علل ایجاد کلاب فوت (پا چنبری)

عارضه پاچنبری (کلاب فوت) یک بدشکلی است که در آن پای نوزاد به داخل می‌چرخد و اغلب چنان شدید است که کف پاها به داخل یا حتی رو به بالا می‌چرخد. تقریباً از هر 1000 نوزاد متولد شده یکی به عارضه پا چنبری دچار است، که به همین دلیل این عارضه یکی از شایع‌ترین بدشکلی‌ها مادرزادی پا محسوب می‌شود. پا چنبری (کلاب فوت) در طول دوره نوزادی ایجاد درد نمی‌کند. البته، اگر این عارضه درمان نشود، پا همان‌طور بدشکل باقی خواهد ماند، و نوزاد قادر نخواهد بود که به شکل طبیعی راه برود. اما، با درمان مناسب، اکثر کودکان مبتلا به این عارضه می‌توانند بدون آنکه آثار چندانی از تغییر شکل در پایشان باقی بماند، فعالیت‌های جسمانی بسیار متنوعی را انجام دهند.

 

علت ایجاد پا چنبری

 

پا چنبری در بعضی موارد صرفاً نتیجه قرار گرفتن جنین در حالتی نامناسب در رحم مادر (پا چنبری وضعیتی) است. اما پا چنبری غالباً پی‌آمد ترکیبی از عامل‌های ژنتیکی و محیطی است که کاملاً شناخته شده نیستند. ابتلا یکی از اعضاء خانواده به این عارضه احتمال پا چنبری شدن نوزادان دیگر را افزایش می‌دهد. همچنین اگر یکی از فرزندان خانواده با این عارضه متولد شد، احتمال این که فرزند بعدی نیز دچار این نقص مادرزادی باشد به نحو قابل توجهی افزایش می‌یابد.

 

به علت ارتباط کلاب فوت مادرزادی با عارضه‌هایی مانند اسپینا بیفیدا (مهره شکاف)، بروز این نقص گاهی بیانگر وجود مشکلات جسمی جدی‌تر است. به همین دلیل نوزاد باید به محض تشخیص پا چنبری کاملاً معاینه شود و آزمایش‌های لازم انجام شود. پا چنبری گاهی نتیجه وجود مشکلاتی مانند آسیب مغزی یا سکته مغزی است که سیستم‌های استخوانی، عصبی و عضلانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

 

                                 

 

علائم و انواع پا چنبری یا کلاب فوت

چنبری یا کلاب فوت یک بدشکلی مادرزادی و عارضه‌ای است که پای نوزاد به علت آن رو به داخل و پایین می‌چرخد. پا چنبری یا کلاب فوت (تالیپس اکوئینوواروس) اصطلاحی کلی است که برای توصیف حالت‌های غیرعادی گوناگون پا به کار می‌رود. در این عارضه احتمال بروز هر یک از ویژگی‌های زیر در گستره‌ای از شدت ملایم تا شدید وجود دارد:

 

·         پا (به ویژه پاشنه) معمولاً کوچک‌تر از اندازه طبیعی است.

·         پا متمایل به سمت پایین است.

·         ممکن است جلوی پا به سمت پای دیگر چرخیده باشد.

·         ممکن است پا به سمت داخل چرخیده باشد و در موارد حاد نیز کف پا رو به بالا باشد.

 

اکثر موارد پا چنبری مادرزادی هستند و احتمال بروز آن در یک یا هر دو پا وجود دارد. حدودا در نیمی از موارد ابتلا به کلاب فوت، بیماری هر دو پای نوزاد را درگیر کرده است.

 

انواع پا چنبری

 

اغلب عارضه پاچنبری (کلاب فوت) به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:

 

•    پاچنبری منفرد (ناشناخته): شایع‌ترین نوع این بدشکلی است و در کودکانی بروز می‌کند که مشکل پزشکی دیگری ندارند.

 

•    پاچنبری غیرمنفرد: به همراه انواع مختلفی از بیماری‌ها یا اختلالات عصبی-عضلانی، مانند آرتروگریپوز و اسپینا بیفیدا (مهره شکاف دار) رخ می‌دهد. معمولاً اگر پاچنبری با یک عارضه عصبی عضلانی مرتبط باشد نسبت به درمان مقاوم‌تر بوده و نیازمند دوره طولانی‌تری از درمان‌های غیرجراحی، یا حتی انجام چند مورد جراحی، خواهد بود.

 

عارضه پا چنبری، با هر شدتی یا از هر نوعی که باشد، بدون درمان بهبود نمی‌یابد. اگر عارضه پاچنبری کودکی درمان نشده باشد به جای راه رفتن روی کف پا بر روی کناره مچ پاها راه خواهد رفت، کال‌های (زوائد استخوانی) دردناکی در مچ پاهای او به وجود خواهد آمد، قادر به پوشیدن کفش نخواهد بود و به صورت مادام‌العمر دچار درد مچ پا شده و در اغلب موارد دامنه فعالیت‌هایش به شدت محدود می‌شود. پزشک معالج می‌بایست به والدین آن دسته از نوزادان مبتلا به پاچنبری که مشکل پزشکی قابل توجه دیگری ندارد اطمینان دهد که با انجام اقدامات درمانی مناسب پاهای فرزندشان درمان خواهد شد، به طوری که بتواند زندگی پویا و نرمالی داشته باشد.

 

                                 

تشخیص کلاب فوت (پا چنبری)

پاچنبری یا کلاب فوت به عارضه ای گفته می شود که اسکلت و عضلات پا را در ناحیه ی ساق و مچ درگیر می کند و طی آن پا به سمت داخل و پایین چرخیده و امکان حرکت را سلب می کند.پاچنبری

 

تشخیص پا چنبری

 

پا چنبری معمولاً در همان بدو تولد تشخیص داده می‌شود، اگرچه در دوران بارداری بین هفته‌های هجدهم تا بیست ویکم نیز می‌توان این عارضه را برای نخستین بار در سونوگرافی‌های معمول مشاهده کرد.

 

هر چند بیماری کلاب فوت را نمی‌توان پیش از تولد درمان کرد، اما  تعیین وجود این مشکل در دوران بارداری این فرصت را برای والدین فراهم می‌کند تا پیرامون آن به تفصیل با پزشک صحبت کنند و انتظارات خود پس از تولد نوزاد را به شیوه‌ای منطقی روشن سازند. آزمایش‌های بیشتری در دوران بارداری برای بررسی ابتلا به عارضه‌هایی مانند اسپینا بیفیدا (مهره شکاف) انجام می‌شود.

 

گاهی اوقات پا چنبری در سونوگرافی‌های دوران بارداری تشخیص داده می‌شود، اما تشخیص آن پس از تولد بر مبنای ظاهر و دامنه حرکتی پا و کف پا متداول‌تر است. در بعضی موارد، به ویژه هنگامی که پا چنبری نتیجه قرار گرفتن جنین در رحم به شیوه‌ای نامناسب (پا چنبری وضعیتی) است، پا منعطف است و می‌توان آن را پس از تولد نوزاد به حالت طبیعی یا نسبتاً طبیعی برگرداند. در باقی موارد، پا سفت‌تر یا سخت‌تر است و عضله‌های پشت ساق پا بسیار محکم هستند.

 

پرتونگاری (عکسبرداری با اشعه ایکس) کمکی به تأیید تشخیص پا چنبری نمی‌کند؛ چون بعضی از استخوان‌ها مچ و کف پا کاملاً سخت و استخوانی (پر شده با مواد استخوانی) نمی‌شوند و به خوبی در تصاویر پرتونگاری مشخص نمی‌شوند.