و دیگر معیارها همانند کسانی است که بدون بیماری زمینه ای دچار شکستگی شده اند.

 

در کیست های استخوانی که دچار شکستگی پاتولوژیک شده اند ممکن است بعد از جوش خوردن شکستگی، کیست بطور خودبخود پر شود. البته ممکن است این اتفاق نیفتد و بعدا برای درمان کیست نیاز به پیوند استخوانی وجود داشته باشد.

 

در صورتیکه شکستگی مرضی در استخوانی که دچار عفونت شده ایجاد شود و آن شکستگی نیاز به عمل جراحی داشته باشد برای فیکس کردن شکستکی نمیتوان از پلاک یا نیل استفاده کرد. تثبیت شکستگی در این موارد با استفاده از اکسترنال فیکساتور انجام میشود.

 

                                 

 

در مواردی که به علت بیماری زمینه ای استخوان به حدی ضعیف شده است که احتمال شکستگی پاتولوژیک قریب الوقوع است پزشک معالج قبل از اینکه شکستگی ایجاد شود استخوان را با پلاک یا نیل (میله داخل استخوانی) تقویت میکند.

آیا شکستگی پاتولوژیک جوش میخورد

ینکه آیا یک شکستگی پاتولوژیک جوش میخورد یا خیر تا حد زیادی وابسته به نوع بیماری است که موجب ضعیف شدن استخوان شده است.

در بیماری هایی که کل سیستم اسکلتی را ضعیف میکنند معمولا شکستگی ها جوش میخورند ولی این جوش خوردن هسته تر از زمان معمول است. در مورد شکستگی های پاتولوژیک در محل تومورهای خوش خیم و کیست های استخوانی هم همین روال وجود دارد.

 در شکستگی های مرضی که بر روی یک عفونت استخوانی یا تومور بدخیم استخوان ایجاد شده اند تا موقعی که بیماری زمینه ای وجود دارد شکستگی یا جوش نمیخورد و یا جوش خوردن آن با تاخیر زیادی همراه است.

 

                                 

شکستگی پاتولوژیک یا مرضی چیست

شکستگی پاتولوژیک Pathologic fracture یا مرضی به شکستگی میگویند که بر اثر وارد شدن ضربه به استخوانی که به هر علتی ضعیف شده ایجاد میشود.

گاهی اوقات استخوان به حدی ضعیف میشود که بدون اینکه ضربه ای به آن وارد شود و صرفا بر اثر نیروهایی که در زندگی روزمره به آن وارد میشود دچار شکستگی میگردد.این نوع شکستگی را پاتولوژیک یا مرضی میگویند.

علائم این شکستگی مانند علایم دیگر شکستگی ها است. البته گاهی بیمار مدتی قبل از اینکه شکستگی ایجاد شود از درد اندام احساس ناراحتی میکرده است و در زمانی مشخص ناگهان شدت درد افزایش پیدا کرده و وی را مجبور به مراجعه پزشکی میکند..

بیماری که استخوان را ضعیف کرده و موجب شکستگی پاتولوژیک یا مرضی در آن میشود ممکن است قبل از ایجاد شکستگی برای بیمار معلوم باشد و یا ممکن است بعد از شکستگی تشخیص داده شود.