مچ بند و زانوبند

مچ‌بند و زانوبند گاهی مضرند

مچ‌بند، زانوبند و کمربندهای طبی از جمله وسایل ارتوپدی هستند که امروزه انواع و اقسام آنها در داروخانه‌ها به چشم می‌خورد و به ‌راحتی در دسترس‌اند.

این وسایل در اندازه‌ها و جنس‌های متفاوت به منظور تسکین و درمان درد مچ دست و ناراحتی‌های عضلانی و استخوانی به کار می روند.

خیلی‌ها بدون مشورت با پزشک و بلافاصله پس از آن که دچار ناراحتی‌های مفصلی یا مشکلات عضلانی اسکلتی می‌شوند، به سراغ این مچ‌بند طبی ، زانو بند طبی یا کمربندهای طبی می‌روند، غافل از اینکه استفاده ی خودسرانه از این وسایل نه تنها ممکن است مشکل را برطرف نکند، بلکه گاهی موجب بروز صدمات بیشتر می‌شود.

 

 

کی باید سراغ این مچ‌بندها و زانوبندهای طبی رفت؟

مچ‌بند و زانوبند وکمربندهای طبی کاربردهای زیادی دارند، اما در برخی بیماری‌های مرتبط با مفصل مخصوصا برای مچ دست و زانو کاربرد بیشتری دارند. یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین این مشکلات "سندرم تونل کارپال" است. معمولاً مردم، این بیماری را به عنوان «مچ درد» می‌شناسند که درد آن به انگشت‌های دست ختم شده و حرکات دست را تا حدودی مشکل می‌کند و ناتوانی به وجود می‌آورد.

این عارضه در میان کسانی که ساعات زیادی با کامپیوتر کار می‌کنند، مانند صندوق‌دارها، ماشین‌نویس‌ها، کارگران کارخانه‌های ماشین‌سازی و افرادی که به کارهای مکانیکی اشتغال دارند، بسیار رایج است.

در این بیماری، اعصابی که از مچ به انگشتان دست می‌رسند، دچار التهاب می‌شوند. اگر مشکل چندان عمیق نباشد، می‌توان از مچ بند طبی برای بی‌حرکتی و تسکین درد استفاده کرد.

آنچه بسیار مهم است و باید به آن توجه کرد، این است که این وسایل ارتوپدی فقط برای رفع بیماری‌های سبک و ضایعات کوچک مچ و زانو هستند و ضایعات شدید عضلانی- استخوانی و مرتبط با رباط‌ها و لیگامان‌هایی که کاملا پاره شده‌اند را درمان نمی کنند. همچنین هنگامی ‌که قرار است زانو یا مچ بعد از عمل جراحی، در یک وضعیت خاص نگهداری شود، برای حفظ حالت و وضعیت عمل می‌توان از این وسایل استفاده کرد.

پس به‌طور کلی می‌توان گفت از این وسایل باید در درمان، آرامش و بی‌حرکتی مفصل و بعد از عمل برای حفظ موفقیت عمل استفاده کرد.

در مورد آسیب‌های زانو چطور؟

در آسیب زانو نیز اول از همه التهاب به وجود می آید که این التهاب به درد، تورم و کاهش توانایی حرکت مفصل زانو منجر خواهد شد. کاهش این التهاب می‌تواند به تسریع بهبودی و کاهش درد منجر شود. لذا می‌توان با استراحت دادن به زانو، التهاب را کاهش داد و از آسیب بیشتر زانو جلوگیری کرد.

زانوبند با اعمال فشار موضعی به زانو سبب کاهش تورم و تسریع بهبودی می‌شود.

در برخی از آسیب‌های زانو، بستن زانوبند می‌تواند به قرارگیری صحیح کشکک سرجای خود و حفظ حرکات مناسب مفصل زانو کمک کند.

در برخی از آسیب‌های زانو نیز که شدید نبوده و تنها کشیدکی لیگامان‌ها و رباط‌های صلیبی زانو وجود دارد، می‌توان برای بی‌حرکت نگه‌داشتن و تسکین درد از زانوبند استفاده کرد.

مچ‌بندها چطور سبب کاهش درد می‌شوند؟

نوارهای قابل تنظیم مچ‌بند ضمن گرم نگه‌داشتن مچ دست، قدرت نگه‌دارندگی آن را افزایش می‌دهد. مچ‌بند سالم با ترمیم بافت و ایجاد فشار قابل تنظیم موجب افزایش گردش خون شده و به کاهش ورم کمک می‌کند. مچ‌بند سالم به هنگام مچ‌درد و یا به منظور ثابت نگه داشتن مچ در سندرم تونل کارپال، قبل و یا بعد از عمل جراحی، دررفتگی مچ و هنگام کشیدگی زردپی استفاده می‌شود.

وزن سبک، حفظ گرما، قابلیت شستشوی مجدد از دیگر مزایای مچ‌بند سالم است.

آیا بعد از هر دردی در مچ یا زانو می ‌توان از این وسایل استفاده کرد؟

نه، استفاده از این وسایل باید حتما تحت نظر پزشک متخصص باشد. هیچ‌گاه نباید با توصیه اطرافیان از این وسایل استفاده شود، زیرا ممکن است نه تنها مفید نباشند، بلکه سبب وارد شدن صدمات بیشتری شوند. نباید هرکسی که دچار مچ‌درد، زانودرد یا کمردرد شد، خودسرانه از این وسایل استفاده کند.

چه نکاتی را باید قبل از انتخاب این وسایل مدنظر داشت؟

هنگام انتخاب این وسایل، باید اندازه مناسب و نوع و جنس آن مشخص باشد. در صورت بستن خودسرانه مچ‌بند، زانوبند یا کمربند طبی ممکن است این وسیله از جای خود حرکت کند و نه تنها در بهبودی درد تاثیری نداشته باشد، بلکه ممکن است عضله یا اعصاب یا لیگامان آسیب‌دیده را ضعیف‌تر کرده و درد شدت پیدا کند. پس استفاده از این وسایل تنها در هنگام ضایعات کوچک و سطحی است و هنگام شکستگی و پارگی هرگز نباید استفاده شوند.

اگر جنس این لوازم ارتوپدی با هم متفاوت باشد، کدام یک را بهتر است انتخاب کنیم؟

برخی از جنس کش، آن هم از نوع کش سفت و محکم هستند. برخی فایبرگلاس، پلاستیکی و گاه پارچه‌ای هستند که فنر فلزی دارند و برخی از این لوازم از جنس الیاف طبیعی هستند. بر حسب نوع بیماری و نوع مشکل، با دستور پزشک، نوع مخصوصی توصیه می‌شود.

اگرچه محصولاتی که از جنس الیاف‌طبیعی هستند، سازگاری بیشتری با پوست بدن دارند و بهتر از انواع نایلونی و پلاستیکی هستند و سبب تحریک پوست نمی‌شوند، اما گاهی قابلیت و کارآیی لوازم پلاستیکی را ندارند.

مژگان کریمی

سلامتیران

                                 

گرم کردن در ورزش

وصیه می شود تمرین های ورزشی با مرحله گرم کردن شروع و با مرحله سرد کردن پایان یابد. گرم کردن بدن برای پیشگیری از آسیب های ورزشی انجام می شود و از بروز ضرب دیدگی ها پیشگیری می کند و همچنین سرد کردن بدن باعث کاهش اسید لاکتیک خون و کاهش خستگی بدن می شود ......

*اهمیت گرم کردن و سرد کردن :

توصیه میشود تمرین های ورزشی با مرحله گرم کردن شروع و با مرحله سرد کردن پایان یابد بنابراین هر جلسه تمرین علاوه بر خصوصیات خاص خود که با توجه به نیاز ورزشکار تامین می شود مانند نوع فعالیت ، شدت و مدت باید شامل مرحله گرم کردن اولیه و مرحله سرد کردن انتهایی نیز باشد . گرم کردن وسرد کردن نقش مهمی در پیشگیری از بروز صدمات ورزشی دارد.

* گرم کردن :

گرم کردن بدن برای پیشگیری از آسیب های ورزشی انجام می شود. اکثر مطالعات نشان می دهد گرم کردن بدن از بروز ضرب دیدگی ها و پارگی فیبر های عضلانی از محل اتصال تاندونی آنها پیشگیری می کند یا از میزان آنها را کاهش می دهد.

در زمان فعالیت عضلات هر یک از اندام ها به دو دسته تقسیم می شوند :

1. عضلاتی که منقبض می شوند تا اندام در یک قسمت خم شود.

2. عضلاتی که در مقابل این عضلات قرار دارند و باید شل شوند تا سایر عضلات بتوانند

منقبض شوند و اندام خم شود که به این عضلات ، عضلات متضاد می گویند.

باید به این نکته توجه کرد که بیش از همه محل عضلات متضاد دچار پارگی می شوند ، عدم توانایی این عضلات در شل شدن سریع ، به اضافه قوه انقباضی عضلات همراه باعث می شود عضلات متضاد در معرض ضرب دیدگی شدید و ناگهانی قرار گیرند که این امر خود می تواند باعث پارگی تارهای عضلانی و پارگی از محل اتصال تاندونی آنها شود.

فرآیند گرم کردن صحیح بدن می تواند از سختی و دردناک شدن عضله جلوگیری کند یا میزان آن را کتهش بدهد .

* اهداف گرم کردن :

هدف اصلی گرم کردن افزایش دمای عمومی بدن و عضلات است تا قدرت کشسانی در بافت های کلاژنی بالاتر رود و امکان انعطاف پذیری بیشتری در بدن ایجاد شود . با این حال احتمال پارگی های عضلانی و پیچ خوردگی های تاندونی کاهش می یابد و در پیشگیری از درد های عضلانی نیز موثر است . برای اینکه فرآیند گرم کردن بدن را به حالت آماده در بیاورد حداقل 15 تا 30 دقیقه وقت لازم است تا دمای بدن نیز افزایش یابد. علاوه بر افزایش دمای بدن تغییرات زیر نیز انجام می شود :

1. افزایش دسترسی عضلات به شبکه مویرگی برای فعالیت بیشتر

2. فراهم کردن قند خون و آدرنالین مورد نیاز برای اینکه بدن به طور رضایت بخش گرم می شود

باید به این نکته توجه داشت که این تغییرات در افراد مختلف متغیر است و با بالا رفتن سن افزایش می یابد.

* فرآیند گرم کردن :

فرآیند گرم کردن به دو بخش اصلی تقسیم می شود :

1. گرم کردن عمومی

2. گرم کردن اختصاصی

در اینجا هریک به طور جداگانه توضیح داده می شود .

1. گرم کردن عمومی :

گرم کردن عمومی شامل دویدن به صورت آهسته یا تمرین های عمومی و کششی است. این فعالیت ها باید از شدت و مدت زمان مناسب برخوردار باشند تا دمای بافت های عمقی بدون ایجادخستگی افزایش یابند. هنگامی که ورزشکار عرق می کند دمای داخلی بدن او به حد مطلوب رسیده است در این مرحله بدن برای فعالیت آماده شده است.

طبیعت گرم شدن بدن متغیر و تا حدودی به ماهیت فعالیت وابسته است و باید در کنار سایر فعالیت هایی انجام شوند که برای رشته های ورزشی تخصصی طراحی شده اند.

2. گرم کردن اختصاصی :

ورزشکار پس از گرم کردن عمومی باید به تمرین هایی بپردازد که مختص رشته ورزشی خود اوست. ورزشکار باید با سرعت متوسط کار را شروع کند و سپس هنگامی که متوجه افزایش دمای بدن و افزایش فعالیت قلب و عروق شد به شدت عمل خود بیفزایند. اثرات فرآیند گرم کردن بدن ممکن است تا مدت 45 دقیقه نیز ادامه یابد اما هر چه دوره گرم کردن به فعالیت نزدیکتر باشد اثرات مثبت آن روی فعالیت بیشتر خواهد بود.

*سرد کردن :

سرد کردن بدن نیز برای پیشگیری از آسیب های ورزشی انجام می شود ودر این مرحله فرد باید از شدت فعالیت و تمرین خود بکاهد یعنی شدت فعالیت خود را از سمت تمرین های سنگین به سمت تمرین ها و حرکات سبک سوق دهد و سپس با انجام تمرین های کششی فعالیت خود را به اتمام رساند.

*اهداف سرد کردن :

دو هدف اصلی سرد کردن بدن بعد از فعالیت ها عبارت است از :

1. هنگام سرد کردن و تمرین بازگشت به حالت اولیه سطح اسید لاکتیک عضله و خون سریع تر از هنگام استراحت کاهش می یابد بنابراین سرد کردن بدن باعث کاهش اسید لاکتیک خون و کاهش خستگی بدن می شود.

2. فعالیت سبک باعث ادامه انقباض عضلات اندام ها می شود که با ایجاد حرکات تلمبه مانند شان باعث کاهش تجمع خون در اندام ها به خصوص پا می شود. جلوگیری از تجمع خون امکان کوفتگی و سفتی به تاخیری عضلات و حتی گرایش به ضعف و سر گیجه را نیز کاهش می دهد.

                                 

رفع گرفتگی بدن و عضلات

 آسیب‌های شایع گردن شامل گرفتگی (اسپاسم)‌، کشیدگی عضلات ناحیه و شکستگی می‌شوند. تصادفات، آسیب‌های ورزشی و حتی برخی از وسیله‌هایی که در شهربازی سوار می‌شوید می‌توانند موجب آسیب‌ گردن شوند.

گرفتگی گردن که اکثر شما تا به حال آن را تجربه کرده‌اید عبارت است از به انقباض افتادن ماهیچه‌های گردن. در این حالت ماهیچه‌ها سفت و دردناک می‌شوند. استفاده بیش از اندازه، وضعیت نامناسب یا استرس موجب بروز این حالت می‌شوند. انجام حرکات زیر به بهبود گرفتگی عضلات گردن کمک می‌کنند.

 حرکت اول:

سر خود را به سمت راست بچرخانید و دستان خود را در پشت سر به هم قفل کنید. اجازه دهید وزن دستانتان چانه شما را به قسمت راست سینه نزدیک کند. 15 ثانیه در این حالت بمانید و مجددا به حالت عادی برگردید. این حرکت را در سمت چپ نیز تکرار کنید.

حرکت دوم:
سر خود را به سمت راست بچرخانید تا جایی که بتوانید پشت شانه خود را ببینید. حال دست راست خود را بلند کرده و کف دست را روی سمت چپ شانه قرار دهید. با کف دست، چانه خود را به سمت شانه نزدیک کنید و برای مدت 10 ثانیه نگه دارید. این حرکت را 3 مرتبه دیگر تکرار کنید. برای سمت چپ نیز به همین صورت عمل کنید.

حرکت سوم:
در حالی که ایستاده یا نشسته‌اید و دستانتان در دو طرف بدن آویزان است، کتف‌های خود را از پشت به هم نزدیک کنید و 5 ثانیه نگه دارید. این حرکت را 3 مرتبه در روز و هر بار 10 دفعه تکرار کنید.

در صورت رفع نشدن تا یک هفته مراجعه به فیزیوتراپیست و پیگیری بیشتر ضروری است.

                                 

کانال نخاعی و تنگی آن

یکی از علل شایع کمردرد تنگی کانال نخاعی است. تنگی کانال نخاعی بیماری افراد میانسال و مسن است.

میدانیم که نخاع در درون کانال استخوانی قرار دارد که از پشت سر هم قرار گرفتن مهره ها تشکیل شده است. اگر به دلایلی این کانال تنگ شود فضای مورد نیاز نخاع کم شده و به آن فشار وارد میشود.

این فشار همچنین به اعصابی که از نخاع خارج شده و به اندام تحتانی میرود وارد گشته که موجب بروز علائم بیماری میشود.

کانال نخاعی در هر قسمتی از مسیر خود میتواند تنگ شود. این تنگی در ستون فقرات گردنی و یا کمری علائم متفاوتی دارد.

تنگی کانال نخاعی کمری چگونه ایجاد میشود

تنگ شدن کانال نخاع به علت رشد استخوان و بافت های دیگر به داخل این کانال است و این رشد بافت های اضافی جزئی از روند پیری و مسن شدن است. در حقیقت این بیماری معمولاً در افراد بالای 60-50 سال دیده میشود.

در مرد و زن شیوع یکسانی دارد ولی معمولاً در خانم ها با علائم بیشتری بروز کرده و بیشتر نیاز به درمان پیدا میکند.

 شروع این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن، دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود. کاهش ارتفاع دیسک موجب میشود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها دو مشکل را ایجاد میکند.

یکی اینکه سوراخ یا دهانه ای که بین دو مهره مجاور هم و در دو طرف آنها قرار دارد تنگ میشود. این دهانه ها محل خروج ریشه های عصبی از نخاع هستند. پس به این اعصاب فشار وارد میشود. مشکل دیگر اینست که با نزدیکتر شدن مهره ها به هم فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد میشود که آنهم به نوبه خود موجب آرتروز و سائیدگی مفصل میشود.

کانال نخاعی طبیعی  

کانال نخاعی تنگ شده

 هر مفصلی که سائیده میشود شروع به ساختن استخوان های اضافه در اطراف خود میکند. همچنین لیگامان های اطراف مفصل هم کلفت تر میشوند.

مفاصل بین مهره ای هم همین کار را میکنند. این استخوان های اضافی و لیگامان های کلفت شده هم دهانه بین مهره ای و هم کانال نخاع را تنگ تر میکند.

مجموعه این عوامل موجب افزایش فشار بر روی ریشه های عصبی میشوند که در حال خروج از نخاع هستند. در بعضی افراد کانال نخاعی بصورت مادرزادی تنگ است.

این وضعیت در مردان بیشتر دیده میشود و علائم آن معمولاً در سنین 50-30 سالگی بروز میکند.

منبع : ایران ارتوپد

                                 

تنگی کانال نخاعی چیست؟

باریک شدن کانال نخاعی (Spinal Stenosis) که باعث فشار بر عصب نخاع می گردد را تنگی کانال نخاع نامند. تنگی کانال نخاع بیشتر در قسمت گردن و کمر رخ می دهد.

علل تنگی کانال نخاع

- تنگی کانال نخاعی معمولا در افراد مسن رخ می دهد و دیسک ها، خشک و متورم می شوند.

- آرتریت یا ورم مفاصل نخاع

- بیماری های استخوانی مانند: بیماری پاژه استخوان (Paget’s disease) و آکندروپلازی ( Achondroplasia).

بیماری‌ پاژه‌ استخوان باعث تخریب‌ استخوانی‌ و بازسازی‌ استخوان‌ بیش‌ از حدطبیعی‌ می شود. استخوان‌ بازسازی‌ شده‌ شکننده‌ وضعیف‌ است‌.

آکندروپلازی نوعی کوتاه قدی مادرزادی و ژنتیکی است که مشخصه آن کوتاه بودن طول اندام ها است و به عنوان یکی از علل اصلی بیماری کوتولگی به شمار می آید.

- رشد ناقص ستون فقرات که از بدو تولد وجود داشته است (نقص مادرزادی)

- فتق دیسک و یا لغزش دیسک کمر

- آسیبی که باعث تغییر موقعیت و شکستگی، یک یا چند مهره از ستون فقرات می شود وبر ریشه های عصبی و یا کانال نخاعی فشار وارد کند.

- تومور در ستون فقرات

 علائم تنگی کانال نخاع

- بی حسی، گرفتگی عضلات و یا درد کمر، باسن، ران و ساق پا، گردن، شانه و یا بازو.

- ضعف قسمتی از پاها و یا دست ها

علائم بیماری هنگامی که می ایستید و یا راه می روید، بدتر می شوند و موقعی که می نشینید و یا به جلو خم می شوید، کم و یا محو می شوند

- بیشتر افراد مبتلا به تنگی نخاع، قادر نیستند برای مدت زمان طولانی راه بروند.

- بیماران ممکن است قادر به دوچرخه سواری همراه با درد کمی باشند.

 علائم جدی تر عبارتست از:

- عدم تعادل در هنگام راه رفتن و یا به سختی راه رفتن

- داشتن مشکل در کنترل ادرار و یا اجابت مزاج

 راه های تشخیص تنگی کانال نخاع

- پزشک معاینه بدنی انجام می دهد و محل درد و اثر درد بر حرکات فرد را بررسی می کند.

- در حالی که راه می روید، پزشک از شما می خواهد که با پنجه پا و سپس با پاشنه پا راه بروید و نوع راه رفتن شما را بررسی می کند.

- پزشک از شما می خواهد به جلو، عقب و طرفین خم شوید.

- در حالی که دراز کشیده اید، پاهای خود را بالا ببرید. اگر شما در حین انجام این کار، دردتان بیشتر شد و پاهایان بی حس و یا سوزن سوزن شد، شما مبتلا به سیاتیک هستید.

- پزشک، پاهای شما را در وضعیت های مختلف حرکت می دهد و در تمام این موقعیت ها، توانایی حرکت شما را بررسی می کند.

- برای بررسی عملکرد عصب، پزشک از یک چکش پلاستیکی برای عکس العمل عصبی استفاده می کند.

- پزشک، پاها را با پنبه و یا پر لمس می کند و می بیند که در کدام مناطق و با چه چیزی درد را احساس می کنید. 

آزمایشات مغز و اعصاب را برای تشخیص ضعف و کاهش حس در پاها به کار می برند و شامل: الکترومیوگرافی ، MRI و عکسبرداری از نخاع

درمان خانگی تنگی کانال نخاع

هنگامی که درد کمر از بین نرفت و یا در زمان های مختلف بدتر شد، کمردرد خود را در خانه درمان کنید و از تکرار حملات درد جلوگیری نمایید تا از عمل جراحی کمر اجتناب کنید.

- کمپرس سرد و گرم ممکن است در کاهش درد کمک کنند.

- انواع مختلفی از داروهای مسکن نیز کمک به تسکین درد و التهاب می کنند، از قبیل: ایبوپروفن، ادویل، ناپروکسن.

- استفاده از عصا و یا واکر

درمان پزشکی تنگی کانال نخاع

- پزشک ممکن است شما را به فیزیوتراپیست ارجاع دهد. فیزیوتراپیست، با انجام تمرینات کششی، درد شما را کاهش می دهد. فیزیوتراپیست به شما نشان می دهد که چه نوع ورزش هایی برای تقویت عضلات گردن مفید است.

- گفتار درمانی نیز برای کاهش درد کمر مفید است.

- جراحی : اگر درمان های دیگر موثر نبود، برای کاهش فشار بر عصب و یا کانال نخاع، جراحی انجام می شود.

 روند بیماری تنگی کانال نخاع

بسیاری از افراد دچار تنگی کانال نخاع، قادر به فعالیت بدنی می باشند، ولی آنها باید تغییراتی را در فعالیت ها و کار خود اعمال کنند.

گاهی جراحی نخاع باعث از بین رفتن قسمتی و یا تمام علائم بیماری می گردد

افرادی که قبل از عمل جراحی، پشت درد داشتند، ممکن است بعد از این عمل نیز هنوز پشت درد داشته باشند.

مشکلات ستون فقرات بعد از عمل جراحی، هنوز وجود دارد.

هنگامی که نخاع حرکت می کند، مناطق بالا و پایین کانال نخاع دچار فشار می باشند.

فیزیوتراپی نیز بسیار مفید است در صورتی که با تمرین درمانی همراه باشد.

 عوارض تنگی کانال نخاع

- بی حسی پاها که باعث آسیب آنها می شود.

- تغییرات جسمی ایجاد شده توسط فشار وارده بر عصب نخاع ممکن است دائمی باشد و حتی اگر فشار از بین برود، تغییرات ایجاد شده باقی می مانند.

 

منبع: تبیان

                                 

آسیب نخاع

طناب نخاعی استوانه ای از بافت عصبی که ضخامت آن تقریباً به اندازه انگشت کوچک است و 38 تا 45 سانتی متر طول دارد. این طناب از سوراخ جمجمه شروع می شود به طوری که از بالا با بصل النخاع در ارتباط است و درون کانال ستون مهره ای تا سطح قاعده بدنه الویه مهره کمری 1 L پائین کشیده شده است و در آنجا به دسته ای از رشته های عصبی به نام اعصاب دم اسبی ختم می شود. این اعصاب از مناطق کمری و خاجی ستون فقرات بیرون می آیند. طناب نخاعی از 31 قسمت تشکیل شده است که از هر کدام یک جفت عصب خارج می شود. ضخامت این طناب در نقاط مختلف متفاوت است و در نواحی گردنی و کمری قدری ضخیم تر است. زیرا در این ناحیه عصب بزرگی برای نواحی دست و پا از نخاع خارج می شود. این دو ناحیه را برجستگی های گردنی و کمری نخاع می گویند.

اعمال طناب نخاعی

1 – رابط میان مغز و اعصابی است که به بخش های طرفی تنه و دست و پا می روند.

2 – مرکز مهم اعمال رفلکسی است .

اعصاب نخاعی شامل : 8 جفت گردنی ، 12 جفت توراسیک ( سینه ای )، 5 جفت عصب کمری ، 5 جفت خاجی ، 1 جفت دنبالچه ای

معلول ضایعه نخاعی

به فردی اطلاق می شود که به هر علتی اعم از تروما یا ضربه، بیماری های مادرزادی، بیمارهای عفونی، تومور مغزی یا سرطان، بیماری های مغزی و عروقی و یا حتی مراحل پیشرفته ضایعات دیسکوپاتثی، نخاع از زیر منطقه بصل النخاع تا ناحیه انتهای شبکه دم اسبی که توسط ستون فقرات محافظت می شوند دچار آسیب شده و مقدار ضایعه آن از قسمتی تا قطع کامل و یا له شدگی و تغییرات استحاله ای باشد که نتیجه آن ایجاد عوارض حرکتی و حسی و یا اتونومیک یک یا چند اندام و تنه است.

ضایعات طناب نخاعی و ریشه های آن

1 – کنکشن CONCUSSION که باعث ایجاد علائم عصبی خفیفی شده و پس از چند ساعت بهبود می یابند.

2 – کوفتگی نخاع : CONTUSION که منجر به ادم و خونریزی سطحی طناب نخاعی می شود.

3 – فشردگی نخاع : COMPRESSION که با ادم وایسکمی شدید همراه بوده و منجر به نکروز می شود. این ضایعه ممکن است دائمی باشد و یا این که پس از مدتی به آهستگی تخفیف یابد.

4 – قطع کامل نخاع : که منجر به از بین رفتن کلیه اعمال فیزیولوژیکی نخاع در زیر محل ضایعه به طور دائمی می شود. این ضایعه در اثر زخم شدن به عقب؛ چرخیدن و فشردگی نخاع ایجاد می شود  ممکن است منجر به جراحی کانال نخاعی کمری شود.

اتیولوژی آسیب های نخاعی

1 – عوامل با منشاء خارجی :ضربات شدید و ناگهانی ، تصادف رانندگی ، سقوط از بلندی ، صدمات زمان تولد، صدمات ناشی از گلوله ، صدمات ناشی از ورزش

2 – عوامل با منشاء داخلی :تومورهای مغزی و نخاعی ، عفونت ها ؛ میلیت ، اختلالات عروقی ، تغییرات دژنراتیو( تخریب دیسک) ، ادم ، هماتوم و پارگی دیسک ،مولییپل اسکلزوزیس ، اختلالات مایعات نخاعی ، التهاب سلول های نخاعی

عوارض آسیب های نخاعی

1 – سیستم تنفس:صدمه و آسیب به مهره های گردنی یا شکستگی بالای 4 C مشکلات خاصی را در عمل تنفس به وجود آورده و باعث توقف کامل تنفس می شود صدمه زیر 4C در صورت فعال بودن عصب فرنیک باعث تنفس دیافراگماتیک خواهد شد.2 – سیستم قلبی و عروقی :هرگونه قطع عرضی در طناب نخاعی بالاتر از سطح T5 ا ثر اعصاب سمپاتیک را بر سیستم قلبی و عروقی از بین می برد و باعث مشکلات فوری شامل برایکاردی – هیپوتانسیون و کاهش برون ده قلبی می شود.3 – سیستم ادراری:رتانسیون ادراری یک علامت شایع در صدمات حاد نخاعی و شوک نخاعی است. مثانه با توجه به فقدان اثر مهاری مغز بسیار تحریک پذیر می شود در نتیجه مکرراً مقدار کمی ادرار دفع خواهد کرد که دفع مثانه به طور کامل صورت نگرفته و این امر منجر به اتساع مثانه و احتباس ادرار و بروز عفونت و سنگ های ادراری می شود.4 – سیستم معده ای – روده ای:چنانچه طناب نخاعی بالاتر از 5 T و به طور عرضی قطع شود فقدان عصب رسانی سمپاتیک ممکن است که منجر به ایجاد اتساع ایلئوس و معده شود.

مشکلات دفعی ؛ سختی و احتباس مدفوع نیز ایجاد می شود.

5)شوک نخاعی و هیپورفلکس خود به خودی:شامل انبساط مثانه (در اثر استاز ادراری) و انبساط روده و زخم فشاری

6)هایپرورفکسی معمولاً در ضایعات نخاعی بالای سطح 6 T به وجود می آید. اگر یک محرک شدید احشایی و یا یک محرک دائمی روی استخوان های زیر ناحیه ضایعه وجود داشته باشد و یا مثانه این بیماران تحت کشش بیش از حد قرار گیرد. علائم آن عبارت اند از سردرد؛ عرق نواحی بالای سطح ضایعن؛ گرفتگی بینی؛ تیره شدن بینایی؛ فشارخون؛ تندی و یا کندی ضربان قلب؛ کشش بیش از اندازه مثانه در این بیماران به علل زیر حادث می شود :

الف ) گرفتگی سوند تخلیه کننده

ب ) پر شدن کیسه ادرار

ج ) غلط بسته شدن سوند

د) عمل تعویض سوند

هـ ) اتساع بیش از حد مثانه

و) افزایش گاز در روده ها و افزایش و تجمع مدفوع و یا هر نوع تحریک روی رکتوم 

ز) تحریکات پوستی مثل سوختگی – که جت جلوگیری از آن بایستی عوامل ایجاد کننده را حتی الامکان برطرف نمود.

(7هایپروترمیا :HYPERTHERMIA

ممکن است دمای بدن این بیماران تحت تأثیر محیط گرم؛ افزایش یابد که باعث علائم زیر می گردد:

الف ) پوست گرم؛ قرمز و خشک

ب ) احساس ضعف

ج) سرگیجه

د) اختلال بینایی

هـ) سردرد

و) تهوع

ز) دمای بالا

ج ) نبض نامنظم و ضعیف

جهت کاهش هایپروترمیا و تنظیم دمای بدن بیمار بایستی از روش های زیر استفاده نمود

بیمار به طور خودکار مدت زمانی را که می تواند در یک محیط گرم باقی بماند را به دست آورد. از مایعات استفاده کند. از لباس های نازک نخی و سبک استفاده کند. جهت جلوگیری از آفتاب زدگی از کلاه استفاده کند. از اسپری خنک کننده استفاده نماید. اطراف بیمار جریان هوا برقرار باشد و اگر دمای بدن بیمار از 40 سانتی گراد بیشتر شد به پزشک مراجعه کند.

8 – هیپروترمیا HYPOTHERMIAهمچنین وقتی که یک بیمار نخاعی در محیط سرد به مدت طولانی قرار گیرد علائم زیر به وجود می آید:

الف ) پوست سرد

ب ) لرز

ج ) کاهش دمای بدن

د) کاهش فشارخون ؛ نبض و تنفس

هـ( پریشانی که بایستی برای رفع آن از لباس گرم استفاده نمود و بیمار از محیط سرد خارج شود و اندام های او را با حوله های گرم پوشاند.

9)از آنجا که این بیماران اکثراً در وضعیت درازکش قرار دارند هنگام تغییر وضعیت و قرار گرفتن در حالت نشسته و یا ایستاده به علت تجمع خون در اندام های تحتانی و محوطه شکم دچار کاهش ناگهانی فشارخون همراه با 

سرگیجه  می شوند که با استفاده از جوراب کشی در ناحیه اندام های تحتانی و شکم بند در ناحیه شکم و همچنین تغییر وضعیت بیمار به صورت تدریجی می توان از آن جلوگیری نمود. اگر در روی ویلچر بیمار دچار این حالت شد با افقی نمودن ویلچر می توان از کاهش فشارخون جلوگیری نمود و پس از بهبود حالت بیمار به تدریج به وضعیت اولیه برگرداند. البته کاهش فشارخون می تواند به علت کاهش دفع ادرار نیز باشد که پس از دفع ادرار بهبود می یابد

10)تجمع مایع داخل کانال نخاعی به علت تغییرات نرولوژیکی در 5 تا 10% بیماران نخاعی به وجود می آید که ممکن است از چند ماه تا چند سال بعد از ضایعه به وقوع بپیوندد علائم آن بشرح زیر است: کاهش ناگهانی درد و یا حس بیمار و یا افزایش ناگهانی و زیاد درد – افزایش عرق و تعریق غیر طبیعی – اتونومیک دیسرفلکس.

همچنین در بیماران ضایعه نخاعی سطوح 4 T به بالا به علت فلج عضلات بین دنده ای بیمار؛ فعالیت های تنفسی کاهش یافته و به علت کم شدن و یا از بین رفتن رفلکس سرفه و بازدم قوی زمینه مناسبی جهت ایجاد بیماری های ریوی مثل پنومونی ؛ آتکلتازی و غیره ؛ فراهم می گردد که CHEST PT و آموزش های لازم تنفسی برای جلوگیری از عوارض ریوی اهمیت فراوانی دارد.

 

منبع: تبیان

                                 

فشار خون بالا خطری در بیخ گوش

 

فشارخون را بشناسید : زیرا فشار خون شما برای سلامت عمومی شما حائز اهمیت است! اگر بدانید که فشارخون طبیعی دارید، خیالتان راحت می شود. به علاوه می توانید با اطمینان ، برنامه های خود را برای یک زندگی طولانی تر و سالم تر دنبال کنید.

ابتلا به فشارخون بالاخطری برای سلامتی محسوب می شود. این بیماری می تواند باعث آسیب به اعضای زیر شود: شریان ها، قلب، مغز ، کلیه ها ، چشمها

اما می توانید اقداماتی برای کنترل فشار خون بالا انجام دهید.

آگاهی شما نسبت به فشار خونتان می تواند زندگی شما را نجات دهد! پس سعی کنید بیشتر بدانید...

اندازه گیری  فشارخونکار ساده و بدون درد است.یک وسیله خاص برای اندازه گیری فشارخون استفاده می شود. این وسیله شامل دوچیز است:

بازوبندی که باد می شود و یک درجه ی فشار . بازوبند دور بازو پیچیده می شود و باد می شود. این کار باعث می شود برای مدت کوتاهی جریان خون در رگ اصلی دست متوقف شود. باد بازوبند به آرامی تخلیه می شود.

پزشک یا پرستار به کمک گوشی به صدای بازگشت جریان خون گوش می کند.

درجه فشار را می خواند.

از فشارسنج الکترونیکی نیز برای اندازه گیری فشارخون استفاده می کنند.

معنای رقم فشار خون :فشار خون با دو رقم گفته می شود مثلاً 8/12.

رقم بالا، فشار سیستولیک( زمان انقباضی) را نشان می دهد. یعنی فشاری که ضربان قلب برای جلو راندن خون در رگ ها ایجاد می کند.

رقم پایین فشار دیاستولیک ( زمان شل شدن) را نشان می دهد. یعنی فشاری که خون بین دو ضربان دارد. فشار خون طبیعی برای هر انسانی متفاوت است.

به طور کلی:

فشار کمتر از 8/14سالم تلقی می شود.

فشار 8/14 یا بالاتر، فشار بالا تلقی می شود.

در افراد مبتلا به دیابت، بیماری قلبی عروقی یا سایر بیماری ها، ممکن است رقم های دیگری را طبیعی قلمداد کنیم. قبل از تشخیص فشار خون بالا باید فشارخون را چندین نوبت اندازه گیری نمود. آزمایش های دیگری هم ممکن است لازم شوند.

علل فشارخون بالا

در اغلب موارد، علت دقیق نامشخص است. اما برخی عوامل ممکن است شما را در معرض خطر قرار دهند.

عوامل خطر زایی که می توانید کنترل کنید عبارت اند از :

وزن

به طور کلی افرادی که اضافه وزن دارند در معرض خطرند.

رژیم غذایی

رژیم پرسدیم ( جزء اصلی نمک است) ممکن است خطر را زیاد کند. غذاهای پر چربی می توانند باعث افزایش وزن شوند.

الکل

مصرف الکل می تواند باعث افزایش فشار خون شود.

نداشتن فعالیت جسمی می تواند منجر به افزایش فشار خون و افزایش وزن شود.

استرس

استرس بیش از حد ممکن است باعث فشار خون شود.

عوامل خطرزایی که شما نمی توانید کنترل کنید عبارت اند از :

سن

با افزایش سن، شریان ها کم کم خاصیت ارتجاعی ( انعطاف پذیری) خود را از دست می دهند، که ممکن است باعث افزایش فشارخون شود.

توارث

افزایش فشارخون اغلب از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. این بیماری در سیاهپوستان نیز شایع تر از سایر گروههای نژادی است.

جنس

فشارخون بالا در مردان شایع تر از زنان است.

زنان ممکن است در هنگام حاملگی یا موقع مصرف قرص های ضدبارداری دچار فشار خون شوند.

فشار خون بالا ممکن است ناشی از یک بیماری مانند دیابت یا بیماری کلیوی باشد.

اغلب به فشارخون بالا، " قاتل خاموش"، می گویند زیرا اکثر افراد مبتلا به فشار خون بالا ظاهراً هیچ علامتی ندارند.

اثرات فشارخون بالا 

اکثرافراد مبتلا به فشار خون بالا ، علائمی ندارند ، به همین دلیل معاینات منظم بسیار مهم هستند. علائم احتمالی عبارت اند از:

- تنگی نفس

- خون دماغ 

- سردرد

- سرگیجه

این علائم فقط ناشی از فشار خون بالا نیستند.

فشار خون بالا اگر درمان نشود می تواند منجر به مسائل زیر شود:

- سخت شدن و آسیب دیدن شریان ها

- سکته قلبی یا نارسایی قلبی

- سکته مغزی

- نارسایی کلیه

- فشار یا تورم در چشمها که ممکن است منجر به کوری شود.

- برای مبتلایان به فشار خون بالا راه نجات وجود دارد.

چگونه فشار خون بالا تشخیص داده می شود؟

بررسی های منظم کلید قضیه است! برای آنکه تشخیص فشار خون بالا تأیید شود، پزشک باید اقدامات زیر را انجام دهد.

- او ممکن است پرسش های زیر را بپرسد:

فشارخون های قبلی؛

داروهایی که مصرف می کنید؛

عادت های بهداشتی و سبک زندگی ؛

سابقه بیماری ها در والدین و بستگان شما؛

- معاینه فیزیکی انجام دهد؛

او ممکن است قلب، شکم، چشمها، پاها، ساقها و رفلکسهای شما را از نظر علائم فشارخون بالا بررسی کند. چندین بار فشارخون را اندازه گیری کند . این کار ممکن است ظرف چند روز انجام شود.

- دستور آزمایش بدهد.

این آزمایش ها عبارت ند از:

- آزمایش های  خون و ادرار؛

- نوارقلب؛

- آزمایشی که به تشخیص مشکلات قلبی کمک می کند.

درمان

تغییر در عادت های بهداشتی می تواند به کنترل یا کاهش  فشارخون شما کمک کند. پزشک شما ممکن است توصیه های زیر را داشته باشد:

تغذیه سالم

ممکن است به شما توصیه شود که :

مصرف غذاهای پرنمک مثل کنسروها و غذاهای آماده را قطع کنید، برچسب غذا را از نظر میزان سدیم ( نمک) وارسی کنید.

از ادویه و چاشنی ها و آب لیمو به جای نمک استفاده کنید.

گوشت های چرب ( مثل گوشت قرمز) و فرآورده های شیر کامل ( مثل بستنی و کره ) را کمتر مصرف کنید.

میوه، سبزیجات، غلات سبوس دار و فرآوردهای شیر کم چرب را بیشتر مصرف کنید.

کاهش وزن

اگر اضافه وزن دارید، کم کم وزن خود را کم کنید. از رژیمهای غذایی سخت پرهیز کنید. برنامه کاهش وزن معمولاً شامل یک رژیم غذایی سالم همراه با فعالیت جسمی می باشد.

ورزش

فعالیت منظم فیزیکی می تواند به کاهش فشارخون کمک کند. این کار می تواند سلامت عمومی شما را نیز بهبود بخشد.

سعی کنید اکثر روزهای هفته- ترجیحاً تمام روزها- 30 دقیقه ورزش ملایم انجام دهید.

فعالیت هایی انتخاب کنید که لذت بخش باشند مثل پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری، یا باغبانی.

اگر سن بالای 40 سال یا نگرانی هایی راجع به سلامت خود دارید، پیش از شروع برنامه ورزش با پزشک خود مشورت کنید.

دارو

دارو به شما کمک می کند که:

آب و سدیم زیادی از بدن دفع شود.

قلب راحت شود، به طوری که با نیروی کمتر و دفعات کمتری کار کند.

رگ های خونی کوچک باز شوند تا مقاومت در برابر جریان خون کم شود.

با پزشک یا پرستار خود همکاری نزدیکی داشته باشید. شما نقش مهمی در درمان موفق خود بازی می کنید.

چند نکته دیگر راجع به سلامتی

الکل مصرف نکنید.

مصرف الکل نه تنها حرام است بلکه زیانبار است ؛ زیرا باعث افزایش فشارخون می شود.

سیگار نکشید.

دود کشیدن، خطر حمله قلبی، سکته مغزی و سایر بیماری ها را زیاد می کند. خطراتی که اگر فشارخون بالا داشته باشید اثری مضاعف دارند. اگر سیگار می کشید سعی کنید برای قطع آن یاری بجویید.

تمام دستورات دارویی را رعایت کنید.

هیچگاه مصرف داروهای ضد فشار خود را قطع یا تعدیل نکنید مگرآن که به توصیه پزشکتان باشد. هر عارضه ای را فوراً گزارش کنید.

استرس را کم کنید.

از پزشک یا پرستارتان درباره فنون آرامسازی سؤال کنید، مانند تنفس عمیق و تمرکز.

چند پرسش و پاسخ

هر چند وقت یکبار باید فشارخون خود را بررسی کنیم؟

به طور کلی، بستگی به فشار خونتان دارد. در ابتدا ممکن است لازم باشد به طور هفتگی بررسی کنید. سپس ممکن است لازم شود هر چند ماه یکبار بررسی کنید. جزئیات را از پزشک خود بپرسید.

حاملگی چه اثری بر فشار خون دارد؟

بعضی زنان در انتهای حاملگی دچار فشارخون بالا می شوند. درمان ممکن است شامل استراحت در بستر و بازنگری فشارخون در خانه باشد. در اکثرموارد پس از زایمان، فشارخون به سطح طبیعی باز می گردد.

آیا فشار خون بالا قابل ریشه کنی است؟

در اکثر موارد، نه. اما بسیاری از افراد با درمان می توانند فشارخون بالا را تحت کنترل در آورند. فشارخون بالا که ثانویه به بیماری های دیگر باشد( مثل بیماری کلیه ) ممکن است با درمان بیماری اولیه ریشه کن شود.

عوارض جانبی داروهای ضد فشار خون بالا چیست؟

ممکن است شامل اختلالات خواب، ضعف عضلانی، خستگی و سرگیجه باشد. اگر دچار عوارض جانبی شدید  به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است او بتواند مقدار مصرف را تعدیل کند یا داروها را تغییر دهد. به یاد داشته باشید که نباید داروی خود را قطع کنید مگر آن که با تأیید پزشک باشد.

اطلاعات بیشتر را از کجا کسب کنیم؟

با پزشک خود در درمانگاه یا بیمارستان محله خود مشورت کنید. یا درصورت امکان با پزشک محل کار خود صحبت کنید. در پایان تأکید می کنیم که فشارخون شما کلید سلامتی شماست و شیوه زندگی سالم ، فشار خون شما را تحت کنترل نگه می دارد

 

 

فلج‌ عصب‌ صورتی فلج‌ ‌ بِل‌ Bell's palsy

 

-در روال درمان فلج عصب صورت (فلج بل) امکان‌ دارد گاهی‌ سی‌تی‌ اسکن‌ یا ام.آر.آی‌، و آزمایشات‌ جهت‌ رد سایر علل‌ وارد آمدن‌ فشار به‌ عصب‌ هفتم‌ (عصب‌ صورتی‌) توصیه‌ شوند.

 

- امکان‌ دارد آزمایشات‌ الکتریکی‌ (الکترومیوگرافی‌) روی‌ عصب‌ هفتم‌ انجام‌ شوند تا میزان‌ آسیب‌ به‌ عصب‌ مشخص‌ گردد.
- اگر درد وجود دارد، ناحیه‌ دردناک‌ را دوبار در روز گرم‌ کنید. یک‌ حوله‌ کوچک‌ را که‌ در آب‌ گرم‌ خیس‌ خورده‌ است‌ را بچلانید و هر بار 15 دقیقه‌ روی‌ ناحیه‌ دردناک‌ بگذارید. در این‌ حالت‌ چشمان‌ خود را بپوشانید یا ببندید.
- اگر نمی‌توانید چشمان‌ خود را خوب‌ بندید، از محافظ‌ چشم‌ از جنس‌ پلاستیک‌، شبیه‌ آنچه‌ شناگران‌ به‌ چشم‌ می‌کنند، استفاده‌ کنید. به‌ این‌ ترتیب‌، چشم‌ شما از آلودگی‌، گرد و غبار، و خشکی‌ محافظ‌ می‌شود. این‌ وسیله‌ در مغازه‌های‌ ورزشی‌ یا عینک‌ فروشی‌ها در دسترس‌ هستند.
- در شب‌ و به‌ هنگام‌ خواب‌، از پوشش‌ مخصوص‌ استفاده‌ کنید که‌ باعث‌ بسته‌ شدن‌ پلک‌ می‌شود. به‌ این‌ ترتیب‌، چشم‌ مرطوب‌ باقی‌ می‌ماند و محافظت‌ می‌شود. گاهی‌ استفاده‌ از پوشش‌ به‌ هنگام‌ روز هم‌ لازم‌ می‌شود.
- با برگشت‌ تدریجی‌ قدرت‌ عضلات‌ و درمان فلج بل ، صورت‌ را ماساژ و ورزش‌ دهید. عضلات‌ پیشانی‌، گونه‌، لب‌ها، و چشمان‌ را با کمک‌ کرم‌ یا روغن‌ ماساژ دهید. عضلات‌ ضعیف‌ را نیز در جلوی‌ آینه‌ ورزش‌ دهید. چشمان‌ خود را باز و بسته‌ کنید، چشمک‌ بزنید، بخندید و دندانهایتان‌ را نشان‌ دهید. ماساژ و ورزش‌ عضلات‌ صورت‌ را چند بار در روز و هر بار به‌ مدت‌ 20-15 دقیقه‌ انجام‌ دهید.
- دندان‌های‌ خود را بیشتر مسواک‌ کنید و لابه‌لای‌ آنها نخ‌ دندان‌ بکشید تا دهان‌، بهداشت‌ بهتری‌ داشته‌ باشد.
- جراحی‌ روی‌ عصب‌ صورتی‌

فیزیوتراپی
درمانهای فیزیوتراپی که شامل الکتروتراپی و لیزر درمانی و به ویژه تمرین درمانی و فیدبک می باشد مهم ترینبخش درمان است
کلیه این درمانها در مرکز تخصصی هدی انجام می پذیرد
داروها
قطره‌ چشمی‌ متیل‌ سلولز برای‌ سلامت‌ و حفاظت‌ چشمی‌ که‌ مرتباً در معرض‌ محیط‌ اطراف‌ است‌.
مصرف‌ کوتاه‌ مدت‌ داروهای‌ کورتیزونی‌ معمولاً برای‌ کاهش‌ تورم‌ و التهاب‌ عصب‌ مبتلا مفید است‌.
فعالیت‌
فعالیت‌های‌ عادی‌ خود را ادامه‌ دهید. استراحت‌ کمکی‌ به‌ بهبود و درمان فلج‌ بل‌ نمی‌کند.
رژیم‌ غذایی‌
اغلب‌ باید رژیم‌ سبکی‌ مدنظر قرار گیرد.
در این‌ شرایط‌ به‌ پزشک‌ خود مراجعه‌ نمایید
اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده تان‌ علایم‌ فلج‌ بل‌ را دارید.
- اگر چشم‌ شما علی‌رغم‌ درمان‌، قرمز می‌شود، یا اینکه‌ احساس‌ ناراحتی‌ در آن‌ می‌کنید.
- اگر شما قادر نیستید جلوی‌ ریزش‌ براق‌ دهان‌ خود را بگیرید.
- اگر درد شدیدتر شده‌ باشد.
- در صورتی‌ که‌ تب‌ نیز به‌ علایم‌ فلج بل اضافه‌ شود


                                                                   

                                 

دررفتن شانه

منظور از جابجایی یا همان دررفتگی شانه خارج شدن سر استخوان بازو از حفره، مفصلی شانه می باشد که نسبت به افراد عادی در ورزشکاران بشدت شایع است. مفصل شانه شایعترین مفصل بدن است که دچار در رفتگی و جابجایی میگردد. 96% موارد جابجایی در اثر ضربه ایجاد می شوند.جابجایی شانه می تواند به سمت جلو، بالایا پائین یا عقب باشد که در 85% موارد سر استخوان بازو به سمت جلو جابه جا می گردد.جابه جایی شانه 50-45% از موارد جابه جایی مفاصل بدن را تشکیل می دهد.آناتومی کاربردی

مفصل شانه از قرارگیری سربزرگ استخوان بازو داخل حفره گلنوئید استخوان کتف بوجود می آید این مفصل توسط کپسول مفصلی پوشیده می شود. حفره مفصلی شانه توسط دو لایه عضلات سطحی و عمقی پوشیده می شود لایه عمقی را عضلات گرداننده شانه ( Rotator cuff ) می سازند که 4 عضله کوچک می باشند که سبب چرخش به داخل و خارج مفصل شانه می شوند و مفصل را از اطراف حمایت هم می کنند. تاندونهای این عضلات با کپسول مفصل شانه در هم می آمیزند. لایه سطحی را عضله دلتوئید تشکیل می دهد

بیومکانیک ورزشی

هر نیروی وارده در ورزش به مفصل شانه امکان دارد منجر به  در رفتگی شانه شود.میزان ریسک بروز این مسأله در صورت وجود سابقه قبلی در رفتگی یا شلی مفصلی افزایش می یابد. در بهم خوردن شدید در ورزش ریسک این مسأله زیاد است. بطور کلی هر نوع ورزشی که در آن در سرعت بالا ناگهان سرعت کم شده و نیرو به بازو منتقل شود احتمال دررفتگی زیاد است مثل دوچرخه سواری، شیرجه.

شرح حال

بطور معمول با شرح حال می توان نوع دررفتگی را براحتی مشخص نمود.
تعیین نوع دررفتگی با پرسیدن وضعیت دست هنگام ضربه براحتی شناسایی می گردد. معمولاً دررفتگی به جلو هنگامی رخ میدهد که دست و آرنج باز و بازو به خارج چرخیده و دور از بدن است مثل هنگامی که با دست روی زمین می افتیم. دررفتگی به سمت عقب با اعمال نیرو از روبرو در حالیکه دست در کنار بدن و به سمت داخل چرخیده است رخ می دهد.
چنانچه فرد بعد از تشنج یا شوک الکتریکی آمده است حتماً‌ باید به دررفتگی خلفی مشکوک شد.
دررفتگی به سمت پائین نادر است.سابقه دررفتگی قبلی پرسیده شود که داشته یا خیر.

معاینه

چنانچه دررفتگی وجود داشته باشد فرد درد شدیدی دارد و ممکن است نتوان مفصل را حرکت داد. در دررفتگی قدامی می توان سر بازو را لمس نمود و دامنه حرکات کاهش دارد. بخصوص در حرکت به خارج ( abduction ) و چرخش به داخل ( internal rotation ) . فرد معمولاً بازو را در حالت کمی دور از بدن و چرخش به خارج نگه می دارد.
دررفتگی به عقب تشخیص مشکلتری از قدامی دارد. بازو معمولاً‌ در وضعیت چرخش به داخل و در کنار بدن می باشد. دامنه حرکات کاهش یافته است بخصوص در حرکت چرخش به خارج و به سمت جلو.معاینه کامل عصبی عضلانی بایدصورت گیرد.

تصویربرداریرادیوگرافی:
نمای Anteroposterior : به بیمار می گوئیم ْ45-30 خم شود بطوریکه استخوان کتف وی موازی کاست رادیوگرافی قرار گیرد. این سبب می گردد که یک عکس AP در صفحه استخوان کتف گرفته شود در حالت نرمال یک فضای خالی بین سر بازو و حفره گلنوئید قرار دارد که در حالت در رفتگی این فضا وجود ندارد.
چنانچه عکس AP در صفحه بدن گرفته شود امکان دارد دررفتگی های خلفی را نشان ندهد.
نمای طرفی ( lateral )  :نمای AP نشان می دهد دررفتگی داریم یا خیر. اما نمای طرفی جهت آن را که به جلویا عقب می باشد را نشان می دهد.
ام ار آی: در افراد مسن یا میانسال که احتمال پارگی رباطهای عضلات چرخاننده شانه بدنبال جابجایی شانه زیاد است چنانچه دامنه حرکات بهبود نیابد یا درد رفع نگردد MRI برای تشخیص آسیب این رباطها لازم است. چانچه گادولینیوم MRI انجام شود بهتر است.درمان فاز حاد:بعد از جا انداختن باید دست به مدت 3-1 هفته توسط بانداژ بی حرکت باشد.
در این مدت فرد باید تمرین های دامنه حرکتی را برای مفاصل آرنج – مچ دست و دست انجام دهد.درمان جراحی معمولاً‌ برای ورزشکارانی که نیاز زیاد به استفاده از اندام فوقانی در ورزش خاص خود دارند توصیه می گردد و در افراد معمولی نیازی نیست.
فاز بهبودی:
بعد از دوره بی حرکت سازی حرکات غیر فعال شانه شروع می گردد ( حرکات توسط فرد دیگر )
در افراد پیر بعد از 1 هفته بی حرکتی باید حرکات غیر فعال شروع شوند زیرا احتمال بروز شانه یخ زده یا همان خشکی شانه در افراد مسن بیشتر است. هدف از این حرکات دستیابی به چرخش به خارج 30 درجه و جلو آوردن دست به میزان 90 درجه در سه هفته اول و دستیابی به 40 درجه چرخش به خارج و بالا آوردن دست تا 240 درجه در سه هفتم دوم است.
درمان جراحی در مورد ورزشکارانی که در این فاز ناپایداری علامتدار مفصلی را نشان می دهند انجام می گیرد.
فاز نگهدارنده:
در این فاز تقویت عضلات گرداننده شانه با اعمال وزن و حرکات فیزیوتراپیک صورت می گیرد. شنا کردن یک ورزش عالی برای این منظور می باشد.

بازگشت به تمرینات 

• نباید تا زمان رفع کامل علائم و محدودیتهای حرکتی مفصل شانه بعد از در رفتگی به رقابت بازگشت که این امر معمولاً دو الی سه ماه زمان نیاز دارد.

فیزیوتراپییکی از مهم ترین درمانها فیزیوتراپی می باشد که حتما باید با مراجعه به مراکز تخصصی و زیر نظر متخصص فیزیوتراپیست درمان را پیش برد

عوارض
• آسیب عروقی _ عصبی در ناحیه بازو و بدنبال دررفتگی
• آسیب عضلانی همراه عضلات ناحیه بازو
• عوارض ناشی از شکستگی در همراهی شکستگی و در رفتگی شانه

•استعداد به در رفتگی های مکرر : به خصوص در افراد زیر 18 سال چنانچه یک بار در رفتگی قدامی رخ دهد بسیار مستعد به بروز مجدد آن هستند و چنانچه این امر سه الی چهار بار تکرار گردد به جراحی برای پایدار کردن مفصل شانه که توسط جراح شانه انجام میشود، نیاز داریم.

پییش آگهی 

سن بروز این آسیب مهمترین فاکتور بیان کننده بروز مجدد است. افراد جوان بیشتر مستعد بروز مجدد می باشند. اگر در دوران نوجوانی رخ دهد احتمال بروز مجدد تا 90% می رسد در افراد بالای 40 سال ریسک بروز مجدد 15-10% می باشد.اغلب بروزهای مجدد در عرض 2 سال اول بعد از آسیب اولیه رخ می دهد.

                                            

                                 

آسیب های زانو

درد زانو یکی از شایعترین علل مراجعه بیماران به پزشکان و شایعترین علت مراجعه مردم به متخصصین ارتوپدی است. زانو مفصل پیچیده ای است و در واقع خود از چند مفصل تشکیل شده است و به علت همین پیچیدگی بدنبال ضربه میتواند به شکل های گوناگون آسیب ببیند. بسیاری از آسیب های زانو را میتوان با روشهای غیر جراحی درمان کرد ولی تعدادی از آنها برای بهبودی نیاز به عمل جراحی دارند.

 

آناتومی زانو

 زانو بزرگترین مفصل بدن است. این مفصل از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل شده است. قسمت پایینی استخوان ران، قسمت بالایی استخوان ساق و استخوان کشکک. قسمت انتهای پایینی ران روی ساق حرکات لولایی دارد و کشکک در فرورفتگی شیار مانند پهنی که در جلوی انتهای پایینی ران قرار دارد میتواند به طرف بالا و پایین حرکت کند. مفصل زانو لیگامان های قوی دارد که استخوانها را به یکدیگر متصل میکند.

 

این لیگامان ها مانع میشوند که استخوان های تشکیل دهنده مفصل در هر جهتی حرکت کنند. به زبان دیگر وظیفه آنها اجازه و تسهیل حرکت استخوان ها فقط در جهت های خاص است. مهم ترین جهتی که لیگامان های زانو اجازه حرکت میدهند خم و راست شدن زانو است گرچه زانو در جهات دیگر هم حرکات خفیفی دارد. زانو چهار لیگامان مهم دارد که عبارتند از:

•  لیگامان متقاطع قدامی یا ACL 

•  لیگامان متقاطع خلفی یا PCL 

•  لیگامان کلترال داخلی یا MCL

•  لیگامان کلترال خارجی یا LCL

ساختمان دیگر زانو منیسک است. هر زانو دو منیسک داخلی و خارجی دارد که جنس آن شبیه غضروف بوده و مانند بالشتکی در بین استخوانهای ران و ساق قرار میگیرد. وظیفه منیسک ها تسهیل حرکت ران روی ساق است و شوکی را که در هنگام پریدن و راه رفتن به زانو وارد میشود جذب کرده و در واقع با قرار گرفتن بین ران و ساق مانع از این میشود تا این استخوان ها در محل مفصل مستقیما به یکدیگر ضربه وارد کنند.

 

 

آسیب های شایع زانو

 آسیب های زانو از آسیب های شایع در ورزشکاران است. به همین علت متخصصین طب ورزشی باید دانش و مهارت فراوانی در درمان آسیب های زانو داشته باشند. ساختمان های بطور شایعی در حین حرکات ورزشی میتوانند دچار آسیب شوند.

 

لیگامان متقاطع ( صلیبی) قدامی یا  ACL

( Anterior Cruciate Ligament)

حرکاتی مانند تغییر ناگهانی جهت راه رفتن، توقف ناگهانی موقع دویدن یا برخورد نامناسب اندام تحتانی  به زمین موقع جهیدن میتواند موجب آسیب این لیگامان شود. این آسیب میتوان بصورت کشیدگی یا پارگی های خفیف در تاندون بوده و یا میتواند بصورت پارگی کامل لیگامان باشد. در ورزش های اسکی و بسکتبال و فوتبال این آسیب ها زیاد دیده میشوند. برای مطالعه بیشتر به مقاله "رباط متقاطع جلویی ( رباط صلیبی قدامی) ACL در مفصل زانو چگونه آسیب دیده و علائم پارگی آن چیست" مراجعه کنید.

 

لیگامان کلترال داخلی یا MCL 

( Medial Collateral Ligament)

آسیب به این لیگامان معمولا به علت ضربه ایکه از طرف خارج به زانو وارد میشود بوجود آمده و معمولا در ورزش های ضربه ای مثل فوتبال دیده میشود. برای مطالعه بیشتر به مقاله "آسیب لیگامان یا رباط های کلترال (جانبی) زانو" مراجعه کنید.

 

لیگامان متقاطع ( صلیبی) خلفی یا PCL

( Posterior Cruciate Ligament)

معمولا به علت ضربه ایکه به جلو زانو وارد میشود بوجود میاید. علت دیگر آن پیچ خوردن زانو حین ورزش است. برای مطالعه بیشتر به مقاله "پارگی رباط متقاطع خلفی ( رباط صلیبی خلفی) PCL در مفصل زانو" مراجعه کنید.

 

 پارگی منیسک

معمولا به علت چرخش ناگهانی ران روی ساق یا ایستادن ناگهانی هنگام دویدن یا تکل خوردن در حین فوتبال ایجاد میشود. برای مطالعه بیشتر به مقاله "پارگی منیسک در مفصل زانو چگونه ایجاد میشود" مراجعه کنید.

باید به خاطر داشت که در بسیاری از آسیب های زانو ممکن است بیش از یک بافت آسیب ببینند مثلا ممکن است آسیب رباط جانبی داخلی همراه با آسیب رباط صلیبی قدامی و یا حتی همراه با پارگی منیسک باشد.

 

درمان آسیب های زانو

 در آسیب های خفیف معمولا درمان با استفاده از استراحت، سرما، کمپرس و بالا نگه داشتن زانو است. منظور از استراحت به زمین نگذاشتن پا و استفاده از کراچ (عصای زیر بغل) است. سرمای موضعی با استفاده از یخ میتواند تورم را کنترل کند. و بستن باند کشی در اطراف زانو برای کمپرس کردن محل آسیب میتواند مفید باشد.

مهمترین اصل این است که درمان هرچه زودتر شروع شود موثرتر است. در موارد زیر باید زود به پزشک مراجعه کرد:

•  اگر در موقع ضربه یک صدا یا احساس تق در زانو کردیم یا احساس کردیم زانوی ما ناگهان از زیر ران دررفته و جابجا شده است

•  اگر درد شدید در زانو احساس میکنیم

•  اگر لنگش داریم

•  اگر نمیتوانیم زانوی خود را حرکت بدهیم

•  اگر زانوی ما متورم شده است

منبع :ایران ارتوپد