تزریق استروئید در فضای اپیدورال یکی از راههای درمان کمردرد

 

 

تزریق استروئید در فضای اپیدورال یکی از روش‌های رایج درمان التهاب ناشی از کمر درد نشأت گرفته از پا درد یا گردن دردی است که در درد بازو ریشه دارد. عصب‌های نخاعی در این عارضه‌ها در اثر باریک شدن مجراهای عبور رو به پایین یا خارج از ستون فقرات ملتهب می‌شود.

فایده تزریق استروئید در اپیدورال

 

باریک شدن مجراهای نخاعی به دلایل گوناگون، از جمله فتق دیسک کمر و گردن، ایجاد خارها یا زائده‌های استخوانی، ضخیم شدن رباط‌های ستون فقرات، کیست مفصلی یا حتی به هم خوردن نظم و هم‌راستا نبودن مهره‌ها (سرخوردن مهره یا اسپوندلولیستزی)، رخ می‌دهد. فضای اپیدورال آکنده از چربی، کیسه نخاعی را احاطه می‌کند و از اعصاب و نخاع محافظت می‌کند. استروئید (کورتیزون) وارد شده به فضای اپیدورال کنش ضدالتهابی بسیار قدرتمندی از خود نشان می‌دهد که به تسکین درد کمک می‌کند و عملکرد بیماران را بهبود می‌بخشد. اگرچه استروئید عارضه اصلی مولد درد را از بین نمی‌برد، اما چرخه درد و التهاب را می‌شکند و قدرت بدن برای مقابله و مبارزه با عارضه را افزایش می‌دهد. به این ترتیب تزریق استروئید نتایجی را به دست می‌دهد که ماندگاری‌شان از اثر خود استروئید بیشتر است.

روش انجام تزریق

 

اینترلمینار، کودال و ترانس فورمینال سه روش متداول تزریق استروئید در فضای اپیدورال محسوب می‌شود. در هر سه روش اشاره شده سوزن ظریف و باریکی با توجه به تصاویر دستگاه فلوئوروسکوپ (اشعه ایکس) وارد محل مورد نظر می‌شود. ماده حاجب پیش از تزریق وارد بدن می‌شود تا رسیدن دارو به محل مورد نظر را تایید کند. غالباً علاوه بر استروئید از بی‌حسی موضعی نیز برای تسکین موقت درد استفاده می‌شود.

 

در روش اینترلمینار، که غالباً به طور خلاصه "تزریق اپیدورال" نامیده می‌شود، سوزن وارد پشت فضای اپیدورال می‌شود و استروئید وارد ناحیه گسترده‌ای می‌شود. به همین ترتیب در روش کودال نیز سوزن از راه شکاف خاجی (منفذ استخوانی کوچکی دقیقاً بالای استخوان دنبالچه) وارد بخش پایینی فضای اپیدورال می‌شود. استروئید در هر دو روش اینترلمینار و کودال غالباً در بخش‌های مختلف ستون فقرات و نخاع پخش شده و هر دو سمت مجرای نخاعی را پوشش می‌دهد. اما در روش ترانس فورمینال، که با اصطلاح "بلوک عصبی" از آن یاد می‌شود، سوزن از پهلو وارد عصب خارج شونده از ستون فقرات می‌شود و دارو در فضای احاطه کننده عصب تزریق می‌شود. دارو در مرحله بعد به سمت بالا حرکت می‌کند و از پهلو وارد فضای اپیدورال می‌شود. تحویل دارو به یک ناحیه مشخص آسیب دیده (معمولاً یک بخش و یک سمت) به روش ترانس فورمینال با دقت و تمرکز بالاتری صورت می‌گیرد. با ایجاد تغییر کوچکی در این روش می‌توان یک عصب مجزای خاص را با دقت بیشتری پوشش داد و علاوه بر تسکین درد و بهبود عملکرد از مزیت تشخیصی این نوع تزریق نیز بهره برد.

 

هر سه عمل فوق به صورت سرپایی انجام می‌شود و بیمار معمولاً می‌تواند فعالیت‌های معمول پیش از تزریق را پس از یک روز طبق روال گذشته ادامه دهد. برخی بیماران تمایل دارند در طول عمل داروی آرام‌بخش ملایم دریافت کنند، اما بسیاری از بیماران تزریق را صرفاً با بی‌حسی موضعی از راه پوست به خوبی تحمل می‌کنند.

پس از تزریق

 

تأثیرگذاری استروئید معمولاً ۱ تا ۳ روز پس از تزریق آغاز می‌شود، اگرچه بیماران در بعضی موارد حدود دو هفته بعد نتایج تزریق را احساس می‌کنند. درد معمول برخی بیماران، البته به ندرت، تا چند روز پس از تزریق افزایش می‌یابد؛ به علاوه شماری از بیماران با اثرهای جانبی‌ای مانند اضطراب، اختلال در خواب، تغییر در عادت ماهانه، احتباس موقت آب یا قرمزی و سرخ شدن صورت و سینه مواجه می‌شوند که معمولاً با احساس گرما یا افزایش اندک دمای بدن همراه است. این اثرهای جانبی معمولاً ملایم هستند و غالباً پس از چند روز از بین می‌روند. ابتلا به دیابت، حساسیت داشتن به ماده حاجب یا هر عارضه جدی دیگری باید پیش از تزریق به پزشک اطلاع داده شود.

 

چندین دهه است که تزریق اپیدورال کمر به عنوان درمانی کاملاً ایمن و کارآمد برای تسکین درد پا، گردن و بازو انجام می‌شود. بروز حساسیت، خونریزی، عفونت، آسیب دیدن عصب یا فلج از عوارض احتمالی این تزریق به شمار می‌آید که البته خوشبختانه به ندرت بروز می‌یابد. احتمال مواجهه با عوارض جدی در صورت بهره‌گیری از دستگاه فلوئوروسکوپ و انجام شدن تزریق توسط پزشک مجرب به حداقل می‌رسد. در مجموع بیماران تزریق در فضای اپیدورال را به خوبی تحمل می‌کنند و پس از عمل به ندرت با عوارض جانبی روبه رو می‌شوند.

 

اگرچه درد تمام بیماران پس از تزریق استروئید در اپیدورال تسکین نمی‌یابد، اما این تزریق‌ با ماندگاری اثر چند ماهه یا بیشتر غالباً درد را کاهش می‌دهد و عملکرد را بهبود می‌بخشد. چنانچه تزریق نتایج چشمگیری به دست دهد، می‌توان آن را برای حفظ بهبودهای حاصل شده بدون بروز کوچکترین خطری به صورت دوره‌ای تکرار کرد. به منظور به حداکثر رساندن مزایای تزریق یا ماندگاری بیشتر نتایج به دست آمده می‌توان در کنار تزریق از درمان‌های دیگری مانند مصرف دارو یا فیزیوتراپی نیز بهره برد. پزشک همواره برنامه درمانی جامعی را برای بیمار تدوین می‌کند.