تقسیم بندی درد لگن

جایی که درد لگن احساس میشود یکی از سرنخ هایی است که میتواند علت آن را مشخص کند. البته پزشک از شواهد دیگری هم برای یافتن علت درد کمک میگیرد. درد لگن را میتوان برحسب علت بوجود آورنده آن به دسته هایی تقسیم کرد.

 

تقسیم بندی علت درد لگن

 

درد لگن میتواند علل بسیار زیادی دارد ولی میتوان منشا این درد را به دو دسته کلی تقسیم کرد.

 

    وقتی علت درد لگن در خود لگن خاصره است

    وقتی علل درد در جایی خارج لگن است. بطور مثال وقتی که ستون فقرات یا زانو مشکلی دارد ولی بیمار به عوض آنکه درد را در منشا خود احساس کند در لگن حس میکند.

 

تقسیم بندی محل درد لگن

 

درد های لگن را میتوان از لحاظ محل آن هم به دسته هایی تقسیم کرد. شایعترین محل ها برای احساس درد لگن در جلوی مفصل ران است که به آن کشاله ران هم میگویند.

 

محل شایع دیگر دردهای لگنی در پشت باسن است. درد لگن میتواند در قسمت خارجی لگن هم احساس شود.

 

گاهی اوقات بیمار نمیتواند محل درد لگن را به درستی توصیف کند. او احساس میکند دردی پخش در همه لگن دارد ولی جای مشخصی را برای آن ذکر نمیکند.

 

تقسیم بندی منشا درد لگن

 

در خود لگن عناصر و بافت های زیادی هستند که میتوانند مشا درد لگن باشند. مهمترین آنها مفصل ران یا هبپ، عصب سیاتیک و مفصل ساکروایلیاک هستند.

 

چون درک تقسیم بندی علل درد لگن بر اساس محل احساس درد راحت تر است در این مقاله انواع درد لگن را براساس محل احساس درد مورد بحث قرار میدهیم.

 

 

                                 

پیشگیری و درمان کمردرد در زمان بارداری چیست

توجه به نکات زیر در دوران بارداری میتواند موجب کاهش احتمال بروز کمردرد شود

 

  *  زنان باردار باید مواظب افزایش وزن خود باشند

 

   * نرمش هایی را انجام دهند تا عضلات کمر خود را قویتر کنند

 

  *  به وضعیت قامت خود بیشتر توجه کرده و درست بایستند و درست بنشینند

 

   * کفش های پاشنه بلند نپوشند

 

فعالیت های زیر ممکن است شدت درد کمر در زنان باردار را افزایش دهند. در این صورت بهتر است از آنها اجتناب کرد

 

  *  ایستادن یا راه رفتن بیش از 30 دقیقه

 

  *  به دست گرفتن کیف یا ساک سنگین

 

   * ایستادن بر روی یک پا

 

  *  بالا رفتن از پله

 

   * خم شدن به جلو

 

  *  رانندگی بیش از 30 دقیقه

 

از روش های زیر میتوان برای کاهش کمردرد در دوران بارداری استفاده کرد

 

  *  کمربند طبی

 

  *  استراحت

 

  *  انجام نرمش های طبی

 

  *  ماساژ درمانی

 

  *  دارو

 

اکثر قریب به اتفاق کمردردهایی که در زمان بارداری ایجاد میشوند در یک ماه بعد از زایمان خودبخود بهبود میابند

 

 

                                 

علت کمردرد در دوران بارداری چیست

حدود 80 درصد از زنان باردار حداقل یکبار دچار کمردرد میشوند و بیش از نیمی از این درد ها در سه ماه آخر بارداری ایجاد میشوند. البته در غالب موارد مدت این دردها کوتاه است. با این حال در 30 درصد موارد شدت درد به حدی است که فعالیت های روزانه را محدود میکند. کمردرد دوران بارداری در افراد زیر بیشتر دیده میشود

 

 *   زنان چاق

 

  *  بارداری های مکرر

 

  *  سابقه کمردرد در بارداری های قبلی

شدت کمردرد بارداری در زنان جوان بیش از زنان مسن تر است.

 

علل کمردردهای بارداری معمولا یک عامل نیست و تغییرات بیومکانیکی در ستون مهره، تغییرات هورمونی که در زنان بارداری ایجاد میشوند و تغییراتی که در وضعیت روحی و روانی زن باردار ایجاد میشود در ایجاد آن نقش دارند.

 

حدود یکی سوم کمردردهای بارداری در سه ماهه اول آن ایجاد میشوند یعنی زمانی که هنوز شکم بزرگ نشده و فشار خاصی به ستون مهره وارد نمیشود. بنظر میرسد تغییرات هورمونی در شروع این دردها نقش داشته باشند.

 

همین تغییرات هورمونی است که در دوران قبل از عادات ماهانه میتواند موجب کمردرد شود. این تغییرات هورمونی معمولا بر روی تاندون ها و رباط های اطراف ستون مهره و همچنین رباط های لگن ( در مفاصل ساکروایلیاک و سمفیز پوبیس) تاثیر گذاشته و موجب شل شدن آنها میشود. این شلی و افزایش طول میتواند موجب ناپایداری مفاصل این نواحی و بدنبال آن بروز درد شود.

 

قبلا اعتقاد بر این بود که در دوران بارداری لوردوز کمری یا همان گودی پشت کمر افزایش میابد و این میتواند موجب کمردرد شود. مطالعات جدیدی که با استفاده از عکسبرداری از ستون مهره در زمان بارداری انجام شده نشان میدهد که گودی کمر در دوران بارداری ممکن است حتی کم شود. بنابراین بیشتر به نظر میرسد علت عمده درد کمر در دوران بارداری تغییراتی است که در عضلات و ریاط ها و تاندون های ستون مهره ایجاد میشود.

 

 

 

                                 

ارتباط چاقی و کمردرد چیست

شیوع چاقی رفته رفته در بسیاری از جوامع انسانی در حال افزایش بوده و این مشکل بتدریج بصورت یک اپیدمی درمیابد. مدرن شدن جوامع بخصوص جوامع شهری تاثیر زیادی بر رفتارهای غذایی ما داشته است.

 

امروزه غذای بیشتری نسبت به روزگارهای پیشین در دسترس مردم قرار گرفته و انواع غذاهای آماده در اکثر فروشگاه ها وجود دارد. مردم بیشتر در بیرون از خانه غذا میخورند و این موجب میشود کنترل کمتری بر محتوا و کیفیت غذای خود داشته باشند.

 

بچه ها بتدریج چاقتر میشوند. آنها بجای بازی هایی که مستلزم فعالیت بدنی است بیشتر مینشینند و بازی کامپیوتری میکنند. وقتی گرسنه نیستند غذا میخورند و در تلویزیون بطور مرتب تبلیغات مربوط به خوراکی های پر کالری را مشاهده میکنند.

 

بسیاری میدانند که چاقی ارتباط مستقیمی با بیماری های قلبی، دیابت، افزایش فشار خون و سرطان های دستگاه گوارش دارد ولی در مورد ارتباط چاقی و کمردرد کمتر بحث شده است.

 

امروزه مشخص شده که چاقی میتواند بطور نزدیکی با علائم بیماری های پوکی استخوان، آرتروز، روماتیسم مفصلی، تنگی کانال نخاعی و اسپوندیلولیستزی ارتباط داشته باشد و این بیماری ها همگی میتوانند موجب کمردرد شوند.

 

یکی از وظایف ستون مهره انتقال وزن تنه از طریق لگن به اندام تحتانی و سپس زمین است و این طبیعی است که با افزایش وزن تنه نیروهای بزرگتری از این ساختمان عبور کند. این نیروها میتوانند بتدریج سبب اختلال در کارکرد آن و بعد از مدتی بروز آسیب های ماندگار و تخریب در ساختارهای تشکیل دهنده ستون مهره شود.

 ؤ

چاقی و افزایش وزن میتواند با مکانیسم های مختلفی موجب کمردرد شود. مهمترین انها عبارتند از

 

  *  با افزایش وزن میزان زیادی چربی در شکم تجمع پیدا میکند. شکم بزرگ موجب میشود گودی کمر بیشتر شده و لگن به سمت چلو بچرخد. این افزایش تقعر در ستون مهره کمری موجب وارد شدن فشار بیش از حد به دیسک بین مهره ای و مفاصل بین مهره ها میشود.

 

 *   پایین ستون مهره یعنی ناحیه کمر بیشترین تاثیر را از افزایش وزن میپذیرد. وزن زیاد تنه در این محل میتواند موجب فشار بیش ار حد به مهره ها شود. این فشار بتدریج موجب خراب شدن دیسک بین مهره ها میگردد. این آسیب و خرابی در دیسک کم کم موجب چروکیده شدن و کاهش ارتفاع دیسک شده و در نتیجه مهره ها به هم نزدیک تر میشوند. نزدیکی مهره ها به هم موجب افزایش فشار به مفصل بین مهره ها میشود. به این مفاصل فاست Facet joints میگویند. فشار بیش از حد به مفاصل فاست بتدریج موجب بروز آرتروز و ساییدگی در آنها شده و که نتیجه آنها درد است.

 

   * خرابی دیسک بین مهره ای زمینه را برای افزایش احتمال بروز فتق دیسک بین مهره ای افزایش میدهد.

 

   * در افراد چاق به علت فشارهای زیادی که به مهره ها وارد میشود بافت های اطراف دچار التهاب میشوند. یکی از واکنش های بدن به این التهاب تولید بافت همبندی و استخوان اضافه است. این بافت های اضافی در اطراف نخاع میتوانند فضای کانال نخاعی را کم کرده و در نتیجه موجب بروز بیماری تنگی کانال نخاعی شوند.

 

 *   در افراد چاق احتمال بروز اسپوندیلولیستزی یا سر خوردن مهره ها هم بیشتر میشود.

 

   * افراد چاق فعالیت های فیزیکی کمتری دارند. این کم تحرکی بتدریج میتواند موجب ضعف عضلات ستون مهره و شکم شود. ضعیف شدن این عضلات از مهمترین علل شناخته شده در بروز کمردرد است

 

 

                                 

.

علائم خطر در کمردرد بچه ها

در کمردرد بچه ها علائم زیر نشانه خطر هستند و با دیدن آنها باید به پزشک مراجعه کرد

 

  *  کمردردی که بیش از یک ماه طول بکشد

 

    *کمردردی که مانع انجام فعالیت های روزانه بچه شود

 

   * وجود علائمی مانند تب، سرفه یا مشکلات ادراری و گوارشی

 

  *  انتشار درد به اندام تحتانی

 

   * سن کمتر از شش سال

 

   * سابقه ضربه شدید به ستون مهره

    *کمردرد شبانه

 

 

 

                                 

 

 

علل کمردرد در بچه ها

مهمترین علل کمردرد در بچه ها عبارتند از :

کشیدگی عضله

 

کشیدگی عضلات اطراف ستون مهره شایعترین علت کمردرد در بچه ها و نوجوانان است. این درد ها معمولاً به چند روز استراحت و مصرف دارو و تقویت عضلات شکم و کمر جواب داده و خوب میشود.

 

بعضی از نوجوانان کمردرد های شدیدتری دارند که معمولاً علت آنها سفت بودن عضلات همسترینگ ( عضلاتی که در سطح داخلی و کشاله ران قراردارد) و ضعف عضلات شکم است. اغلب این درد ها با نرمش های کششی و تقویتی خوب میشوند.

کمر قوز دار یا کیفوز Kyphosis

 

در نوجوانان قوس زیاد بالای کمر که بصورت قوز کردن است و کمر را به جلو خمیده میکند میتواند موجب کمردرد شود. افزایش قوس کمر در این افراد بصورت افزایش قوس ستون مهره در ناحیه سینه ای است و به آن کیفوز شوئرمن Scheuermann’s kyphosis میگویند.

 

در این بیماری مهره های ناحیه سینه ای تغییر شکل داده و موجب قوز میشوند. درد در این افراد در قسمت های بالایی ستون مهره است و با فعالیت بدنی شدیدتر میشود.

شکستگی استرسی ستون مهره

 

این بیماری که آنرا اسپوندیلولیز Spondylolysis هم میگویند میتواند موجب کمردرد در نوجوانان شود. ورزش هایی که در آنها کمر زیاد میچرخد یا به عقب زیاد خم میشود مانند ژیمناستیک شیرجه یا فوتبال میتواند زمینه را برای بروز این بیماری فراهم کند.

 

این عارضه معمولاً در سنین بلوغ یعنی زمانی که بیمار رشد سریع بدنی و قدی پیدا میکند دیده میشود. درد معمولاً خفیف است و به باسن و ساق تیر میکشد. درد با فعالیت بدنی بیشتر شده و با استراحت کم میشود. این بیماران در حین راه رفتن قدم های کوچک برمیدارند.

 

سر خوردن مهره

 

به این عارضه اسپوندیلولیستزی Spondylolysthesis میگویند و به علت سر خوردن یک مهره کمری به سمت جلو روی مهره پایینی بوجود میاید. شایعترین محل آن، اتصال مهره های کمری به خاجی است یعنی معمولاً مهره پنجم کمری روی مهره اول خاجی یا ساکروم به سمت جلو سر میخورد.

 

اگر این سر خوردن و به جلو آمدن مهره شدید باشد کانال نخاعی تنگ شده و به ریشه های عصبی فشار وارد میشود که این خود موجب علائم عصبی در نزد بیمار میگردد

.

عفونت

 

در بچه های با سن کم عفونت دیسک Diskitis میتواند موجب کمردرد شود. عفونت مهره معمولاً در سنین ۵-۱ سالگی ایجاد میشود گرچه تا سنین نوجوانی هم دیده میشود. علائم این بیماری بصورت درد در پایین کمر و یا حتی شکم و خشکی ستون مهره است.

 

لنگش در حین راه رفتن و امتناع بچه از راه رفتن از دیگر علائم بیماری است. وقتی بچه میخواهد از روی زمین چیزی را بردارد بجای خم شدن به جلو، دو زانو مینشیند و بدون خم کردن کمر جسم را گرفته و بلند میشود.

 

تومور

 

بندرت کمردرد میتواند به علت تومورهای استخوانی مثل استئوئید استئوما Osteoid osteoma ،استئوبلاستوما، گرانولوم ائوزینوفیلیک، کیست استخوانی آنوریسمی و تومورهای بدخیم مانند لوسمی باشد.

 

این تومورها بیشتر در ستون مهره ای سینه ای و یا کمری هستند. در این بیماران درد همیشگی است و به مرور بیشتر میشود. هم در روز و هم در شب است و شدت آن معمولاً ارتباطی با فعالیت بدنی ندارد

 

 

                                 

.

 

 

کمر درد در بچه ها چیست

علت کمردرد در بچه ها در غالب اوقات به علت کشیدگی و اسپاسم عضلات کمر است که آن هم بدنبال انجام فعالیت های ورزشی است. این درد ها در غالب اوقات با کمی استراحت و بعد از ۲-۱ هفته از بین میرود. کمردرد در بچه وقتی بیش از یک ماه طول میکشد جدی است و باید علت آن بدقت بررسی شود.

 

بروز کمردرد در بچه ها طبیعی نبوده و باید جدی گرفته شود. در بچه ای که کمردرد دارد احتمال اینکه علت درد مشکل جدی باشد بیش از بالغین است. بخصوص اگر سن بچه کمتر از ۴ سال باشد یا کمردرد همراه با تب، کاهش وزن، ضعف و گزگز اندام تحتانی، مشکل در راه رفتن، انتشار درد به اندام تحتانی، مشکلات مثانه یا دستگاه گوارش باشد یا درد آنقدر شدید باشد که مانع خوابیدن بچه شود.

 

اگر کمردرد بچه بیش از چند روز طول بکشد یا بدتر شود حتماً با پزشک مشورت کنید.پ

 

 

                                 

نرمش های تقویتی عضلات دور کننده مفصل ران(لگن) چگونه انجام میشوند

عضلات دور کننده یا ابدکتور Abductor عضلات گلوتئوس مدیوس و گلوتئوس مینیموس در ناحیه باسن هستند. نرمش های تقویتی این عضلات به این صورت انجام میشوند

 

نرمش اول

بیمار سر پا در کنار یک صندلی یا دیوار طوری می ایستد که اندام مشکل دار از دیوار یا صندلی دور باشد. دست طرف سالم را به دیوار یا صندلی گرفته تا تعادلش حفظ شود.

سپس پای طرف مشکل دار را از زمین بلند کرده و از دیوار یا صندلی دور میکند.

بعد از مدتی انجام دادن این نرمش میتوان برای سخت تر کردن آن و در نتیجه قویتر کردن عضلات دورکننده، پای طرف مشکل دار را با یک حلقه کشی به دیوار یا پایه صندلی بست بطوریکه برای دور کردن پا از بدن نیاز به کشیدن حلقه کشی هم باشد

.

نرمش دوم

بیمار بر روی شانه طرف سالم دراز کشیده و اندام تحتانی طرف مشکل دار را از کنار به بالا برده و از زمین دور میکند. پس از چند ثانیه به آرامی پا را به وضعیت اول برمیگرداند.

بعد از مدتی انجام دادن این نرمش میتوان برای سخت تر کردن آن و در نتیجه قویتر کردن عضلات دور کننده یک حلقه کشی را از دور مچ هر دو پا عبور داده بطوریکه با بالا بردن پا نیاز به کشیدن حلقه کشی هم باشد.

 

 

                                 

 

نرمش های تقویتی عضله خم کننده مفصل ران(لگن) چگونه انجام میشوند

مهمترین عضله خم کننده مفصل ران عضله ایلیوپسواس است. این عضله از ستون مهره و از داخل لگن منشا گرفته و به تروکانتر کوچک در زیر گردن استخوان ران میچسبد. نرمش های تقویتی عضله ایلیوپسواس عبارتند از

 

نرمش اول

بیمار به پشت بر روی زمین خوابیده و هر دو زانو را خم کرده بطوریکه کف یا پاشنه هر دو پا بر روی زمین قرار گیرد. سپس هر دو مفصل ران را خم کرده تا ران ها به حالت عمود بر زمین قرار گیرند. پس از چند ثانیه پاها را دوباره به حالت اول برمیگرداند

.

نرمش دوم

بیمار به پشت بر روی زمین خوابیده و سپس هر دو پا را با هم از زمین بلند کرده و در حالیکه زانو ها را کمی خم میکند ران ها را به حالت عمود بر زمین قرار میدهد. چند ثانیه در همین حالت مانده و سپس مجددا پاها را بر روی زمین قرار میدهد

.

نرمش سوم

بیمار سر پا در پشت یک صندلی قرار گرفته و با هر دو دست لبه پشت صندلی را میگیرد تا تعادلش برقرار شود. سپس ران طرف مشکل دار را خم کرده و کف پا را از زمین بلند میکند.

ران را تا جایی که موازی سطح افق شود بالا میاورد. چند ثانیه صبر کرده و مجددا پا را به سر جای اول بر روی زمین قرار میدهد

.

نرمش چهارم

بیمار سرپا پشت به یک در می ایستد. یک حلقه کشی را از دور مچ پای طرف مشکل دار عبور داده و سر دیگر آن را در لای در گذاشته و در را میبندد.

در حالت ایستاده سعی میکند کل اندام تحتانی طرف گرفتار را بدون اینکه زانو را خم کند به سمت جلو برده تا از در دور شود. پس از چند ثانیه پا را مجددا به حالت اول برمیگرداند

 

 

                                 

.

 

نرمش های تقویتی عضلات باز کننده مفصل ران(لگن) چگونه انجام میشوند

عضلات باز کننده یا اکستانسور Extensor به دسته ای از عضلات لگن میگویند که موجب میشوند ران در امتداد تنه قرار گیرد.

مهمترین آنها عضله سرینی بزرگ یا گلوتئوس ماگزیموس Gluteus maximus در ناحیه باسن است. عضلات همسترینگ در پشت ران هم باز کننده مفصل ران هستند. عضلات باز کننده یا اکستانسور مفصل ران بصورت های زیر تقویت میشوند.

 

نرمش اول

بیمار به پشت خوابیده و سپس هر دو زانو را خم کرده و کف هر دو پا را بر روی زمین قرار میدهد. سپس باسن خود را از روی زمین بلند میکند.

چند ثانیه در این وضعیت مانده و مجددا به حالت اول برمیگردد. میتوان این نرمش را با یک پا هم انجام داد. به این صورت که وقتی کف هر دو پا بر روی زمین است یک پا را از زمین برداشته و در همین حال سعی میکنیم باسن را از زمین بلند کنیم

نرمش دوم

بیمار بصورت چهار دست و پا بر روی زمین قرار میگیرد بطوریکه بر روی کف هر دو دست و زانوان خود قرار بگیرد.

سپس در حالیکه زانو همچنان در حالت قائمه قرار گرفته است مفصل ران طرف مشکل دار را مستقیم کرده و کل اندام تحتانی را به پشت و بالا میبرد

نرمش سوم

بیمار به شکم خوابیده و سعی میکند کل اندام تحتانی طرف مشکل دار را از پشت به سمت بالا بلند کند. پس از چند ثانیه پا را مجددا به حالت اول برمیگرداند

نرمش چهارم

بیمار سرپا به طرف یک در می ایستد. یک حلقه کشی را از دور مچ پای طرف مشکل دار عبور داده و سر دیگر آن را در لای در گذاشته و در را میبندد.

در حالت ایستاده سعی میکند کل اندام تحتانی طرف گرفتار را بدون اینکه زانو را خم کند به سمت عقب برده تا از در دور شود. پس از چند ثانیه پا را مجددا به حالت اول برمیگرداند

.

نرمش پنجم

بیمار یک حلقه کشی را از دور هر دو مچ پا عبور میدهد. به شکم خوابیده و سپس کل پای طرف مشکل دار را بدون اینکه زانو را خم کند به سمت پشت و بالا میبرد. در این بالا بردن باید به کشش حلقه کشی غلبه کرده و پاها را از هم باز کند.