منشا درد لگن در مفصل ران چیست

مفصل ران یا هیپ Hip joint در محل اتصال تنه و اندام تحتانی است. این مفصل جایی است که استخوان لگن در کنار استخوان ران قرار میگیرد. در مفصل ران سر استخوان ران در درون حفره استابولوم که جزئی از استخوان لگن است قرار میگیرد.

 

منشا درد مفصل ران میتواند بافت های متفاوتی باشد

 

    آسیب استخوان های تشکیل دهنده مفصل ران در اثر عفونت یا شکستگی میتواند موجب درد در این مفصل شود.

 

    دور تا دور مفصل ران را پرده بافتی کلفتی پوشانده که به آن کپسول مفصلی میگویند. سطح داخلی کپسول مفصلی لایه سلولی نازکی به نام پرده سینوویال Synovial membrane وجود دارد که مسئول ترشح مایع سینوویال است. مایع سینوویال یا مایع مفصلی موجب لغزنده شدن سطح غضروف مفصلی شده و در تغذیه غضروف مفصل هم شرکت میکند. هر گونه التهاب در پرده سینوویال مفصل ران به علل بیماری های عفونی یا روماتیسمی یا دیگر علل میتواند موجب درد لگن شود.

 

    در اطراف کپسول مفصل ران تاندون ها و عضلات قرار دارند. بین تاندون ها و کپسول مفصل ران کیسه هایی با دیواره نازک وجود دارد که به آنها بورس Bursa میگویند. سطح داخلی بورس ها پوشیده از یک لایه سینوویال است و در درون آن هم مایع سینوویال وجود دارد. التهاب بورس های اطراف مفصل ران که به آن بورسیت Bursitis میگویند میتواند موجب درد  لگن شود.

 

    در اطراف مفصل ران عضلات زیادی قرار دارند. گاهی به علت کشیده شدن این عضلات دردی در جلوی لگن احساس میشود. اتفاقا شایع‌ترین علت درد کشاله ران کشیدگی عضلانی است. کشیدگی های عضلات ناحیه کشاله ران معمولا بدنبال فعالیت های شدید بدنی و فعالیت های ورزشی ایجاد میشوند. گاهی هم وقتی به کار خاصی عادت نداریم انجام آن میتواند موجب بروز درد کشاله ران شود.  این کشیدگی ها معمولا با مدتی استراحت و کاهش فعالیت ها بهبود میابند.

 

    گاهی اوقات منشا دردی که در مفصل ران احساس میشود خود مفصل نبوده و در بافت های اطراف آن است. بطور مثال گاهی اوقات درد ناشی از هرنی یا فتق دیسک بین مهره ای میتواند موجب احساس درد در مفصل ران شود. یا درد یک فتق کشاله ران میتواند در مفصل ران احساس شود.

 

درد مفصل ران معمولا در جلوی آن یعنی در ناحیه کشاله ران احساس میشود با این حال گاهی اوقات درد مفصل ران در قسمت خارجی لگن و یا حتی در پشت لگن یعنی پشت باسن احساس میشود.

 

منشا اکثر درد هایی که در پشت لگن احساس میشوند نه در مفصل ران که در ستون مهره یا مفصل ساکروایلیاک است.

 

گاهی اوقات بخصوص در بچه ها درد مفصل ران در زانو احساس میشود. بنابراین بسیاری از بچه هایی که درد مفصل زانو دارند ممکن است مشکلی در خود زانو نداشته و علت درد در مفصل ران آنها باشد.

 

بیماری که درد مفصل ران دارد معمولا میلنگد. این لنگیدن در واقع مکانیسم دفاعی بدن برای کم کردن فشار بر روی مفصل ران آسیب دیده

 

 

                                 

درمان آرتریت مفاصل فاست

درمان این بیماری در غالب اوقات بدون استفاده از عمل جراحی است. مهمترین اقدامات درمانی عبارتند از

 

   * یکی دو روز استراحت

 

  *  دوری از فعالیت های سنگین بدنی برای یکی دو هفته

 

 *   استراحت روی محل نه چندان نرم و با زانو های خم

 

  *  گرم کردن کمر

 

   * استفاده از داروهای ضد التهاب و شل کننده عضلانی

 

  *  استفاده از کشش به توسط فیزیوتراپ

 

  *  آموزش و انجام حرکات کششی و تقویتی ستون مهره

 

در صورتیکه اقدامان فوق موثر واقع نشد ممکن است تزریق کورتیکواستروئید به توسط پزشک و با هدایت فلوروسکوپ در مفصل فاست بتواند درد بیمار را تسکین دهد.

در صورتیکه هیچکدام از روش ها فوق نتوانستند درد بیمار را از بین ببرند میتوان از عمل جراحی استفاده کرد. دو نوع جراحی برای این بیماری مورد استفاده قرار میگیرد که عبارتند از

 

    ریزوتومی فاست : ریزوتومی Rhizotomy به نوعی از اعمال جراحی میگویند که در آنها یک عصب بطور عمدی به توسط جراح قطع میشود. هدف از ریزوتومی فاست Facet rhizotomy از بین بردن اعصابی است که حس درد را از مفاصل فاست به مغز میبرند. این کار با کمک فلوروسکوپ انجام شده و پزشک با وارد کردن وسیله خاصی و رساند آن به مفصل فاست محل عصب را پیدا کرده و آن را داغ میکند تا عصب از بین برود

 

    فیوژن مفصل : این نوع جراحی به معنای جوش دادن دو مهره مجاور و خشک کردن آنها است تا هیچ حرکتی بین آنها صورت نگیرد. با حرکت نکردن مهره ها مفاصل فاست آنها هم حرکت نکرده و در نتیجه درد بیمار از بین میرود. برای این کار جراح پیوند استخوان را بر روی استخوان های پشت مهره قرار داده و سپس مهره ها را با پیچ و پلاک به هم متصل میکند. به این جراحی Posterior fusion میگویند به این معنی که مهره ها از پشت به هم متصل میشوند

 

 

                                 

علائم آرتروز مفاصل فاست در ستون فقرات چیست

مفاصل فاست در پشت مهره ها واقع شده و آنها را به هم متصل میکنند. ساییده شدن غضروف این مفاصل موجب آرتروز آنها میشود.

 

مهمترین علامت استئوآرتریت یا آرتروز مفصل فاست درد است. این درد که خود را بصورت کمردرد نشان میدهد بعد از مدتی بیحرکتی و استراحت و در هنگام شروع مجدد حرکت بیشتر میشود. خم شدن کمر به طرفین و به عقب هم میتواند موجب درد شود. درد معمولا در پشت کمر احساس شده و میتواند به باسن ها انتشار یابد.

تشخیص آرتروز مفاصل فاست به عنوان منشا کمردرد معمولا با توجه به شکایات بیمار و معاینه وی به توسط پزشک امکانپذیر است. در این راستا پزشک از روش های تصویر برداری مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن و ام آر آی هم استفاده میکند. یکی از روش های تشخیصی این بیماری تزریق ماده بیحسی در مفصل است.

پزشک با کمک فلوروسکوپ و با استفاده از یک سوزن بلند مقداری ماده بیحسی را در مفصل فاست تزریق میکند. در صورتیکه منشا کمردرد آرتروز مفصل فاست باشد درد بیمار بلافاصله از بین میرود. از بین رفتن درد نشانه اینست که منشا کمردرد مفصل فاست بوده است.

 

 

 

                                 

علت آرتریت فاست ها چیست

جهت قرار گرفتن فاست ها طوری است که سطوح آنها در کنار هم حرکت کرده و سر میخورند و فشار زیادی به این سطوح مفصلی وارد نمیشود. وارد شدن فشار زیاد بر روی این مفاصل موجب ساییده شده غضروف آنها میشود.

 

حرکت بین دو مهره مجاو در سه محل است که شامل دیسک بین مهره ای در جلو و دو مفصل فاستی در پشت است. وقتی که به علت فشارهای زیاد وارد شده به دیسک ارتفاع آن کم میشود سطوح فاست ها به هم نزدیک تر شده و در نتیجه با فشار بیشتری بر روی هم ساییده میشوند و این ساییدگی موجب آسیب غضروف آنها میشود.

 

شکستگی ستون مهره، شکستگی فاست ها، آسیب های رباط های اطراف ستون مهره و آسیب های دیسک هم میتوانند موجب تغییر در جهت حرکت فاست ها و در نتیجه افزایش فشار درون آنها میشود.

بتدریج و با سایش مکرر سطوح مفصلی فاست بر روی هم غضروف این مفاصل نازک شده و کم کم از بین میرود. این پدیده آسیب غضروفی را آرتروز یا استئوآرتریت یا ساییدگی مفصل فاست میگویند. در واقع شایعترین علت آرتریت مفاصل فاست استئوآرتریت است

.

در این روند، بدن در اطراف مفصل ساییده شده شروع به ساختن استخوان های اضافه میکند که به آن استئوفیت Osteophyte یا خار Bone spur میگویند. این استخوان های اضافه از لبه مفاصل بصورت برجستگی بیرون میزنند و میتوانند موجب تنگ شدن فورامن و کانال استخوانی شده و به ریشه های عصبی و حتی به نخاع فشار وارد کنند

 

 

                                 

.

تشخیص و درمان خرابی دیسک بین مهره ای چگونه است

تشخیص قطعی خرابی دیسک به توسط رادیوگرافی و ام آر آی داده میشود. در رادیوگرافی کاهش ارتفاع دیسک بین مهره ای و نزدیک شدن دو مهره مجاور نسبت به هم دیده میشود. در ام ار ای هم تغییراتی که در شکل و محتوای آب دیسک اتفاق افتاده است قابل مشاهده است.

 

درمان خرابی دیسک چگونه انجام میشود

 

دیسک خراب شده را نمیتوان درست کرد پس مهمترین هدف درمان این بیماران از بین بردن درد است.

 

اولین اقدام در کاهش و از بین بردن درد بیمار استراحت است. استراحت حداکثر باید ۳-۲ روز باشد و استراحت بیش از این مقدار موجب ضعیف شدن عضلات کمر میشود که نتیجه آن افزایش درد است. پس بعد از حداکثر دو سه روز استراحت حتی اگر درد کمی باقی مانده بود باید دوباره ایستاد و راه رفت و فعالیت های روزمره را شروع کرد.

 

درمان دیگر استفاده از کمربندهای طبی است. این کمربندها با محدود کردن حرکات کمر موجب کاهش درد میشوند. نکته مهم در استفاده از این کمربندها اینست که نباید استفاده از آنها بیش از ۴ روز ادامه یابد وگرنه موجب ضعف عضلات کمر شده که نتیجه ان افزایش درد است.

 

فیزیوتراپی و استفاده ار گرمای موضعی هم میتواند از شدت درد بکاهد. پزشک معالج داروهایی را تجویز میکند تا به کمک آنها از شدت درد بیمار کم کند. مهمترین این ها داروهای ضد التهاب و داروهای شل کننده عضلانی است.

در مواردی که درد بیمار با این درمان ها از بین نرود معمولا اقدام به تزریق کورتون در فضای اپی دورال میشود. در صورت عدم پاسخ درمانی مناسب به این روش آخرین راه استفاده از عمل جراحی است. عمل جراحی در موارد پیشرفته بیماری صورت میگیرد و بصورت فیوژن یا اتصال دو مهره مجاور است.

 

نکته مهم اینست که شدت درد این بیماری بتدریج و در طی چند روز یا حد اکثر یک هفته کم شده و از بین میرود ولی این بیماری در آینده تکرار خواهد شد. راه جلوگیری از تکرار حملات درد در این بیماری انجام نرمش های کششی و تقویتی جهت عضلات کمر و شکم است

 

 

                                 

.

علائم و درمان خرابی دیسک بین مهره ای چیست

خرابی دیسک در غالب اوقات بدون علامت است. این بدان معنی است که بسیاری از افرادی که از هیچ مشکلی در کمر شکایت ندارند در صورتی که با روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی و یا ام آر آی بررسی شوند دیسک خراب دارند.

 

در صورتیکه خرابی دیسک علامت دار شود مهمترین علامت آن درد است. این درد میتواند فقط در کمر احساس شود و یا ممکن است به پشت لگن و به پشت ران تیر بکشد.

 

کمردرد ناشی ار خرابی دیسک معمولا بعد از انجام کار سنگین و یا بعد از نشستن و یا بیحرکتی طولانی در یک وضعیت مشخص ایجاد میشود. کمردرد این بیماران با خم شدن یا چرخیدن کمر بیشتر میشود. این بیماران با راه رفتن احساس بهتری دارند تا وقتی یک جا ایستاده یا نشسته اند. آنها وقتی که برای مدت طولانی یک جا نشسته اند سعی میکنند مرتبا وضعیت و موقعیت خود را عوض کنند.

فرد ممکن است در کمر خود احساس خشکی کند.

 

درد این بیماران معمولا با استراحت خوب میشود. این درد معمولا چند روز طول میکشد و خودبخود خوب میشود.

این کمردرد معمولا در طول سالها با شدت و ضعف وجود دارد. در ابتدا ممکن است شدت درد کم بوده و با چند روز استراحت و یا مصرف کمی مسکن خوب شود ولی در سال های بعد و با خراب تر شدن دیسک شدت درد بیشتر شده و به راحتی درمان نمیشود

 

 

                                 

.

دیسک چگونه خراب میشود

دیسک بین مهره ای ساختارهایی به شکل یک استوانه کم ارتفاع (دیسک) هستند که در بین مهره ها قرار میگیرند. دیسک دو قسمت دارد. یک قسمت مرکزی که به آن نوکلئوس یا هسته میگویند و یک حلقه مدور در دور که به آن آنولوس یا حلقه میگویند.

 

نوکلئوس یا هسته قابلیت الاستیک و ارتجاعی داشته و خاصیت اصلی دیسک که مانند یک فنر ضربه گیر عمل میکند به علت عملکرد همین هسته است. آنولوس یا حلقه اطراف هسته وظیفه حفظ و نگهداری هسته را دارد و آن را سرجای خود درست در بین مهره های بالا و پایین نگه میدارد.

 

روند خراب شدن و پیر شدن دیسک بین مهره ای یک توالی تقریبا ثابت را طی میکند. در ابتدا نوکلئوس یا هسته مرکزی دیسک توانایی جذب آب را از دست داده و درصد آب آن کاهش پیدا میکند. سپس این هسته کلفت و سفت شده و مانند حلقه دور خود یعنی همان آنولوس میشود. بدنبال این تغییرات توانایی جذب ضربه که از خواص مهم دیسک بین مهره ای است کاهش پیدا میکند و ضربات به عوض اینکه در دیسک مستهلک شوند مستقیما به مهره وارد میشوند

.

این روند موجب میشود که نه تنها مهره و مفاصل بین آنها زودتر خراب شده و دچار آرتروز شوند بلکه موجب میگردد فشار بازهم بیشتری به دیسک وارد شود. بتدریج در آنولوس پارگی های کوچکی ایجاد میشود. این پارگی ها کم کم بزرگتر و بیشتر شده و موجب ضعیف شدن دیسک میشوند. بتدریج اندازه دیسک کوچک میشود. ارتفاع آن کم شده و قابلیت ارتجاع آن کاهش میابد.کم شدن ارتفاع دیسک موجب نزدیک تر شدن مهره ها به هم میشود و این نزدیکی موجب میگردد مفاصل بین مهره ها یا همان فاست ها بیشتر به هم فشرده شوند و نتیجه این فشردگی بروز ساییدگی و آرتروز است. آرتروز در مفاصل بین مهره ای خود موجب بروز درد میشود.

 

از طرف دیگر بتدریج در اطراف دیسک خراب شده و در اطراف مفاصل بین مهره ای استخوان های اضافه ای به نام استئوفیت بوجود میاید. در صورتی که این استئوفیت ها به درون کانال نخاعی رشد کنند فضای آن را تنگ کرده و موجب تنگی کانال نخاعی و بروز علائم مربوط به ان میشوند.

 

وقتی که آنولوس یا حلقه اطراف دیسک خراب و ضعیف میشود ممکن است با وارد شدن یک فشار ناگهانی کاملا پاره شده و بدنبال این پارگی محتوای نوکلئوس یا هسته به بیرون جابجا میشود. به اصطلاح میگویند دیسک دچار هرنی یا فتق شده است. این دیسک جابجا شده میتواند بر روی ریشه های عصبی که از نخاع خارج میشوند فشار وارد کرده و موجب بروز علائم سیاتیک شوند.

 

پس دیده میشود که منشا بسیاری از بیماری های ستون مهره که در نهایت منجر به کمردرد میشوند خرابی دیسک بین مهره ای است. خود خرابی دیسک میتواند موجب درد و بروز کمردرد شود. بیماری هایی هم که بدنبال آن ایجاد میشوند یعنی آرتروز مفاصل بین مهره ای، تنگی کانال نخاعی، فتق یا هرنی دیسک هم میتوانند بطور جداگانه موجب درد شوند.

 

 

                                 

خرابی دیسک بین مهره ای چیست و چگونه ایجاد میشود

خرابی یا دژنرسانس دیسک بین مهره ای Degenerative disc disease یکی از شایعترین علل کمردرد است. خراب شدن دیسک در واقع یک بیماری نیست بلکه یک روند طبیعی است که با بالا رفتن سن در همه افراد ایجاد میشود.

همانطور که با بالا رفتن سن افراد، پوست چروکیده میشود، موی سپید میشود، استخوان ها تراکم خود را بتدریج از دست میدهند، در دیسک بین مهره ای هم کم کم تغییراتی ایجاد میشود که موجب اختلال در عملکرد آن میگردد.

 

به همین علت نام آن تغییرات را خراب شدن یا دژنرسانس میگذارند. دژنرسانس از لحاظ لغوی به معنی پیر شدن است. این خراب شدن در اثر کار زیاد دیسک است. ضربات مکرری که در طول زندگی به دیسک وارد میشود بتدریج ان را فرسوده و پیر و خراب میکند.

 

پس خراب شدن یا پیر شدن دیسک بین مهره ای یک روند تدریجی و طبیعی است با این حال در بعضی افراد این روند سریعتر و در سنین پایین تر بوجود میاید و در بعضی دیگر دیرتر. همچنین بعضی ضربات و آسیب هایی که به ستون مهره وارد میشود میتواند موجب تسریع این روند شود.

 

بعضی فعالیت های سنگین بدنی میتوانند فشار زیادی را بر دیسک وارد کرده و موجب خراب شدن زودرس آن شوند. مصرف سیگار میتواند خرابی دیسک را سرعت دهد. همچنین در بعضی خانواده ها زمینه ژنتیکی وجود دارد که موجب میشود دیسک در سنین پایینتری خراب شود.

 

 

                                 

تقسیم بندی درد لگن

جایی که درد لگن احساس میشود یکی از سرنخ هایی است که میتواند علت آن را مشخص کند. البته پزشک از شواهد دیگری هم برای یافتن علت درد کمک میگیرد. درد لگن را میتوان برحسب علت بوجود آورنده آن به دسته هایی تقسیم کرد.

 

تقسیم بندی علت درد لگن

 

درد لگن میتواند علل بسیار زیادی دارد ولی میتوان منشا این درد را به دو دسته کلی تقسیم کرد.

 

    وقتی علت درد لگن در خود لگن خاصره است

    وقتی علل درد در جایی خارج لگن است. بطور مثال وقتی که ستون فقرات یا زانو مشکلی دارد ولی بیمار به عوض آنکه درد را در منشا خود احساس کند در لگن حس میکند.

 

تقسیم بندی محل درد لگن

 

درد های لگن را میتوان از لحاظ محل آن هم به دسته هایی تقسیم کرد. شایعترین محل ها برای احساس درد لگن در جلوی مفصل ران است که به آن کشاله ران هم میگویند.

 

محل شایع دیگر دردهای لگنی در پشت باسن است. درد لگن میتواند در قسمت خارجی لگن هم احساس شود.

 

گاهی اوقات بیمار نمیتواند محل درد لگن را به درستی توصیف کند. او احساس میکند دردی پخش در همه لگن دارد ولی جای مشخصی را برای آن ذکر نمیکند.

 

تقسیم بندی منشا درد لگن

 

در خود لگن عناصر و بافت های زیادی هستند که میتوانند مشا درد لگن باشند. مهمترین آنها مفصل ران یا هبپ، عصب سیاتیک و مفصل ساکروایلیاک هستند.

 

چون درک تقسیم بندی علل درد لگن بر اساس محل احساس درد راحت تر است در این مقاله انواع درد لگن را براساس محل احساس درد مورد بحث قرار میدهیم.

 

 

                                 

پیشگیری و درمان کمردرد در زمان بارداری چیست

توجه به نکات زیر در دوران بارداری میتواند موجب کاهش احتمال بروز کمردرد شود

 

  *  زنان باردار باید مواظب افزایش وزن خود باشند

 

   * نرمش هایی را انجام دهند تا عضلات کمر خود را قویتر کنند

 

  *  به وضعیت قامت خود بیشتر توجه کرده و درست بایستند و درست بنشینند

 

   * کفش های پاشنه بلند نپوشند

 

فعالیت های زیر ممکن است شدت درد کمر در زنان باردار را افزایش دهند. در این صورت بهتر است از آنها اجتناب کرد

 

  *  ایستادن یا راه رفتن بیش از 30 دقیقه

 

  *  به دست گرفتن کیف یا ساک سنگین

 

   * ایستادن بر روی یک پا

 

  *  بالا رفتن از پله

 

   * خم شدن به جلو

 

  *  رانندگی بیش از 30 دقیقه

 

از روش های زیر میتوان برای کاهش کمردرد در دوران بارداری استفاده کرد

 

  *  کمربند طبی

 

  *  استراحت

 

  *  انجام نرمش های طبی

 

  *  ماساژ درمانی

 

  *  دارو

 

اکثر قریب به اتفاق کمردردهایی که در زمان بارداری ایجاد میشوند در یک ماه بعد از زایمان خودبخود بهبود میابند