پیشگیری از ایجاد کیفوز

کیفوز، انحنای ستون فقرات است که باعث می شود بالای کمر به نظر گرد تر از حد طبیعی برسد. هر کسی ممکن است به انحنای ستون فقرات مبتلا شود. اما اگر انحنای ایجاد شده در ستون فقرات بیش از ۴۵ درجه باشد، یعنی کیفوز ایجاد شده است.

 

پیشگیری

 

همیشه نمی‌توان از قوز کمر پیشگیری کرد. البته، راه‌هایی برای درمان قوز پشت و جلوگیری از گسترش آن وجود دارد، که عبارتند از:

 

•پیروی از بعضی از عادات مثل حفظ یک وضعیت بدنی مناسب، رژیم غذایی مناسب و ورزش قوز پشت

 

•چکاپ دوره‌ای وزن بدن و مصرف کلسیم به اندازه کافی می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان و شکستگی‌های ستون فقرات که می‌توانند باعث بروز قوز کمر شوند را کاهش ‌دهد.

 

قوز کمری که از زمان تولد وجود دارد قابل پیشگیری نیست، اما امکان تشخیص و درمان زود هنگام آن جهت جلوگیری از عوارض بعدی وجود دارد.

 

یک تمرین ورزشی ساده

 

یک ورزش قوز کمر ساده به این صورت است: پشتتان را صاف نگه‌دارید و به حالت دست به کمر بایستید، به طرف عقب خم شوید، و تا جایی که بدون ناراحتی قادر به حفظ تعادلتان هستید به کمرتان قوس بدهید. سه تا پنج ثانیه در همین حال بمانید و سپس حرکت را تکرار کنید.

 

حفظ یک وضعیت بدنی مناسب

 

حواستان باشد که در تمامی فعالیت‌های روزانه و یا  ورزش برای قوز کمر که انجام می‌دهید کمرتان را صاف نگه‌دارید.

 

با ورزش برای قوز پشت ، عضلات شکمی و پشتتان را تقویت کنید.

 

از یک صندلی با یک پشتی مناسب استفاده کنید.

                                 

درمان قوز پشت یا کیفوز

درمان قوز پشت به شدت و علت آن بستگی دارد. در مورد بیماری شوئرمن در کودکان، ممکن است درمان فیزیکی، بریس یا جراحی ترمیمی انجام شود. در صورت وجود عفونت، به بیماران آنتی بیوتیک داده می شود. در صورت وجود تومور، انجام جراحی برای برداشتن آن بسیار محتمل است. در صورت وجود پوکی استخوان، درمان تخریب استخوانی برای جلوگیری از بدتر شدن کیفوز، مفید است. با این وجود موارد زیر برای کاهش علائم قوز کمر مؤثر می باشند:

 

دارو: برای درد و بهبود پوکی استخوان

 

درمان فیزیکی: فیزیوتراپ شما می تواند در خصوص انواع گزینه های درمانی نظیر ورزش رفع قوز کمر مخصوص، آموزش هماهنگی ساختمان و حالت بدن، کشش، تمرینات قدرتی، تمرینات تنفسی، مدیریت درد با استفاده از تسکین دهنده هایی نظیر گرما، یخ و تحریک الکتریکی نظیر تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)، درمان دستی بافت نرم یا عضلات و تاندون (با استفاده تکنیک های دستی)، بریس های مخصوص، نوار درمانی و آموزش هایی در خصوص بهبود فعالیت های زندگی روزانه و تسهیل کارکرد فیزیکی و تمرینات مربوط به برقراری توازن و پیاده روی در رفع قوز کمر به شما کمک کند.

 

کاهش وزن : رژیم مناسب با کلسیم و ویتامین D و آزمایشاتی برای تراکم استخوانی کم ، بخصوص در صورتیکه در خانواده سابقه پوکی استخوان و شکستگی وجود داشته، میتواند به افراد مسن تر در پیشگیری از ضعف استخوانی و شکستگی های ناشی از فشار استخوانی و قوز کمر، کمک کند.

 

بریس ها: این ابزار به عنوان راهنمایی برای هماهنگی صحیح عضلات شانه، گردن و قسمت تحتاتی و فوقانی کمر عمل می کند. بریس ﭘﻮﺳﭽﺮ در کشیدن و نگهداشتن شانه ها به سمت پشت و تحریک بدن برای صاف و راست ماندن کمک می کند. قوزبند طبی برای افراد تمامی سنین که دارای مشکلاتی در خصوص حالت نامناسب کمر و هماهنگی نادرست دارند، مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین می توان با پوشاندن بریس پوسچر(در زمان رشد استخوانی) به کودکانی که به بیماری شوئرمن مبتلا هستند از پیشرفت قوز کمر جلوگیری کرد.

 

 کایروپراکتیک(درمان دستی) : درمان کایروپراکتیک همانند ورزش برای قوز پشت روشی غیرجراحی برای درمان قوز کمر است. این روش می تواند به درمان درد، سفتی بافت، و دیگر علائم قوز کمر کمک کند. درمان کایروپراکتیک برای قوز کمر میتواند به موارد زیر کمک کند: رفع التهاب، کاهش اسپاسم عضلانی، کمک به حفظ سلامت ستون فقرات، بهبود حرکتی درستون فقرات از طریق افزایش قدرت عضلات، کاهش درد مزمن، کند کردن فرایند دژنراسیون درناحیه میانی کمر، درمان دیسک های بین مهره ای.

 

جراحی : جراحی ستون فقرات برای رفع قوز پشت برای بیمارانی پیشنهاد می شود که انحنای کمر آنها به پیشرفت خود ادامه می دهد یا باعث علائمی می شود که با درمان غیر جراحی قابل برطرف شدن نیستند. جراحی اصلاحی برای کیفوز معمولاَ زمانی توصیه می شود که انحنای کمر بیش از ۸۰ -۹۰ درجه است (زمانیکه با اشعه ایکس اندازه گیری می شود). قوز کمر میتواند به قسمت میانی یا تحتانی کمر سرایت کرده و در این صورت زمانیکه انحنای کمر بیش از ۶۰ – ۷۰ درجه باشد، جراحی توصیه می شود. جراحی همچنین برای بیمارانی توصیه می شود که درد کمر فلج کننده ای دارند یا زمانیکه کیفوز به فشردگی ستون فقرات و اعصاب منجر می شود. هدف از جراحی این است که درد بیمار را کاهش داده و ستون فقرات را در وضعیت طبیعی تری قرار دهد. مرسوم ترین روش که همجوشی نخاعی نامیده می شود، دو یا چند مهره آسیب دیده رابه طور دائم به هم متصل می کند.

                                 

حرکات ورزشی برای رفع کیفوز یا قوز پشت

شستن بر روی صندلی اداره در کل روز باعث می‌شود، عضلات قفسه سینه شما سفت و خشک شوند. این امر باعث می‌شود ستون فقرات شما به سمت جلو کشیده شده و شانه‌ها به سمت داخل چرخش کنند. هم‌زمان با این شرایط عضلات بالای کمر شما ضعیف می‌شوند و شما دچار قوس بیش‌ از اندازه کمر می‌شوید. به‌عبارت‌دیگر، شما شبیه فرد مبتلابه گوژپشت می‌شوید و ممکن است در گردن، کمر و حتی بازوها و پاها درد را تجربه نمایید. اصطلاح بالینی این بیماری "کیفوز ستون فقرات" است. خبر خوب این است که قوز کمر (کیفوز)، به‌طور کامل برگشت‌پذیر است. تمرینات اصلاحی زیر و ورزش برای قور کمر می‌تواند خشکی عضلات قفسه سینه را از بین برده و عضلات پشت شما را تقویت نمایند، درنتیجه ظاهر اندام شما مناسب گشته و دیگر گوژپشت به نظر نخواهید رسید.

 

چسباندن پشت

 

نزدیک کردن دستها از پشت تمرینی مفید برای رفع قوز پشتی

 

الف) دست‌ها را به موازات کف زمین نگه دارید و آرنج‌‌ها را خم کنید. در این حالت دست‌های‌تان باید به سمت جلو باشد.

 

ب) کم کم دست‌ها را به طرفین باز کنید.

 

ج) در نهایت همین‌طور که آرنج ‌خم است دست‌ها را به پشت ببرید و به عضلات پشت فشار بیاورید. دوباره به حالت اول بازگردید و حرکت را تکرار کنید. برای افراد مبتدی بهتر است این حرکت 10 بار تکرار شود.

 

فشار به دیوار

 

فشار به دیوار حرکتی مناسب برای درمان کیفوز

 

الف) با 30 سانتی‌متر فاصله مقابل دیوار ایستاده و کف دست‌ها را درست مقابل شانه‌ها روی دیوار قرار دهید. پشت و پاها را صاف نگه دارید.

 

ب) به آرامی آرنج‌ را خم کنید تا به سمت دیوار کشیده شوید. با نزدیک شدن به دیوار دست‌ها را به سمت دیوار فشار داده و آرنج‌ها را خم کنید. به موقعیت اول بازگردید و حرکت را به صورت دو ست ده تایی انجام دهید.

 

کشش دستها و کتف

 

برای انجام این حرکت دست خود را در یک سطح بالاتر به مانند شکل زیر قرار دهید. 30 ثانیه نگه دارید و سپس به مدت 1 دقیقه استراحت نمائید. این تمرین را روزانه سه بار انجام دهید.

 

چرخش سرشانه

 

چرخش سرشانه حرکتی مفید برای رفع کیفوز یا قوز پشت است برای انجام این تمرین دست‌ها را کاملا به سمت طرفین باز کنید طوری که آرنج‌‌ها صاف باشند و دست‌ها در راستای شانه‌هایتان افقی نسبت به زمین قرار گرفته باشند. حالا دست‌ها را به مدت 30 ثانیه در هر دو جهت عقربه‌های ساعت و خلاف آن بدون خم شدن دست‌ها حول یک محور بچرخانید. این ورزش به گرد شدن سرشانه‌ها و تقویت عضلات پشت و نزدیک بازو کمک می‌کند و برای رفع قوز پشت و کیفوز مفید است. بهتر است این حرکت را تا حدی انجام دهید که احساس کنید عضلات پشت و بازوی‌تان درگیر شده است. پیشنهاد ما انجام آن در یک دقیقه است.

 

برای درمان کیفوز شنای سوئدی انجام دهید

 

الف) روی شکم دراز بکشید دست‌ها را بیشتر از عرض شانه‌ها باز کنید و کف آنها را روی زمین قرار داده و نوک پاها هم با زمین در تماس باشند. در این حالت باید کمرتان صاف و با شانه‌های‌تان در یک راستا قرار داشته باشد.

 

ب) حالا آرنج‌ها را تا آنجا که می‌توانید خم کنید و با چند ثانیه مکث به حالت اول بازگردید. یادتان باشد شکم را سفت نگه دارید و ستون فقرات راست باشد. اگر مبتدی هستید این کار را در یک ست ده تایی انجام دهید.

 

بارفیکس به دیوار

 

انجام حرکت بارفیکس به دیوار به برطرف کردن قوز پشت کمک می کند. برای انجام این حرکت در ناحیه پشت تشکی قرار دهید تا بتواند به ستون فقرات از پشت در ناحیه بالا فشار وارد نماید. 20 ثانیه در این وضعیت بمانید. سپس به مدت یک دقیقه استراحت نمائید. این تمرین را روزانه سه بار تکرار نمائید.

 

حرکت گهواره تمرینی مفید برای رفع قوز پشت است

 

 الف) به پشت روی زمین بخوابید و زانوها را در ناحیه شکم جمع کرده، با دست آن را نگه دارید.

 

ب) به صورت حرکت گهواره سعی کنید پاها را به زمین نزدیک و سپس دور کنید. این حرکت را تا هر اندازه که می‌توانید انجام دهید. در این حالت گودی کمر و قوز پشت هر دو به یک نسبت برطرف می‌شوند.

 

نشر خم دمبل پرتابی

 

الف) زانوها را کمی خم کنید و باسن را به سمت عقب بدهید و پشت‌تان را صاف کنید. دو دمبل سبک در هر دست قرار دهید و آنها را مقابل‌تان بگیرید.

 

ب) همین‌طور که دست‌هارا به طرفین باز می‌کنید آرنج‌ها را خم کنید. خم کردن آرنج به بالا بردن وزن‌ها کمک می‌کند. چند ثانیه دست‌ها را بالا نگه دارید و کم کم به وضعیت اولیه بازگردید. این کار را در دو ست 12 تایی انجام دهید.

 

نشر خم دمبل موازی

 

الف) زانوها را خم کنید و دو دمبل سبک را در هر دو دست قرار دهید. نیم‌تنه شما باید به گونه‌ای باشد که به صورت زاویه 45 درجه ایستاده باشید.

 

ب) حالا می‌توانید دمبل‌ها را بالا بیاورید؛ طوری که آرنج‌ها موازی پشت‌ شما قرار بگیرد. جلو باز و باید همچنان موازی به سمت پایین باشد. این حرکت، عضلات بزرگ قسمت فوقاتی پشت شما را قوی می‌کند. شما می‌توانید این حرکت را در 3 ست 12 تا 15 تایی انجام دهید.

 

کشش کتف به سمت عقب

 

روی یک صندلی کوتاه بنشینید، پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید و به طور کامل به صندلی تکیه بدهید، دست‌ها را از پشت سر به هم قلاب کنید و سپس سر و کتف را به سمت عقب خم کرده و بکشید. این کار را برای 60 ثانیه انجام دهید و در 3 ست 5 تایی آن را به پایان ببرید

 

قوزی نشوید

 

برای پیشگیری از قوز پشتی به نشستن و مدل ایستادن و حتی راه رفتن‌تان توجه کنید

 

اگر می‌خواهید اندام‌تان صاف و کشیده باشد لطفا به هیچ‌وجه قوز نکنید. همین قوز کردن‌های بی‌دلیل فرم استخوان‌های کمر را تغییر می‌دهد و کم‌کم تبدیل به انسانی با یک تپه بر دوش می‌شوید. مهم‌ترین نکته این است که همیشه حواستان به نشستن و مدل ایستادن و حتی راه رفتن‌تان باشد. غیر از حرکت‌های نرمشی که آموزش دادیم خودتان هم باید مدام حواس‌تان باشد و به خودتان سیخونک بزنید که قوز نکن. مخصوصا وقتی پای کامپیوتر نشسته‌اید و با دقت کارتان را انجام می‌دهید یکهو به خودتان بیایید و کمرتان را صاف کنید.

زمان راه رفتن‌های سریع وقتی سرتان را انداخته‌اید پایین و قدم‌های‌تان را می‌شمارید باید سریع سرتان را بالا بیاورید. مقابل تلویزیون وقتی در هیجان فیلم و سریال حل شده‌اید هم باید حواس‌تان باشد؛ پس کمرتان را صاف کنید، سرتان را بالا بگیرید و فیلم‌تان را ببینید. هنگام رانندگی هم قرار نیست روی فرمان خیمه بزنید. کمربند را ببندید، با کمری صاف روبه‌رو را نگاه کنید و راه‌تان را ‌بروید.

                                 

.

اسکن کف پا

سکن کف پا عملی است که طی آن با کمک دستگاه کامپیوتری، قوس های کف پا و وضعیت توزیع فشار در قسمت های مختلف کف پا بررسی می شود.

 

با کمک این اسکن در حالتی که فرد روی پاهایش ایستاده و وزن روی کف پا وارد می شود، می توانیم ببینیم بر چه نقاطی فشار بیشتر و بر چه نقاطی فشار کمتری وارد می شود. در واقع اولین کاربرد آن بررسی قوس های کف پا است. می دانیم که در ناحیه کف پا در حالت ایستاده به طور طبیعی ۲ قوس وجود دارد؛ یک قوس طولی که در سمت داخلی کف پا دیده می شود و یک قوس عرضی که تقریباً در وسط و جلوی کف پا دیده می شود.

در برخی بیماری ها به ویژه نوروپاتی ها در زمینه دیابت و... نحوه توزیع فشار در کف پا اهمیت خیلی زیادی دارد؛ اسکن کف پا به این افراد نیز کمک زیادی می کند.

 

حال در بعضی موارد این قوس به صورت طبیعی وجود ندارد و این موضوع باعث ایجاد درد و در نواحی مختلف می شود که یکی از راه های پیشرفته بررسی آن اسکن کف پاست.

 

با توجه به اینکه ما در هر قدم گذاشتن و برداشتن مراحل مختلفی را در پاشنه  پنجه پا کف پا وحتی عضلات ساق پا ران و لگن طی می‌کنیم که در حد چند صدم ثانیه می‌باشد ارزیابی آن حتی توسط متبحرترین پزشکان بسیار مشکل می‌باشد. دستگاه اسکن علاوه بر ارزیابی طرز راه رفتن مشکلات کف پا را اسکن کرده و الگوی مناسبی را به شکل سه بعدی درصفحه مونیتور مجسم می‌کند که می‌تواند جزئیات مشکلات کف پا را نشان دهد و  براساس آن هم میتواند کفی مناسب و منطبق  بر اصول علمی برای بیمار ساخت.

 

این کفی مناسب  متناسب با مشخصات هر فردی میتواند الگوی غلط راه رفتن را  اصلاح کند. لذا یک معاینه دقیق توسط پزشک مجرب و متخصص در این زمینه و در دستگاه اسکن میتواند بسیاری از مشکلات کف پا را در قالب کفی مناسب برطرف کند.

 

توجه کنید که بسیاری از بیمارانی که از دیسک کمر رنج می‌برند مبتلا به دردهای کف پا در طولانی مدت می‌شوند، این بیماران اغلب تصور می‌کنند درد مرتبط به دیسک آنها که در گذشته داشته‌اند کاملا خوب شده و در حال حاضر صرفا مشکل در کف پا دارند، ولی باید هم با کفی طبی مناسب به این بیماران کمک کرد و هم منشا اصلی مشکل که اعصابی است که مکررا در کمر تحریک می شود با روش های نوین طب فیزیکی غیرفعال کرد.

                                 

سوالات متداول اسکن کف پا

اسکن دو بعدی چه تفاوتی با اسکن سه بعدی دارد؟

 

اسکن دوبعدی اختلالات کف پایی، نقاط فشار کف پایی و بیومکانیک پا را بررسی می نماید، در صورتیکه اسکن سه بعدی به جهت قالبگیری برای ساخت کفی، کفش و صندل طبی متناسب با پای خود فرد، مورد نیاز است.

 

درد کمر و زانو به کف پا ربط دارد؟

 

یک نظریه وجود دارد که طبق آن، اندام های حرکتی به صورت یک زنجیره توصیف می شوند یعنی از کف پا تا ناحیه کمر همه اندام ها مثل یک زنجیره حرکتی به هم متصل هستند. پس بروز مشکل در یکی از این قسمت ها می تواند باعث ایجاد مشکلات در قسمت های دیگر شود. برای مثال کسی که در توزیع فشار در ناحیه کف پا مشکل دارد و مچ یا کف پایش را کج قرار می دهد ممکن است موقع حرکت و فعالیت دچار اختلال در قسمت های دیگر مثل زانو و کمر شود. البته عکس این موضوع هم صدق می کند. برای مثال کسی که انحراف ستون فقرات دارد یا لگنش کج است یا کوتاهی یک اندام دارد، به طور طبیعی موقعی که می ایستد و راه می رود به یکی از اندام هایش فشار بیشتری وارد می کند یعنی توزیع فشار در کف هر دو پا مساوی نیست. در این حالت هم فرد ممکن است دچار درد یا ناراحتی در یکی از مچ ها یا کف پا شود. همچنین کسی که انحراف زانو دارد یعنی زانوی پرانتزی یا ضربدری دارد معمولاً همزمان با آن، در توزیع فشار در کف پا هم مشکل دارد. زانوهای ضربدری معمولاً همراه با صافی کف پا دیده می شوند یعنی سمت داخلی کف پا بیش از حد به سمت پایین آمده است. زانوی پرانتزی هم معمولاً همراه با افزایش قوس کف پا دیده می شود یعنی کف پا به سمت خارج چرخیده است.

 

این اسکن چگونه انجام می شود؟

 

انواع مختلفی از دستگاه های اسکن کف پا وجود دارد. در برخی از آنها شخص روی یک سطح شیشه ای می ایستد و وزنش را به طور مستقیم روی هر دو پا می اندازد. سپس با تجهیزات کامپیوتری، توزیع فشار روی آن سطح بررسی می شود و یک پرینت از کف پا داده می شود. بعضی از دستگاه های اسکن کف پا پیشرفته تر بوده و به اصطلاح اسکن های داینامیک نامیده می شوند. یعنی طی آن تجهیزاتی به پای فرد متصل می شود و موقع راه رفتن و فعالیت، وضعیت توزیع فشار بررسی می شود اما در حال حاضر کاربرد این دستگاه ها بیشتر تحقیقاتی است. البته کاربردهای تشخیصی و درمانی هم دارند اما الان کمتر در این زمینه ها استفاده می شوند.

 

آیا برای بیماران دیابتی کاربرد دارد؟

 

کاربرد دیگر اسکن کف پا، بررسی توزیع نیرو در کف پاست. در برخی بیماری ها به ویژه نوروپاتی ها در زمینه دیابت و... نحوه توزیع فشار در کف پا اهمیت خیلی زیادی دارد چون بیمار در کف پا حالت بی حسی پیدا می کند و اگر به قسمتی از کف پا فشار بیشتری وارد شود و آن قسمت آسیب ببیند، احساس درد یا ناراحتی نمی کند؛ بنابراین می تواند باعث ایجاد مشکلات جدی شود. پس اسکن کف پا کمک زیادی به این افراد می کند.

                                 

مشکلات کف پا

هرکدام از پاها شامل 26 استخوان است که دوقسمت کمانی را تشکیل داده است. کمان طولی که در راستای پا وکمان عرضی که درعرض پا قرارگرفته است استخوان های ناحیه کف پا در ابتدا بوسیله یک قالب و بوسیله رشته های فیبری که به عنوان لیگامان شناخته شده است به یکدیگر متصل شده اند ماهیچه های پا که بافت های سخت و محکمی است و به عنوان ماهیچه های کف پا شناخته شده است دومین ناحیه ای است که از پا نگهداری و پشتیبانی می کند. همچنین وسایل کمک درمانی مانند پدهایی برای کف پا وجود دارد و حتی انجام ماساژ کف پا که می تواند از وارد شدن فشار روی کف پا جلوگیری کند و نقش ضربه گیر را ایفا کند. درد کف پا معمولا بر اثر عملکرد اشتباه یا واکنش هر کدام از ساختارهای کف پا ایجاد میشود. با پیشرفت های کنونی درمان درد کف پا بسته به دلیل درد کف پا و علل آن امکان پذیر است. گاهی ورزش های مربوط به صافی کف پا نیزمی تواند در درمان درد کف پا موثر باشد.

 

انواع درد کف پا

 

    درد پاشنه: اگر از پاشنه پای خود بیش از حد استفاده کنید یا آسیب ببینید، ممکن است درد پاشنه پا را حس کنید. این درد ممکن است خفیف باشد و گاهی ناتوان کننده می‌شود.

    درد برجستگی (زیر پنجه) کف پا: چنانچه از پاشنه درد رنج می‌برید، احتمالاً به عارضه التهاب آرنگ یا رباط کف پا به نام پلانتار فاسیا دچار شده‌اید. تحریک یا التهاب نوار بافتی محکم اتصال دهنده استخوان پاشنه به پنجه را التهاب آرنگ کف پا گویند. این عارضه معمولاً صبح هنگام یعنی زمان بیدار شدن از خواب بیشترین شدت را دارد و درد حاصل از آن در پاشنه یا قوس کف پا حس می‌شود.

    درد قوس کف پا: بعضی اوقات به دنبال فعالیت ‌هایی چون دویدن، پیاده‌ روی و پرش، قوس کف پا دچار درد و آسیب می‌ شود. افرادی که کف پای صاف دارند بیشتر دچار درد قوس ‌کف پا می ‌شوند. درد قوس کف پا معمولا به آهستگی ظاهر می ‌شود ولی گاهی اوقات پس از پرش یا دوی سرعت، فرد به طور ناگهانی دچار درد کف پا می‌ شود و در قوس کف پایی احساس درد شدیدی می ‌کند.

    درد انگشت پا:  علل مختلفی می توانند باعث درد انگشت پا شوند، از پینه پا گرفته تا مشکلات عصبی.

    درد کناره بیرونی کف پا

                                 

درد پاشنه پا و علل آن

درد پاشنه پا مشکل شایعی است که می تواند برای بسیاری افراد و به خصوص ورزشکاران به وجود آید. این درد معمولا یک عارضه موضعی است که مچ پا را درگیر می کند. در هنگام ایستادن و یا نشستن، پاشنه پا وزن انسان را تحمل می کند. نادیده گرفتن این درد می تواند زمینه ابتلا به دردهای شدیدتر و جدی تر را فراهم نماید.

 

رایج ترین علل درد پاشنه پا

 

    فاستئیت پلانتار Plantar fasciitis : فاستئیت پلانتار زمانی رخ می دهد که فشار زیادی به پا وارد شده و به رباط کف پا یا رباط فاشیای پلانتار* plantar fascia آسیب رسانده و باعث درد و سفتی در این قسمت می شود.

    پیچ خوردگی ها و فشارها: پیچ خوردگی ها آسیب هایی هستند که اغلب در نتیجه فعالیت های جسمی به بدن وارد می شوند. این آسیب ها رایج هستند و از خفیف تا شدید وجود دارند.

    شکستگی: شکستگی استخوان این قسمت نیز باعث بروز درد می شود. این وضعیت یک شرایط اورژانسی محسوب می شود و نیاز به درمان فوری دارد.

    التهاب تاندون آشیل Achilles tendonitis : التهاب تاندون آشیل زمانی رخ می دهد که تاندون آشیل، تاندونی که ساق پا را به پاشنه پا متصل می کند، دردناک یا ملتهب شود، علت آن استفاده زیاد یا صدمه است.

    بورسیت Bursitis : التهاب بورس هاست. بورس ها Bursae کیسه های پر شده از مایع هستند که در اطراف مفاصل یافت می شوند. این کیسه ها منطقه ای که تاندون ها، پوست و بافت عضلات به استخوان ها می رسند را احاطه کرده اند. (بورس ها از اصطکاک بین استخوان ها و سایر بافت ها جلوگیری می کنند).

    اسپوندیلیت آنکیلوزان یا آنکیلوزانیا Ankylosing spondylitis : این نوع آرتریت در درجه اول ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث التهاب شدید مهره ها می شود که ممکن است منجر به درد مزمن و ناتوانی فرد شود.

    استئوکندروز Osteochondroses : این اختلالات به طور مستقیم بر روی رشد استخوان ها در کودکان و نوجوانان تاثیر می گذارد.

    آرتریت واکنشی Reactive arthritis : یک عفونت در بدن می تواند عامل شروع این نوع آرتریت باشد. (به دنبال یک عفونت در یک قسمت از بدن در مفصلی دور از آن التهاب ایجاد می شود).

    رباط فاشیای پلانتار plantar fascia : فاشیای پلانتار یک بافت ضخیم در کف پاست که استخوان پاشنه پا را به انگشت های پا متصل می کند و قوس پا را ایجاد می کند. زمانی که این بافت ملتهب می شود نام مشکل فاستئیت پلانتارنامیده می شود.

                                 

علائم درد پاشنه پا

درد پاشنه‌ی پا یکی از عارضه‌های بسیار شایع مربوط به پا می‌باشد. فرد مبتلا ممکن است در زیر پاشنه‌ی پا (خار پاشنه) و یا در پشت آن و در محلی که تاندون آشیل به استخوان پاشنه متصل می‌شود (تاندونیت آشیل)، احساس درد کند. بااینکه درد پاشنه پا می‌تواند شدید و در برخی مواقع ناتوان‌کننده باشد، تهدید جدی برای سلامتی به شمار نمی‌رود. درد پاشنه‌ی پا عموماً خفیف بوده و به‌طور خود به خودی از بین می‌رود، بااین‌حال ممکن است در برخی از موارد، درد پابرجا باقی‌مانده و به عارضه‌ی مزمن (طولانی‌مدت) تبدیل شود.

 

علائم همراه با درد پاشنه‌ی پا

 

معمولا اولین چیزی که بیماران در مورد علائم خود شرح می‌دهند، درد شدید پاشنه‌ی پا است. این درد معمولا در هنگام برداشتن اولین قدم‌ها پس از بیدار شدن از خواب شدید‌تر است و همچنان که شما به راه رفتن ادامه می‌دهید، کم‌کم بهتر می‌شود. اما در صورتی که برای مدتی بنشینید و مجددا شروع به راه رفتن بکنید، این درد در قدم‌های اولیه شدید است. درد پاشنه از نوع درد‌های متناوب است، به این معنا که در دوره‌هایی تسکین پیدا می‌کند و مجددا در دوره‌هایی تشدید می‌شود.  افرادی که به درد پاشنه دچار هستند، اغلب اظهار می‌کنند که این درد شبیه به درد دندان، تیرکشنده است و گاها تا قوس کف پا منتشر می‌شود. این درد ممکن است به دفعات زیاد، با یک دوره استراحت تسکین پیدا کند اما بعد از مدتی دوباره عود می‌کند. در واقع این درد، یکی از مشکلات آزاردهنده‌ای است که بدون رسیدگی، هرگز به طور کامل برطرف نمی‌شود.

 

 بسیاری از بیماران دارای علائم مشابهی با یکدیگر هستند. مواردی که در ادامه ذکر شده، از شایع‌ترین علائم همراه با درد پاشنه و التهاب فاسیت پلانتار هستند:

 

        شدید بودن درد پاشنه‌ی پا در هنگام بیدار شدن از خواب و برداشتن اولین قدم‌ها

        شدت یافتن درد بعد از انجام ورزش یا فعالیت‌های سنگین

        شدت یافتن درد در هنگام راه رفتن بعد از نشستن به مدت طولانی

        احساس درد تیرکشنده و منتشرشونده در پاشنه‌ی پا

 

                                 

درمان درد پاشنه پا

درد پاشنه پا معمولا به آرامی و بدون وجود هیچ گونه صدمه در ناحیه آسیب دیده، به وجود می آید. پوشیدن کفش های تخت مانند صندل، می تواند درد خار پاشنه را تحریک کند. کفش های تخت ممکن است فاسیای کف پا را بیش از اندازه کشیده و باعث التهاب و تورم و درد کف پا گردند.کف پا به علل متفاوتی دردناک میشود و برحسب اینکه علت درد کف پا چیست درمانی که برای بیمار در نظر گرفته میشود هم متفاوت خواهد بود.

 

درمان درد پاشنه پا

 

کفی

 

 یکی از اصول درمان استفاده از کفی است. کفی ها قطعاتی از جنس پد یا نمد یا پنبه کوبیده شده هستند که در مناطق مختلف کف پا گذاشته میشوند و هدف از استفاده از آنها باز توزیع مناسب نیروهای وارده به قسمت های مختلف کف پا است تا فشار بطور مناسبی به فاشیای پلانتار وارد شود. از دو نوع کفی برای درمان فاسئیت پلانتار استفاده میشود. این کفی ها یا در کفش قرا میگیرند و یا اگر از جنس سبکی ساخته شده باشند میتوان آنها را با چسب به زیر کف پا چسباند. در صورتیکه امکان چسباندن آنها در زیر پا باشد موثرترند. البته قرار دادن آنها در کفش راحت تر است ولی این کفی ها معمولا در بازار بصورت آماده هستند و ممکن است اندازه آنها طوری باشد که در داخل کفش شما فیت نشوند. در این موارد کفی باید به توسط فرد صلاحیت داری به اندازه پا و کفش شما درآید.

 

کفی در زیر قوس کف پا : این کفی ها را درست در زیر قوسی که در وسط و طرف داخل زیر پای شما قرار دارد گذاشته میشوند. هدف از استفاده از آنها حمایت از قوس کف پا است بطوریکه فشار کمتری به فاشیای پلانتار وارد شود.

 

کفی در زیر پاشنه : این کفی ها درست زیر پاشنه پا قرار میگیرند و هدف از استفاده از آنها اینست که زیر توبرکل پاشنه که بیشترین محل احساس درد است نرم باشد و فشار کمتری به آن قسمت وارد شود.

 

کفش مناسب

 

استفاده از کفش هایی که کفی آنها در ناحیه پاشنه نرم و راحت است و کل کفی آن قوسی دارد که زیر کف پا را حمایت میکند. کفش های ورزشی مرغوب اغلب این خواص را دارند

 

استراحت

 

مهمترین اقدام درمانی استراحت است. باید به پا استراحت داد به این معنی که تا مدتی باید کمتر سر پا ایستاد و راه رفت. با هر قدمی که برداشته میشود فاشیای کف پا دچار کشش میشود و التهاب و درد بیشتر میشود. فاشیای پلانتار آزرده شده باید مدتی استراحت کند تا بتواند بتدریج خود را بازسازی کرده به حالت اول برگردد. اگر بیمار راه رفتن را ادامه دهد این فاشیا را بطور مکرر تحت کشش قرار داده و اجازه بهبودی به آن را نمیدهد. پس سعی کنید فعالیت های روزانه ای را که موجب افزایش درد شما میشود را کاهش دهید. روی زمین سخت راه نرفته و ندوید. اگر درگیر فعالیت وزشی خاصی هستید که در آن پاشنه پا تحت ضربات و فشار مداوم است باید این فعالیت ورزشی را کم و یا حتی موقتاً قطع کنید.

 

 سرما

 

پاشنه پا را به مدن 20-15 دقیقه روی یک بطری یخزده یا کیسه پلاستیکی حاوی تکه های یخ بگذارید. اگر میخواهید اینکار را روزی یکبار انجام دهید بهترین وقت آن قبل از خوابیدن است ولی توصیه میشود سرد کردن پاشنه را روزی 4-3 بار انجام دهید. گرم کردن پا به تنهایی مفید نیست و ممکن است درد را بدتر کند. میتوانید از گرم کردن و سرد کردن متناوب پا استفاده کنید. در این حال سعی کنید مراحل را با سرد کردن پایان دهید

 

دارو

 

توصیه میشود بیمار بمدت 8-6 هفته از دارو های ضد التهابی مانند بروفن یا سلکوکسیب که موجب کاهش درد و التهاب میشوند استفاده کند.

 

کاهش وزن

 

وزن زیاد فشار زیادی را به فاشیای پلانتار وارد میکند. در این بیماری هر کیلوگرم کاهش وزن با ارزش است.

 

اسپلینت شبانه

 

معمولاً وقتی فرد در شب میخوابد کف پایش به پایین خم شده و این موجب میشود تا فاشیای پلانتار ریلاکس شده و در صبح که فرد از خواب بلند میشود طول آن قدری کوتاه تر شده است و همین امر موجب شدت درد صبحگاهی است. با استفاده از یک آتل یا اسپلینت در هنگام خواب که به پا و ساق بسته میشود مچ پا در حالت 90 درجه نگه داشته شده تا کشش فاشیای پلانتار در حین خواب حفظ شود. این روش گرچه کمی ناراحت کننده است ولی موثر است.

 

 شوک ویو تراپی

 

در این روش که به توسط متخصص فیزیوتراپی انجام میشود با تاباندن اشعه اولترا سونیک به ناحیه پاشنه روند ترمیم آسیب های فاشیای پلانتار تسریع میشود. اثر این روش در همه بیماران یکسان نبوده و ثابت شده نیست.

 

ماساژ درمانی

 

گاهی اوقات انجام ماساژ های مناسب برای کاهش کشش و سفتی در کف پا و عضلات پشت ساق موثر واقع میشوند

 

 تزریق کورتن

 

این روش درمانی از موثرترین روش های از بین بردن درد و التهاب پاشنه است. تزریق داروهای کورتیکواستروئیدی در پاشنه در صورتیکه به توسط پزشک جراح متبحر انجام شود میتواند به کاهش تورم و درد کمک شایانی کند ولی در انجام آن نباید افراط کرد. توجه داشت باشیم که تزریق های مکرر میتواند موجب پاره شدن فاشیای کف پا شده و فرد دچار صافی کف پا و درد مزمن شده یا حجم چربی زیر پاشنه که مانند یک بالشتک و ضربه گیر عمل میکند کم شود.

 

گچ کوتاه پا

 

در صورت جواب ندادن به روش های قبلی معمولا آخرین اقدام غیر جراحی، گچ گیری پا به توسط یک گچ کوتاه به مدت سه هفته است.

 

 درمان جراحی

 

اگر بعد از 12-6 ماه درمان فعال، درد همچنان باقی ماند پزشک معالج ممکن است تصمیم به انجام عمل جراحی بگیرد. توجه به این نکته ضروری است که برای درمان این بیماری ندرتا نیاز به عمل جراحی پیدا میشد و اگر درمان به درستی انجام شود اکثر قریب به اتفاق بیماران بعد از چند ماه خوب میشوند. معمول ترین درمان جراحی این بیماری آزاد کردن فاشیای پلانتار است. در این عمل جراحی قسمتی از فاشیای پلانتار بریده میشود تا کشش زیادی که روی این رباط قرار دارد مرتفع شود. این عمل جراحی را میتوان به روش باز یا با آندوسکوپ انجام داد.

 

                                 

علل درد قوس کف پا

قوس کف پا عارضه‌ای است که با عناوین مختلفی نظیر گودی کف پا، برون چرخی کف پا، برجسته شدن روی پا یا افزایش قوس طولی پا خوانده می‌شود. قوس کف پا نوعی ناهنجاری است که موجب گودی زیاد کف پا می‌شود. در چنین شرایطی فضای زیاد پا ایجاد شده و انگشتان پا و مچ پا به سمت داخل متمایل می‌شوند. لازم به ذکر است که پای گود نوعی عارضه‌ی جدی است که در صورت عدم پیگیری و درمان ممکن است منجر به عوارض خطیری شود. گاهی یک پا و گاهی هر دو پا به چنین وضعیتی دچار می‌شوند. شدت قوس کف پا در بین افراد متفاوت است. قوس کف پا ممکن است منعطف و یا سخت و غیرمنعطف باشد. در حالت منعطف ممکن است ارتفاع قوس کمتر شده و در حالت سخت و غیرمنعطف هیچ تغییری در ظاهر گودی کف پا ایجاد نمی‌شود. در ابتدا اغلب شیب یا کجی پاشنه پا منعطف است ولی با گذشت زمان و سفت شدن بافت‌ها و مفاصل شیب پاشنه پا سخت و غیرمنعطف می‌شود. به همین دلیل تشخیص به موقع و درمان زود هنگام قوس زیاد پا نقش مهمی در اثربخشی فرآیند درمان قوس زیاد کف پا دارد.

 

علل درد قوس کف پا

 

علل زیادی برای پیشرفت درد قوس کف پا وجود دارند. درد ممکن است به دلیل عارضه ای به نام فاسئیت پلانتار ظاهر شود که در آن فاسیای کف پا (بافتی نوار مانند در کف پا که پاشنه را به انگشتان متصل می کند) پس از متحمل شدن فشار بیش از اندازه، ملتهب می شود. درد پاشنه ی پا در اثر این التهاب ایجاد می شود.

 

در بعضی مواقع، علت درد کف پا به دلیل ایستادن بیش از حد می باشد. بسیاری از افراد پس از یک روز کاری طولانی و یا پس از تمرین و ورزش بیش از حد، در قوس کف پای خود احساس درد می کنند. یک بدشکلی پا مثل انگشت چکشی یا پا چنبری، نیز می تواند باعث این درد شود. همچنین عارضه هایی مانند دیابت و چاقی، می توانند باعث افزایش فشار وارد بر پا و در نتیجه درد قوس کف پا گردند. همچنین انتخاب کفش مناسب نیز مهم است. کفش می بایست تمامی قسمت های پا، مخصوصا کف آن را در بر بگیرد. یکی دیگر از علل درد کف پا  که استفاده از تجهیزات درمانی به صورت سفارشی یا پیش ساخته باعث بهبود آن می گردد  ، کف پای صاف می باشد. بسیاری از افراد کف پای صاف دارند ، ولی به دلیل اینکه هیچگاه مشکلی متوجه آن‌ها نمی‌شود و نیازی به درمان ندارند. اما بسیاری از افراد دیگر، ممکن است به علائم صافی کف پا دچار شوند: خستگی سریع پاها ، درد شدید یا مزمن پا، به‌ویژه در نواحی قوس و پاشنه پا ، ایجاد تورم و درد کف پا ، سختی حرکت پا، مانند سخت شدن ایستادن روی انگشتان پا ، وجود کمر درد و پا درد از جمله این علائم می باشد . مفاصل مختلفی در کف پا وجود دارد که با وجود هر یک از این بیماری های آرتروز، نقرس و استئوآرتریت ، ممکن است دچار درد شوند.