نرمش های بعد از عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران چیست

یکی از ارکان مهم درمان، بعد از انجام جراحی تعویض مفصل لگن و ران و تعبیه مفصل مصنوعی بدست آوردن دامنه حرکت مناسب و افزایش قدرت عضلات اطراف مفصل بوده و تنها راه رسیدن به این اهداف انجام تمرین و نرمش های مناسب است.

 

تعدادی از این نرمش ها را میتوان بلافاصله بعد از عمل جراحی تعویض مفصل شروع کرد. تعدادی دیگر را باید چند روز پس از عمل جراحی انجام داد و تعدادی دیگر را که به مهارت و قدرت بیشتری احتیاج دارند را باید بعد از گذشت چند هفته از عمل جراحی تمرین کرد.

 

دوران بعد از جراحی تعویض مفصل لگن و ران زمان استراحت و خوابیدن نیست بلکه زمان نرمش و ورزش است. تا این مرحله وظیفه انجام یک جراحی خوب به عهده پزشک معالج بوده و از این مرحله به بعد خود بیمار مهمترین نقش را در بدست آوردن یک نتیجه مناسب از عمل جراحی دارد.

 

 

 

                                 

 

.

نرمش های پیشرفته کمر

بعد از اینکه توانایی انجام نرمش های ساده و متوسط را بدست آوردیم میتوانیم بتدریج نرمش های مشکل تر را شروع کنیم.  مهمترین این نرمش ها عبارتند از

 

بالا بردن دست و پا چهارگانه Quadruped arm and leg raise

 

هر دو زانو و کف هر دو دست خود را روی زمین بگذارید. عضلات شکم خود را سفت کنید تا کمرتان محکم شود سپس یک پا و دست طرف مقابل را از زمین بلند کنید. آنها را ۵ ثانیه در همین حال نگه دارید و سپس پایین آورده و برای دست و پای طرف دیگر همین کار را انجام دهید. این کار را برای هر طرف ۱۰ مرتبه انجام دهید.

کشش گلوتئال Gluteal stretch

 

به پشت بخوابید. زانو هایتان را خم کرده و کف هر دو پا روی زمین باشد. مچ پای راست را روی زانوی چپ بگذارید. با هر دو دست ران چپ را گرفته و به طرف خودتان بکشید. با این کار یک کشش در عضلات باسن و ران احساس میکنید. این وضعیت را ۳۰-۱۵ ثانیه حفظ کنید. برای هر پا این کار را ۳ بار انجام دهید

.

نرمش کناری Side plank

 

به شانه روی زمین دراز بکشید. آرنج زیرین را روی زمین تکیه دهید به طوری که بازوی شما در حالت کاملاً عمود بر زمین قرار بگیرد. سپس لگن خود را از زمین بلند کنید تا کل بدن شما در حالت مستقیم قرار بگیرد و فقط روی ساعد و لبه خارجی پا تکیه داشته باشید.

 

به مدت ۱۵ ثانیه این حالت را حفظ کرده و به آهستگی به سر جای اول برگردید. این کار را برای طرف مقابلتان هم انجام دهید. بعد از چند ماه نرمش کم کم مدت بالا ماندن را به یک دقیقه افزایش دهید.

چرخش در حالت نشسته

 

روی یک چهارپایه بنشینید. ساق راست خود را روی زانوی چپ بگذارید. ساعد چپ را روی لبه خارجی زانوی راست گذاشته و کمر خود را کاملاً به سمت راست بچرخانید. این کار را به طریق معکوس برای طرف مقابل هم انجام دهید.

درازکش و نشستن

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده یا در حالت مستقیم نگه دارید ( حالت خم کرده راحت تر است). دست ها را به جلو بکشید یا در پشت سر قرار دهید ( به جلو راحت تر است). سپس از حالت درازکش به حالت نشسته درآمده و به آهستگی مجددا به حالت درازکش برگردید.

.

 

 

 

                                 

نرمش های متوسط کمر

بعد از اینکه توانستیم به مدت چند هفته نرمش های ساده کمر را انجام دهیم میتوانیم بتدریج نرمش های متوسط را شروع کنیم.

 

 مهمترین نرمش های این دسته عبارتند از

زانو به سینه Knee to chest

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. با هر دو دست یک ران خود را در کمی بالاتر از زانو بگیرید و زانوی خود را به سمت سینه خود بکشید (و یا یک زانو را خم کرده و به طرف سینه خود نزدیک کرده و ساق خود را با هر دو دست بگیرید.). این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به وضعیت اول برگردید. این کار را برای پای مقابل هم تکرار کنید.

نشستن نیمه Partial sit up

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. چانه خود را به سینه بچسبانید و بالا تنه خود را به جلو خم کنید بطوریکه شانه های شما از زمین بلند شوند. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به وضعیت اول برگردید.

زانو به سینه دوبل Double knee to chest

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. با هر دو دست دو ران خود را در کمی بالاتر از زانو ها بگیرید و زانو های خود را به سمت سینه خود بکشید. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به وضعیت اول برگردید

کشش همسترینگ Standing hamstring stretch

بایستید و پاشنه یک پای خود را روی یک چهارپایه به ارتفاع نیم متر قرار دهید. زانو را راست و مستقیم نگه دارید و به آرامی به جلو خم شوید تا مفصل لگن شما خم شود. آنقدر به جلو خم شوید تا در کمر و پشت ران یک کشش خفیف را احساس کنید.

 

از شانه یا کمر به جلو خم نشوید از لگن خم شوید. باید پشت ران و ساق شما کش بیاید نه کمرتان. ۳۰-۱۵ ثانیه این حالت را نگه دارید. برای هر پا این کار را ۳ بار تکرار کنید.

خم به عقب Extension exercise

 

به شکم روی زمین برای ۵ دقیقه دراز بکشید. اگر این وضعیت شما را ناراحت میکند میتوانید یک بالشت را زیر شکم خود قرار دهید. وقتی توانستید بدون بالشت ۵ دقیقه بصورت دمر روی زمین دراز بکشید بقیه تمرین را انجام دهید.

 

به این صورت که آرنج هایتان را روی زمین تکیه داده بطوریکه بازو هایتان در حالت عمود بر زمین قرار بگیرد. ۵ دقیقه در همین حالت بمانید و سپس دوباره یک دقیقه روی شکم دراز بکشید و این بار کف دست هایتان را روی زمین گذاشته و آرنج هایتان را کاملا راست کنید و در حالیکه لگن شما روی زمین است سر و سینه خود را از روی زمین بلند کنید.

 

سپس به آرامی دوباره به حالت اول برگردید. ۴ بار و هر بار ۱۰ مرتبه این کار را انجام دهید. بین این ۴ بار ۲ دقیقه استراحت کنید. در حین انجام این نرمش نباید در ساق خود احساس درد کنید. البته اگر قدری درد در کمر خود احساس کردید طبیعی است.

کشش عضلات جلوی ران

 

کف هر دو دست را بر روی زمین قرار ذهید. یک زانو را ۹۰ درجه خم کرده و زانوی دیگر را در حالت کشیده نگه دارید. زانوی خم شده را بیشتر خم کرده و تنه را به جلو ببرید تا در قسمت جلوی ران و جلوی لگن خود احساس کشش ملایمی کنید. در همین حالت کمی مکث کنید و سپس به آهستگی به وضعیت اولیه برگردید. حرکات را برای طرف مقابل هم انجام دهید.

کشش عضلات پشت کمر

 

بنشینید و هر دو پا را مستقیم به جلو بکشید. آهسته به جلو خم شوید تا نوک دست های شما تا حد امکان به انگشتان پا های شما نزدیک شود. در همین حالت کمی مکث کنید و سپس به آهستگی به وضعیت اولیه برگردید

 

 

                                 

نرمش های ساده کمر کدامند

در زیر نرمش های ساده و اساسی کمر توضیح داده میشود

 

 

 

چرخش لگن Pelvic tilt

 

به پشت بخوابید و دست هایتان را روی شکم خود قرار دهید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. عضلات شکم خود را منقبض کنید بطوریکه کمر شما به کف زمین فشرده شود. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس عضلات را شل کنید.

 

بعد از چند ماه نرمش که عضلات شما قویتر شد با منقبض کردن عضلات شکم و لگن، باسن خود را از زمین بلند کنید بطوریکه زانو و لگن و شانه های شما در یک خط صاف قرار بگیرند. به اندازه سه بار نفس کشیدن عمیق در همین وضعیت مانده و سپس به آرامی به حالت اول برگردید

.

چرخش تنه Lower trunk rotation

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. در حالیکه شانه های خود را بطور ثابت و بدون حرکت روی زمین نگه داشته اید به آرامی زانو های خود را تا آنجا که میتوانید به سمت چپ خم کنید. سپس به آرامی زانو های خود را تا آنجا که میتوانید به راست خم کنید.

چهار دست و پا Cat and camel

 

هر دو زانو و کف هر دو دست خود را روی زمین بگذارید. اجازه بدهید شکم شما به پایین بیفتد و کمر به طرف پایین قوس بردارد. ۵ ثانیه در این حالت مانده و سپس دوباره کمر خود را صاف کنید و ۵ ثانیه در همین حال بمانید. ۳ بار و هر بار ۱۰ مرتبه این کار را انجام دهید.

 

 

 

                                 

 

ورزش های کمر

از مهم ترین روش های درمان کمر درد انجام نرمش های کمر است. علت آن اینست که مهمترین علت کمردرد ضعف عضلات کمر و کاهش انعطاف پذیری آن است که هر دو این ها با انجام نرمش ها از بین میروند.

نکته مهم در انجام نرمش ها اینست که اولا چند هفته زمان برای شروع اثر بخشی آنها لازم است و در این مدت بیمار نباید مایوس شود و باید بطور مرتب نرمش ها را انجام دهد و ثانیا نرمش ها را باید از تعداد کم شروع کرده و به تدریج زیاد کرد وگرنه ممکن است با انجام نرمش ها شدت درد کمر افزایش یابد.

توصیه میشود در روز اول، هر کدام ار نرمش ها را فقط دوبار انجام دهید و تا یک هفته این روال را ادامه دهید. اگر بعد از گذشت یک هفته درد کمر شما افزایش پیدا کرد باید به پزشک مراجعه کنید ولی اگر درد بیشتر نشد بعد از یک هفته بتدریج تعداد دفعات حرکات را افزایش میدهیم بطوریکه هر روز یا هر دو روز یک بار ( بسته به تحمل بیمار) به هر حرکت یک عدد اضافه میکنیم. تمام ورزش ها باید روی زمین سفت انجام شوند.

چرخش لگن Pelvic tilt

 

به پشت بخوابید و دست هایتان را روی شکم خود قرار دهید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. عضلات شکم خود را منقبض کنید بطوریکه کمر شما به کف زمین فشرده شود. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس عضلات را شل کنید.

نشستن نیمه Partial sit up

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. چانه خود را به سینه بچسبانید و بالا تنه خود را به جلو خم کنید بطوریکه شانه های شما از زمین بلند شوند. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به وضعیت اول برگردید.

زانو به سینه Knee to chest

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. با هر دو دست یک ران خود را در کمی بالاتر از زانو بگیرید و زانوی خود را به سمت سینه خود بکشید. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به وضعیت اول برگردید. این کار را برای پای مقابل هم تکرار کنید

.

زانو به سینه دوبل Double knee to chest

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. با هر دو دست دو ران خود را در کمی بالاتر از زانو ها بگیرید و زانو های خود را به سمت سینه خود بکشید. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به وضعیت اول برگردید.

چرخش تنه Lower trunk rotation

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. در حالیکه شانه های خود را بطور ثابت و بدون حرکت روی زمین نگه داشته اید به آرامی زانو های خود را تا آنجا که میتوانید به سمت چپ خم کنید. سپس به آرامی زانو های خود را تا آنجا که میتوانید به راست خم کنید.

 

روش های دیگری هم برای درمان کمردرد وجود دارد که ممکن است در صورت ناموفق بودن درمان های ذکر شده پزشک معالج از آنها استفاده کند. این روش ها تاثیر ثابت و قابل اطمینانی در همه افراد ندارند. به زبان دیگر ممکن است در یک فرد تاثیر خوبی داشته باشند و در فرد دیگر بیفایده باشند. این روش ها عبارتند از استفاده از مانیپولاسیون کمر، طب سوزنی، بیوفیدبک، کشش، TENS و اولتراسوند.

 

اکثر کمردردها با روش های کلی ذکر شده بهبود میابند و بندرت برای درمان کمردرد ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.

 

 

                                 

درد لگن در ناحیه پشت باسن چه عللی دارد

درد لگن در ناحیه پشت آن یعنی باسن معمولا دردی عمقی است. این درد میتواند فقط محدود به خود لگن باشد ولی گاهی اوقات به سمت پایین یعنی ران و یا به سمت بالا یعنی کمر هم انتشار پیدا میکند.

 

درد پشت لگن و باسن میتواند علل متفاوتی داشته باشد. گاهی منشا درد در خود بافت های لگن است و گاهی ممکن است درد از محل دیگری مثل ستون مهره به پشت لگن انتشار پیدا کند.

 

توجه به این نکته مهم است که از لحاظ آماری علت غالب دردهایی که در باسن و پشت لگن احساس میشوند نه در خود لگن بلکه در مشکلاتی در ستون مهره است.

 

شایعترین علل درد پشت لگن یا باسن چیست

 

شایعترین علل درد پشت لگن عبارتند از

 

    درد سیاتیکی معمولا موجب درد پشت باسن میشود

 

    تحریک عصب سیاتیک میتواند در خود لگن و به علت فشار عضله پیریفورمیس باشد. این بیماری هم موجب درد لگن در باسن میشود

 

    علت دیگر درد لگن در پشت باسن التهاب بورس های پشت لگن است

 

    التهاب مفصل ساکروایلیک در پشت لگن خاصره هم میتواند موجب درد باسن شود

 

دردی که منشا آن مفصل ران باشد بیشتر در ناحیه جلوی لگن یعنی در کشاله ران احساس میشود با این وجود این یک قانون کلی و همیشگی نیست و دردی که منشا آن مفصل ران باشد میتواند در ناحیه باسن در پشت لگن هم احساس شود.

 

دیگر علل درد پشت لگن یا باسن

 

مشکلات زیر هم میتوانند موجب درد مفصل ران شده ولی درد در پشت باسن شوند.

 

    آرتروز و ساییدگی مفصل ران

 

    درگیر شدن مفصل ران با بیماری های روماتیسمی مانند روماتیسم مفصلی یا اسپوندیلیت انکیلوزان

 

    لغزش سر استخوان ران

 

    نکروز و سیاه شدن سر استخوان ران

 

    پوکی گذرای لگن

 

در مورد هر کدام ار بیماری های فوق در مباحث مربوطه بطور مبسوط بحث شده است.

 

تشخیص علت بوجود آورنده درد پشت لگن و باسن با پزشک است.

 

 

                                 

نرمش های تقویتی عضلات دور کننده مفصل ران(لگن) چگونه انجام میشوند

عضلات دور کننده یا ابدکتور Abductor عضلات گلوتئوس مدیوس و گلوتئوس مینیموس در ناحیه باسن هستند. نرمش های تقویتی این عضلات به این صورت انجام میشوند

 

نرمش اول

بیمار سر پا در کنار یک صندلی یا دیوار طوری می ایستد که اندام مشکل دار از دیوار یا صندلی دور باشد. دست طرف سالم را به دیوار یا صندلی گرفته تا تعادلش حفظ شود.

سپس پای طرف مشکل دار را از زمین بلند کرده و از دیوار یا صندلی دور میکند.

بعد از مدتی انجام دادن این نرمش میتوان برای سخت تر کردن آن و در نتیجه قویتر کردن عضلات دورکننده، پای طرف مشکل دار را با یک حلقه کشی به دیوار یا پایه صندلی بست بطوریکه برای دور کردن پا از بدن نیاز به کشیدن حلقه کشی هم باشد

.

نرمش دوم

بیمار بر روی شانه طرف سالم دراز کشیده و اندام تحتانی طرف مشکل دار را از کنار به بالا برده و از زمین دور میکند. پس از چند ثانیه به آرامی پا را به وضعیت اول برمیگرداند.

بعد از مدتی انجام دادن این نرمش میتوان برای سخت تر کردن آن و در نتیجه قویتر کردن عضلات دور کننده یک حلقه کشی را از دور مچ هر دو پا عبور داده بطوریکه با بالا بردن پا نیاز به کشیدن حلقه کشی هم باشد.

 

 

                                 

 

نرمش های تقویتی عضله خم کننده مفصل ران(لگن) چگونه انجام میشوند

مهمترین عضله خم کننده مفصل ران عضله ایلیوپسواس است. این عضله از ستون مهره و از داخل لگن منشا گرفته و به تروکانتر کوچک در زیر گردن استخوان ران میچسبد. نرمش های تقویتی عضله ایلیوپسواس عبارتند از

 

نرمش اول

بیمار به پشت بر روی زمین خوابیده و هر دو زانو را خم کرده بطوریکه کف یا پاشنه هر دو پا بر روی زمین قرار گیرد. سپس هر دو مفصل ران را خم کرده تا ران ها به حالت عمود بر زمین قرار گیرند. پس از چند ثانیه پاها را دوباره به حالت اول برمیگرداند

.

نرمش دوم

بیمار به پشت بر روی زمین خوابیده و سپس هر دو پا را با هم از زمین بلند کرده و در حالیکه زانو ها را کمی خم میکند ران ها را به حالت عمود بر زمین قرار میدهد. چند ثانیه در همین حالت مانده و سپس مجددا پاها را بر روی زمین قرار میدهد

.

نرمش سوم

بیمار سر پا در پشت یک صندلی قرار گرفته و با هر دو دست لبه پشت صندلی را میگیرد تا تعادلش برقرار شود. سپس ران طرف مشکل دار را خم کرده و کف پا را از زمین بلند میکند.

ران را تا جایی که موازی سطح افق شود بالا میاورد. چند ثانیه صبر کرده و مجددا پا را به سر جای اول بر روی زمین قرار میدهد

.

نرمش چهارم

بیمار سرپا پشت به یک در می ایستد. یک حلقه کشی را از دور مچ پای طرف مشکل دار عبور داده و سر دیگر آن را در لای در گذاشته و در را میبندد.

در حالت ایستاده سعی میکند کل اندام تحتانی طرف گرفتار را بدون اینکه زانو را خم کند به سمت جلو برده تا از در دور شود. پس از چند ثانیه پا را مجددا به حالت اول برمیگرداند

 

 

                                 

.

 

نرمش های تقویتی عضلات باز کننده مفصل ران(لگن) چگونه انجام میشوند

عضلات باز کننده یا اکستانسور Extensor به دسته ای از عضلات لگن میگویند که موجب میشوند ران در امتداد تنه قرار گیرد.

مهمترین آنها عضله سرینی بزرگ یا گلوتئوس ماگزیموس Gluteus maximus در ناحیه باسن است. عضلات همسترینگ در پشت ران هم باز کننده مفصل ران هستند. عضلات باز کننده یا اکستانسور مفصل ران بصورت های زیر تقویت میشوند.

 

نرمش اول

بیمار به پشت خوابیده و سپس هر دو زانو را خم کرده و کف هر دو پا را بر روی زمین قرار میدهد. سپس باسن خود را از روی زمین بلند میکند.

چند ثانیه در این وضعیت مانده و مجددا به حالت اول برمیگردد. میتوان این نرمش را با یک پا هم انجام داد. به این صورت که وقتی کف هر دو پا بر روی زمین است یک پا را از زمین برداشته و در همین حال سعی میکنیم باسن را از زمین بلند کنیم

نرمش دوم

بیمار بصورت چهار دست و پا بر روی زمین قرار میگیرد بطوریکه بر روی کف هر دو دست و زانوان خود قرار بگیرد.

سپس در حالیکه زانو همچنان در حالت قائمه قرار گرفته است مفصل ران طرف مشکل دار را مستقیم کرده و کل اندام تحتانی را به پشت و بالا میبرد

نرمش سوم

بیمار به شکم خوابیده و سعی میکند کل اندام تحتانی طرف مشکل دار را از پشت به سمت بالا بلند کند. پس از چند ثانیه پا را مجددا به حالت اول برمیگرداند

نرمش چهارم

بیمار سرپا به طرف یک در می ایستد. یک حلقه کشی را از دور مچ پای طرف مشکل دار عبور داده و سر دیگر آن را در لای در گذاشته و در را میبندد.

در حالت ایستاده سعی میکند کل اندام تحتانی طرف گرفتار را بدون اینکه زانو را خم کند به سمت عقب برده تا از در دور شود. پس از چند ثانیه پا را مجددا به حالت اول برمیگرداند

.

نرمش پنجم

بیمار یک حلقه کشی را از دور هر دو مچ پا عبور میدهد. به شکم خوابیده و سپس کل پای طرف مشکل دار را بدون اینکه زانو را خم کند به سمت پشت و بالا میبرد. در این بالا بردن باید به کشش حلقه کشی غلبه کرده و پاها را از هم باز کند.

 

 

                                 

نرمش های کششی عضلات چرخاننده مفصل ران(لگن) چگونه انجام میشوند

بعضی عضلات لگن استخوان ران را به خارج و بعضی دیگر به داخل میچرخانند. مهمترین عضله چرخاننده مفصل ران به خارج عضله پیریفورمیس است.

عضلات ابتوراتور، ژملوس و کوادراتوس فموریس هم از چرخاننده های خارجی مفصل ران هستند. ران برای چرخش به داخل عضله خاصی ندارد و عضلاتی دیگر که حرکات دیگری را انجام میدهند میتوانند ران را به داخل هم بچرخانند.

نرمش های کششی عضلات چرخاننده ران به خارج که در درمان سندروم پیریفورمیس بطور وسیعی استفاده میشوند عبارتند از

 

نرمش اول

بیمار در حالت درازکش قرار گرفته و هر دو زانو را خم کرده و کف هر دو پا را بر روی زمین قرار میدهد. سپس با دو دست خود ساق و زانوی طرف مشکل دار را گفته و زانو را به طرف شانه مقابل کشیده و نزدیک میکند.

نرمش دوم

بیمار در حالت درازکش قرار گرفته و هر دو زانو را خم کرده و کف هر دو پا را بر روی زمین قرار میدهد.

سپس مچ پای طرف مشکل دار را بر روی زانوی طرف سالم قرار داده و با هر دو دست ران طرف سالم را در بالای زانو گرفته و به سینه خود نزدیک میکند تا حدی که در عضلات پشت باسن احساس کشیدگی کند.

اگر دست ها به ران نمیرسند میتوان یک ملحفه را از زیر آن عبور داده و دو سر آن را با دو دست گرفته و با کمک آن ران را به سینه نزدیک کرد.

نرمش سوم

بیمار بر روی صندلی نشسته و ساق طرف مشکل دار را بر روی ران سالم قرار میدهد. سپس تا حد ممکن تنه را به سمت جلو خم میکند تا جاییکه در عضلات پشت باست احساس کشیدگی کند.

نرمش چهارم

بیمار بر روی زمین نشسته و هر دو پا را به جلو دراز میکند. سپس زانوی طرف مشکل دار را خم کرده و با کمک یک یا هر دو دست خود آن زانو را به طرف شانه مقابل میکشد تا حدی که در عضلات پشت باسن احساس کشیدگی کند.

نرمش پنجم

بیمار ابتدا مینشیند. سپس ران طرف مشکل دار را به جلو و ران طرف سالم را به عقب میدهد. زانوی طرف مشکل دار را خم کرده و زانوی طرف سالم را باز میکند.

سپس تنه خود را به سمت جلو خم میکند تا حدی که در عضلات پشت باسن طرف مشکل دار احساس کشیدگی کند.