درد استخوان لگن و باسن و علت آن

یماران برای توصیف درد مفصل لگن (ران) از عبارات گوناگونی مانند التهاب، درد سنگین، درد تیر کشنده یا احساس سوزش و گزگز استفاده می کنند. این درد می‌تواند مداوم باشد یا تنها در زمان انجام حرکات معینی چون سر پا نشستن، سریع به راه افتادن یا چرخیدن شعله‌ ور شود. درد استخوان لگن و باسن یا ناگهان آغاز می‌شود یا به تد ریج در طول هفته‌ها یا ماه‌ها شکل می‌گیرد.درد استخوان ران می‌تواند علامت آسیب‌های مختلفی از کشیدگی عضلانی ملایم گرفته تا شکستگی استخوان باشد. گاهی نیز این درد لگن علامت بیماری، اختلال یا عارضه‌ای چون ، آماس کیسه‌های مفصلی، سرطان یا پوکی استخوان به شمار می‌رود. اما شایع ترین و مهمترین علت این درد باسن خصوصا در سنین بالا آرتروز مفصل لگن و ران می باشد.

 

علل

 

در اکثر موارد بسیار ساده است، برای نمونه علل درد باسن و لگن می‌تواند پیامد افراط در ورزش کردن باشد. این درد معولاً از التهاب یا کشیدگی بافت‌های نرمی چون تاندون ناشی می‌شود و غالباً ظرف چند روز برطرف می‌گردد. اما لگن درد و طولانی مدت مفصل لگن در بیماری های خاص ریشه دارد. علل درد لگن ایجاد شده می تواند به دلیل بروز مشکل در مفصل ران نیز باشد. درد زانو گاهی اوقات تنها به علت درد کشاله ران است. این گونه دردها را، که بسیار متداول نیز هستند، در اصطلاح درد ارجاعی می‌گویند. درد در لگن یا بیرون مفصل ران نیز حس می‌شود، اگرچه درد باسن خود می‌تواند نتیجه‌ی بروز بیماری در کمر باشد. علت درد لگن ممکن است یکی از موارد زیر باشد: 

 

    آرتروز. شایع‌ترین علت درد باسن یا درد لگن آرتروز، به ویژه استئوآرتریت یعنی گونه فرسایشی آرتروز است که به موازات بالا رفتن سن بروز می‌یابد.

    شکستگی‌های مفصل ران. عموماً سالمندان، به ویژه مبتلایان به پوکی استخوان که تراکم استخوانی‌اش کاهش یافته است، دچار این شکستگی‌ها می‌شوندکه باید نسبت بهدرمان پوکی استخوان سریع اقدام کنند.

    التهاب تاندون و بورس. بسیاری از تاندون‌های اطراف مفصل ران عضله‌ها را به این مفصل اتصال می‌دهند. این تاندون‌ها به سادگی در صورت استفاده بیش از اندازه یا شرکت در فعالیت‌های سنگین ملتهب می‌شوند و منجر به بروز علت درد مفصل لگن و ران می شود.

    فتق. فتق کشاله ران (اینگوینال) و فتق رانی (فمورال) باعث درد خارجی مفصل ران می‌شوند. بانوان در بارداری به دلیل افزایش فشار روی دیواره‌ی شکم مستعد ابتلا به فتق کشاله ران هستند.

    بیماری زنانه. مشکلات کمر و پشت بدن و بیماری‌های زنان. (درد استخوان لگن در زنان گاهی نتیجه‌ی ابتلا به بیماری‌های زنانه است.) اندومتریوز (رشد مخاط و پوشش رحم در جایی دیگر به جز رحم) موجب التهاب و درد باسن و درد لگن می‌شود که برخی از بانوان آن را به صورت درد مفصل ران توصیف می‌کنند. درد کمر، پشت بدن و ستون فقرات نیز منتشر می‌شود و به اطراف باسن و مفصل ران می‌رسد. سیاتیک، یا تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک، باعث بروز درد در پشت مفصل ران می‌شود، درد حاصل از سیاتیک از کمر شروع می‌شود و رو به سمت پایین در باسن و پا منتشر می‌گردد.

 

                                 

علائم درد لگن و باسن

لگن و کشاله‌ی ران ازجمله چالش‌برانگیزترین نواحی بدن برای درمان توسط متخصص ارتوپدی می‌باشند. درد باسن می‌تواند از استخوان لگن و یا هر نقطه‌ای در اطراف آن نشئت گرفته باشد و ممکن است درد ناشی از لگن دقیقه بر روی همان نقطه احساس نشده و در نقاطی مانند کشاله‌ی ران، زانو و ران پا ظاهر شود. همچنین ممکن است درد احساس شده در ناحیه‌ی لگن، به‌جای مشکلات مربوط به این ناحیه، نشان‌دهنده‌ی مشکلات مربوط به کمر باشد.

 

علائم و نشانه ها

 

علائم درد لگن و باسن با توجه به علل زیربنایی و اصلی برانگیزنده درد متفاوت است. درد باسن گاهی سنگین و مداوم و گاهی کوتاه مدت یا به صورت دردی شدید و تیز است که تنها هنگام حرکت‌های خاص مفصل شعله‌ور می‌شود. به علاوه چنانچه فرد به بیماری یا آسیب لطمه زننده به کارکرد لگن یا مفصل ران دچار شود، علاوه بر درد استخوان لگن با علائم زیر نیز مواجه خواهد شد:

 

•        کاهش توانایی حرکتی مفصل

•        دشواری در تحمل یا انداختن وزن بر روی پای آسیب دیده

•        سفتی و گرفتگی یا اسپاسم عضله اطراف مفصل ران و لگن

•        بی‌حسی در ناحیه لگن

•        صدای از جا درآمدن هنگام حرکت کردن

 

درد لگن راه رفتن، ایستادن یا حتی نشستن در حالت‌های خاص را دشوار می‌سازد. بااین حال با بهره‌گیری از درمان درد باسن مناسب و انجام حرکت‌های صحیح می‌توان توانایی حرکتی مفصل را به آن بازگرداند و درد استخوان لگن را تسکین بخشید.

 

                                 

 

 

تشخیص درد لگن و باسن

درد لگن و باسن عارضه شایعی است که ریشه در مشکلات گوناگون دارد. محل دقیق درد لگن اطلاعات ارزشمندی را در خصوص علت اصلی ایجاد درد در اختیار پزشک قرار می‌دهد. مشکلات داخل مفصل ران یا هیپ معمولاً باعث بروز درد داخل لگن یا مفصل ران یا درد کشاله ران می‌شود. درد قسمت خارجی لگن یا مفصل ران، بالای ران یا قسمت بیرونی باسن معمولاً از وجود مشکل در عضله‌، تاندون و دیگر بافت‌های نرم اطراف مفصل ران ناشی می‌شود. گاهی اوقات درد باسن و اوقات پی‌آمد ابتلا به بیماری‌ها و عارضه‌های دیگر بخش‌های بدن مانند کمر یا زانو است. این نوع درد را درد ارجاعی‌گویند. اکثر بیماران می‌توانند در خانه و با مراقبت از خود درد لگن را به خوبی تحت کنترل درآورند.

 

تشخیص

 

چنانچه درد در باسن پس از دو هفته یا بیشتر تسکین نیافت و یا تشدید شد، بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه نمایید. پزشک در ابتدا پرسش‌هایی را در زمینه‌ی درد تجربه شده و حرکات تشدید کننده درد مطرح می‌کند.  بروز درد هنگام خم کردن مفصل لگن برای بالا و پایین رفتن از پله‌ها و به ویژه زمان به پا کردن جوراب غالباً نشانه‌ وجود مشکل در مفصل ران است. به علاوه لازم است پزشک را در جریان چگونگی شروع علائم، نحوه تأثیرگذاری آنها بر فعالیت‌های روزانه و بروز یا عدم بروز درد ناحیه لگن در شب بگذارید. سپس پزشک مفصل لگن را برای بررسی دامنه حرکتی آن معاینه می‌کند و به این ترتیب اطلاعات کافی را جهت طرح‌ریزی برنامه درمان درد باسن به دست می‌آورد؛ اگر چه گاهی به منظور تشخیص بعضی بیماری ها انجام آزمایش‌های دیگر نیز ضرورت می‌یابد. از جمله آزمایش‌هایی که ممکن است پزشک دستور انجام آنها را جهت ارزیابی درد باسن و لگن بدهد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

·         آزمایش‌های خون

·         روش‌های تصویربرداری MRI

·         سی. تی. اسکن و پرتونگاری (اشعه ایکس)

 

چنانچه پزشک گمان کند که درد لگن از عفونت یا آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی ناشی می‌شود، انجام آزمایش خون مفید خواهد بود.

 

                                 

درمان درد لگن و باسن

برای توصیف درد لگن می‌توان از عبارات گوناگونی چون التهاب، درد سنگین، درد شدید از پای درآورنده یا احساس سوزش و گزگز استفاده کرد. این درد می‌تواند مداوم باشد یا تنها در زمان انجام حرکات معینی چون سر پا نشستن، سریع به راه افتادن یا چرخیدن شعله‌ور شود. درد استخوان لگن یا ناگهان آغاز می‌شود یا به تدریج در طول هفته‌ها یا ماه‌ها شکل می‌گیرد.

 

درمان

 

    استراحت. حداقل به مدت 24 تا 48 ساعت استراحت کرده و از انجام فعالیت‌هایی که موجب تشدید درد می‌شوند خودداری کنید. برای مثال افراد دونده باید به مدت یک هفته دویدن را متوقف کرده و پس‌ازآن با شدت کمتری این کار را ادامه داده و نتایج درمان درد لگن  را مشاهده کنند.

    یخ. گذاشتن یخ بر روی منطقه‌ی احساس درد می‌تواند موجب کاهش التهاب و ناراحتی شود.

    فشار. با بستن محکم یک باند کشسان به دور استخوان لگن، آن را تحت‌فشار قرار دهید.

    بالا بردن. بالا نگه‌داشتن یک مفصل ملتهب می‌تواند موجب کاهش ورم و تسکین و درمان درد لگن و باسن شود. بالا بردن مفصل ران نسبت به مچ پا و یا زانو دشوارتر است ولی می‌توان آن را انجام داد.

 

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)

 

برخی از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن که بدون نیاز به نسخه و برخی دیگر مانند ملوکسیکام و اتودولاک که تنها با تجویز پزشک به فروش می‌رسند، می‌توانند برای تسکین درد ناشی از آرتروز در استخوان لگن استفاده شوند.

 

داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده‌ی بیماری (DMARDs)

 

ازجمله این داروهای می‌توان به متوترکسات و اتانرسپت اشاره کرد که به‌منظور کند کردن روند انواع خاصی از آرتروزهای التهابی مانند آرتروز روماتوئید استفاده می‌شوند.

 

تزریق کورتیکواستروئید

 

در برخی از موارد، کورتیکواستروئید را به‌صورت تزریقی مستقیماً وارد مفصل ران می‌کنند تا از التهاب ایجادکننده‌ی درد کاسته شود.

 

تزریقات غیر کورتیکواستروئیدی

 

داروهای غیر کورتیکواستروئیدی نیز با نام هیالورونان به مفاصل تزریق شده و باعث روان کاری و تسکین درد می‌شوند.

 

تزریق پلاسمای غنی‌شده با پلاکت (PRP)

 

این روش از فاکتورهای رشد خود فرد به‌منظور تسریع روند بهبودی و رشد بافت در محل آسیب‌دیده استفاده می‌کند. تزریق پلاسمای غنی‌شده با پلاکت می‌تواند به‌منظور درمان بورسیت مزمن شدید، نسبت به تزریق کورتیزون بسیار مؤثرتر عمل کند.

 

ماساژ درمانی

 

ماساژ درمانی به‌منظور کنترل درد مزمن و مشکلات مربوط به محدودیت حرکتی مفصل ران، بسیار مفید است. ماساژ درمانی می‌تواند در تسریع روند بهبودی و تقویت بافت‌های عضلانی بسیار مفید بوده و درنتیجه خطر ایجاد دوباره‌ی آسیب در آینده را کاهش دهد.

 

درمان دستی

 

انواع مختلفی از تکنیک‌های دستی وجود دارند که می‌توان به کمک آن‌ها مفاصل ران را تقویت کرد:

 

    سرخوردن روبه‌جلو. این تمرین به‌منظور کشیدن کپسول مفصل و افزایش دامنه‌ی حرکتی خارجی استفاده می‌شود.

    سرخوردن رو به عقب. این تمرین می‌تواند محدوده‌ی حرکتی داخلی موردنیاز را فراهم کند.

    باز کردن پاها. این تمرین می‌تواند به‌منظور کاهش درد و گرفتگی‌های عضلانی کاربرد داشته و علاوه بر آن‌ها می‌تواند عملکرد مفصل برای انجام حرکاتی که نیاز به خم و راست کردن پا دارند را افزایش دهد.

 

طب سوزنی

 

طب سوزنی با تنظیم مدارهای بدن می‌تواند درد استخوان لگن را کاهش دهد. ثابت‌شده است که طب سوزنی می‌تواند گردش خون و لنف و همچنین سیستم عصبی را تقویت کند.

 

تحریک عصبی از راه پوست (TENS)

 

این، یکی از تکنیک‌های استفاده‌شده برای مدیریت درد بوده که به‌منظور تسکین درد از الکتریسیته استفاده می‌کند. باور بر این است که امواج الکتریکی ایجادشده در این روش، در پیام‌های درد که در اعصاب به سمت مغز می‌روند اختلال ایجاد کرده و همچنین باعث ترشح اندورفین که یک مسکن درد طبیعی در بدن انسان است می‌شود.

 

شاک ویو تراپی

 

شاک ویو نوعی موج صوتی است که انرژی زیادی را به مناطق دردناک و بافت‌های اسکلتی عضلانی مبتلابه عارضه‌های حاد یا مزمن منتقل می‌کند. این انرژی موجب تحریک روند بازسازی استخوان‌ها، تاندون‌ها و دیگر بافت‌های نرم می‌شود.

 

اوزون درمانی

 

اوزون درمانی یک روش بدون جراحی برای ترمیم رباط‌ها و راهی دائمی برای از بین بردن درد مزمن می‌باشد. در این روش مواد تحریک‌کننده تولید کلاژن به همراه گاز اوزون به درون بافت‌های پیوندی آسیب‌دیده و ضعیف شده در درون و اطراف مفاصل تزریق می‌شوند. این مواد به بافت‌های پیوندی آسیب‌دیده در درون و اطراف مفصل ران تزریق می‌شوند تا مناطق آسیب‌دیده را بازسازی کنند.

 

آب‌درمانی

 

آب‌درمانی روشی است که در آن از خواص درمانی آب استفاده می‌شود. می‌توان درون آب ورزش کرده و شدت تمرینات را نیز به‌تدریج افزایش داد. رانش ایجادشده به‌وسیله‌ی آب اثر گرانش زمین را تا حدی خنثی کرده و درنتیجه می‌توان بیشتر از حالت عادی به ورزش کردن پرداخت. افزایش دما و فشار ناشی از آب، به افزایش گردش خون و انعطاف‌پذیری کمک کرده و باعث کاهش ورم می‌شود.

 

                                 

حرکت های اصلاحی برای درمان درد لگن و باسن

حرکت های اصلاحی زیر به منظور ایجاد کشیدگی، تقویت و تثبیت ساختارهای پشتیبان لگن در نظر گرفته شده و نباید به خاطر انجام این ورزش ها درد شما افزایش پیدا کند. به عبارت دیگر در صورت مشاهده درد نباید از این حرکت ها استفاده کرد. برای انجام این حرکت ها لازم است هر یک از آنها را به آرامی و نیز با مراقبت کافی انجام داد و فقط تا زمانی که احساس راحتی دارید، انجام حرکت اصلاحی را ادامه داد. اگر شما بر روی مفاصل خود از کمپرس یخ استفاده می کنید، قبل از انجام حرکت می بایست برای مدت 30 دقیقه تا بازگشت مفصل به حالت عادی صبر کنید. هر یک از این حرکت های اصلاحی را برای دو تا سه بار در هر روز انجام دهید.

 

حرکت های اصلاحی و ورزشی

 

تمرین 1: بر روی یک صندلی نشسته و پای خود را بر روی زانوی مقابل قرار دهید. به آرامی زانوی خود را به سمت زمین فشار دهید. این وضعیت را برای 30 ثانیه حفظ کنید و 3 تا 5 بار تکرار نمایید.

 

تمرین 2: بر روی پشت خود روی زمین دراز بکشید. پای خود را به سمت سینه خم کنید و زانوی آن را با هر دو دست بگیرید. سر و گردن خود را ریلکس نگه داشته و به آرامی زانوی خود را به سمت سینه بکشید. این وضعیت را برای 30 ثانیه حفظ کنید و 3 تا 5 بار تکرار نمایید.

 

تمرین 3: بر روی پشت خود روز زمین دراز کشیده و عضلات باسن خود را جمع کنید و آن را از روی زمین بلند نمایید. این وضعیت را برای 5 ثانیه حفظ کنید. سپس باسن خود را به محل اولیه آن باز گردانید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید و تعداد دفعات تکرار حرکت را به تدریج تا 20 حرکت افزایش دهید.

 

تمرین 4: در حالت ایستاده به صورتی قرار بگیرید که دست شما بر روی یک تکیه گاه باشد. پای خود را به سمت پهلو از زمین بلند کنید و آن را برای 5 ثانیه در این وضعیت نگه دارید. پس از این کار پای خود را به محل اولیه و در جایی که پای دیگر شما وضعیت بدن را در طول تمرین صاف نگه داشته است، باز گردانید. این حرکت را برای 10 بار تکرار کنید و به تدریج تعداد دفعات تمرین را تا 20 مرتبه افزایش دهید.

 

تمرین 5: در حالت ایستاده قرار گیرید. یکی از زانوهای خود را به سمت سینه به صورتی خم کنید که بالا تنه شما در طول انجام حرکت صاف باشد. این وضعیت را برای 5 ثانیه حفظ کنید و آن را برای 10 بار تکرار نمایید. تعداد دفعات تکرار حرکت را به تدریج تا 20 مرتبه افزایش دهید.

                                 

آناتومی دنبالچه

استخوان دنبالچه یکی از اجزای بدن ما است که اغلب هیچ توجهی به آن نداریم، مگر این که آسیب ببیند. برخلاف اندازه‌ی کوچکی که این استخوان دارد، عملکرد‌های بسیار زیادی را در بدن ما دارد، از جمله کمک به حفظ حالت قرارگیری صحیح ستون فقرات، برقراری ثبات در کمر و ساختار‌های مرتبط با آن، تقویت تاندون‌ها و لیگامنت‌ها، توزیع فشار در لگن و غیره. دنبالچه یک استخوان مثلثی شکل است که در میانه باسن لگن قرار دارد و آسیب دیدن این استخوان موجب درد در این ناحیه می‌شود که به آن درد دنبالچه یا اصطلاحا کوکسیدنی گفته می‌شود.

 

آناتومی دنبالچه

 

دنبالچه پایین‌ترین قسمت ستون فقرات است. این قسمت باقیمانده یک دم وستیجیال  یا بازمانده ژنتیکی است (که به همین علت به آن «دنبالچه» گفته می‌شود) و متشکل از سه تا پنج استخوان مهره بسیار کوچک می‌باشد که می‌توانند به هم جوش خورده یا از هم جدا باشند. پیشتر گمان می‌شد که استخوان‌های دنبالچه در تمام موارد به هم جوش خورده‌اند و هیچ حرکتی میان آن‌ها وجود ندارد، اما امروزه می‌دانیم که تمامی دنبالچه از یک استخوان یک تکه تشکیل نشده بلکه اغلب دارای چند مهره مجزا است که با استفاده از رباط‌ها و مفاصل فیبری موجود، به صورت محدود حرکت می‌کنند.

 

دنبالچه از طریق یک مفصل دارای یک دیسک وستیجیال و همچنین چند رباط به ساکروم متصل است. حرکت مفصل بین دنبالچه و ساکروم بسیار محدود است. التهاب مفصل ساکروایلیاک عبارت است از یک روند التهاب پیش‌رونده که مفاصل ساکروایلیاک یا همان اتصال بین قسمت پایین ستون فقرات (ساکروم) و استخوان لگن را درگیر می‌کند. درد استخوان دنبالچه یا درد کوکسیکس، عارضه‌ای نسبتاً نادر و تقریباً ناشناخته است که می‌تواند در پایین‌ترین قسمت ستون فقرات که کوکسیکس یا دنبالچه نام دارد باعث ایجاد دردهای مزمن شود. درد دنبالچه به شکل یک درد موضعی احساس می‌شود و عموماً هنگام نشستن یا انجام هر فعالیتی که باعث فشار آمدن به پایین‌ترین قسمت ستون فقرات گردد بدتر می‌شود.

 

این عارضه در خانم ها بیشتر از مردان شایع است، و معمولاً به دلیل آسیب موضعی (مانند زمین خوردن) یا زایمان رخ می‌دهد. در موارد نادری نیز، وجود تومور یا عفونت می‌تواند باعث درد دنبالچه شود. می‌توان با رعایت کردن نکاتی از بروز درد دنبالچه پیشگیری کرد.

                                 

علل درد دنبالچه

در صورتی که بر اثر ضربه یا فشار بیش از حد، استخوان دنبالچه بیشتر از محدوده‌ی حرکتی بسیار کمی‌ که دارد، حرکت کند، این موضوع سبب آسیب‌دیدگی دنبالچه می‌شود. آسیب دیدگی دنبالچه موجب بروز التهاب و درد موضعی می‌شود. رباط‌ها، اجزای متصل به دنبالچه یا خود استخوان‌های دنبالچه می‌توانند از علل درد استخوان دنبالچه  باشند. عفونت دنبالچه نیز می‌تواند موجب درد دنبالچه شود

 

نیمه در رفتگی و شکستگی دنبالچه

 

  علت  اصلی درد دنبالچه مربوط  به نیمه دررفتگی‌های استخوان دنبالچه به سمت قدام و گاهی به سمت خلف می‌باشد که عمدتا در اثر ضربه ایجاد شده است و این ضربه معمولا زمین خوردن با باسن می باشد که مستقیم استخوان دنبالچه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هرچند که سابقه ضربه لزوما با زمان درد همخوانی ندارد و گاه بیماران این ضربه را ماه‌ها یا حتی سال‌ها قبل عنوان می‌کنند.

 

زایمان

 

در حین زایمان کرد، سر نوزاد از بالای استخوان دنبالچه عبور می‌کند و گاهی اوقات این موضوع می‌تواند موجب آسیب‌دیدگی دنبالچه یا اجزای متصل به آن شود.

 

فشار

 

انجام دادن کارهایی که موجب فشار به دنبالچه می‌شود، مانند اسب‌سواری یا نشستن روی یک سطح سفت برای مدت طولانی، می‌تواند موجب بروز درد حاد دنبالچه شود.

 

نقاط ماشه‌ای یا تریگر پوینت

 

اسپاسم عضله بالابرنده مقعد و نقاط ماشه‌ای (Trigger point)  هم در درد نقش دارند. ضربه مستقیم به لگن و زایمان طبیعی خصوصا در زایمان‌های سخت و یا با جنین‌های درشت هم می‌تواند در صدمه به استخوان دنبالچه نقش داشته باشد. تروماهای (ضربات کوچک) مکرر که در مسافرت‌های طولانی ناشی از تکان‌های دائم و لغزنده وسیله نقلیه  به ستون فقرات می‌آید، می‌تواند در بروز صدمه در افراد مستعد نقش داشته باشد.

 

اضافه وزن و چاقی

 

 چاقی نیز می‌تواند بروز درد دنبالچه را به شدت بیافزاید و این ممکن است به علت کاهش چرخش لگن باشد که در حالت نشسته  ایجاد می‌شود و فشارها را بدون انعطاف، مستقیما به دنبالچه وارد می‌کند .

 

تومور یا عفونت

 

در موارد نادری، درد دنبالچه بر اثر وجود یک تومور یا بروز عفونت است که بر روی استخوان دنبالچه فشار وارد می‌کند.

 

درد ایدیوپاتیک دنبالچه

 

منظور از درد ایدیوپاتیک، در واقع دردی است که علت اصلی آن ناشناخته است. در این موارد مشخص نیست که کدام قسمت از دنبالچه یا ساختارهای مرتبط با آن باعث بروز درد شده‌اند. در بسیاری از موارد، علت درد دنبالچه ناشناخته است که به آن درد ایدیوپاتیک دنبالچه گفته می‌شود. در این موارد، چون علت درد مشخص نیست، پزشک تنها تلاش می‌کند که علائم بیماری را کنترل کند.

                                 

درد دنبالچه و علائم آن

درد دنبالچه که در اصطلاح پزشکی کوکسیکودینیا و در زبان عام درد دنبالچه هم نامیده می شود دردی است که بیمار آنرا در قسمت پایینی ستون فقرات و در بین باسن احساس می کند. این درد با نشستن و خصوصا نشستن روی سطح سفت تشدید می شود. درد دنبالچه می تواند از یک ناراحتی جزئی که گاهی بیمار را اذیت می کند تا دردی که کلا زندگی بیمار را مختل می کند و اجازه نشستن حتی بر روی سطوح نرم را به بیمار نمی دهد متغیر می باشد.

 

علائم درد دنبالچه

 

درد دنبالچه از مشکلات شایع و آزار دهنده ستون مهره است. درد استخوان دنبالچه در پایین ترین قسمت ستون مهره و زیر باسن احساس می شود و موجب اشکال در نشستن بیمار می شود. علائم درد دنبالچه از قرار زیر هستند:

 

·         احساس درد در حین نشستن و پس از آن که شدت درد بستگی به مدت زمان نشستن شما دارد.  احساس درد در حین نشستن و پس از آن از علائم اصلی درد دنبالچه است. افزایش درد و حساسیت ناشی از نشستن برای مدت طولانی ممکن است تا چندین روز طول بکشد.

·         درد شدید دنبالچه در حین نشستن و برخاستن. برای جلوگیری از این درد سعی کنید در حین برخاستن کمی به جلو خم شوید و کمر خود را گود بیندازید.

·         درد دنبالچه  ناشی از نشستن بر روی یک سطح نرم

·         درد شدید دور استخوان دنبالچه

·         حساسیت به فشار دادن انگشت بر روی نوک یا لبه های دنبالچه

·         درد شدید در پا

·         احساس درد در طول دفع  مدفوع و گاهی اوقات در حین برقراری رابطه جنسی هم در زنان و هم مردان

        در صورتی که درد دنبالچه ناشی از صدمه باشد، بخش های دیگری از بدن نیز آسیب می بینند. در صورتی که این آسیب دیدگی قسمت های استخوان خاجی، باسن یا پا را شامل شود، پیدا کردن قسمتی که بیشترین درد استخوان دنبالچه را بوجود می آید بسیار مشکل است. تزریق در ناحیه دنبالچه به شما کمک می کند تا متوجه شوید که چه مقدار از درد ناشی از دنباچه است.

                                 

تشخیص درد دنبالچه

اصطلاح درد استخوان دنبالچه اشاره به وجود درد و سایر مشکلات مربوط به آن در ناحیه دنبالچه دارد. هر چند ایجاد این مشکل می تواند از سن افراد و با جنسیت های مختلف تاثیر پذیرد، اما معمولاً این مشکل در سنین 40 سالگی مشاهده می شود و امکان مشاهده آن در زنان 5 برابر بیشتر از مردان است.

 

دنبالچه آخرین بخش ستون فقرات است و درست زیر استخوان خاجی قرار دارد. دنبالچه از 3 تا 5 استخوان کوچک تشکیل شده که به جز اولین استخوان آن، معمولاً به یکدیگر جوش خورده اند. بخش جلوی دنبالچه کمی انحنا دارد و بخش عقب آن کمی کوژ یا محدب می باشد. عصب پنجم نیز می تواند در بخش دنبالچه وجود داشته باشد و این ناحیه می تواند ماهیچه سرینی بزرگ و عضلات دنبالچه و نیز عضلات مقعد را به یکدیگر متصل کند.

 

تشخیص

 

یکی از اهداف اولیه بررسی علت ایجاد درد دنبالچه، تشخیص ابتلای احتمالی فرد به بیماری هایی مثل سرطان است که می تواند باعث ناراحتی وی شده باشد. با وجود نادر بودن این شرایط، لازم است بطور دقیق این وضعیت بررسی شود. به این منظور می توان از عکس برداری رادیولوژی، اسکن CAT، اسکن MRI و کولونوسکوپی استفاده کرد.هنگام تصمیم گیری درباره روش درمان درد دنبالچه ، مهم است که درد ناحیه دنبالچه بطور دقیق از درد ناحیه کمر یا سایر مواردی که ممکن است ارتباطی به دنبالچه نداشته باشند، مجزا گردد.

 

در این حالت، همواره احتمال دارد سایر مشکلات باعث ایجاد ناراحتی برای فرد در زمان نشستن شده باشد، اما بر طرف کردن این مشکلات به روش های درمانی دیگر غیر از روش های مورد استفاده برای درمان درد دنبالچه نیاز دارد.در اکثر موارد آزمایش های عادی نمی توانند علت درد دنبالچه را مشخص کنند. به این منظور برای تشخیص علت درد باید از سایر آزمایش ها استفاده کرد. به این ترتیب برای تشخیص علت درد از تزریق به ناحیه دنبالچه بیمار استفاده می شود.

                                 

روش‌های درمان درد دنبالچه

درد استخوان دنبالچه یا درد کوکسیکس، عارضه‌ای نسبتاً نادر و تقریباً ناشناخته است که می‌تواند در پایین‌ترین قسمت ستون فقرات که کوکسیکس یا دنبالچه نام دارد باعث ایجاد دردهای مزمن شود. درد دنبالچه به شکل یک درد موضعی احساس می‌شود و عموماً هنگام نشستن یا انجام هر فعالیتی که باعث فشار آمدن به پایین‌ترین قسمت ستون فقرات گردد بدتر می‌شود.این عارضه در خانم ها بیشتر از مردان شایع است، و معمولاً به دلیل آسیب موضعی (مانند زمین خوردن) یا زایمان رخ می‌دهد. در موارد نادری نیز، وجود تومور یا عفونت می‌تواند باعث درد دنبالچه شود. می‌توان با رعایت کردن نکاتی از بروز درد دنبالچه پیشگیری کرد.

 

راه‌ها و روش‌های درمان درد دنبالچه

 

روش های غیر جراحی موجود برای درد دنبالچه شامل مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئید (NSAIDs) شامل ایبوپروفن و سایر داروهای مسکن مانند آن، حداقل کردن زمان نشستن، نرم کردن مدفوع، استفاده از بالش دنبالچه و نیز ایجاد تغییر در وضعیت قرارگیری بدن، یخ درمانی در مراحل اولیه درمان و سپس استفاده از گرما درمانی مرطوب در روزهای بعد، درمان با استفاده از امواج مافوق صوت و نیز استفاده از روش های درمان دستی مثل ماساژ است.

 

دارو درمانی

 

تزریق مواد بی حسی به دنبالچه می تواند باعث کاهش درد دنبالچه برای چند هفته شود. در این حالت می تواند از بعضی داروهای ضد افسردگی و ضد صرع استفاده کرد.

 

فیزیوتراپی

 

متخصص فیزیوتراپی می تواند به شما تکنیک های ریلکس کردن عضلات کف لگن را آموزش دهد که برای مثال از این روش ها می توان از نفس کشیدن عمیق و ریلکس کردن کامل عضلات کف لگن در هنگام ادرار و مدفوع نام برد.

 

امواج مافوق صوت

 

فیزیوتراپی با امواج مافوق صوت می تواند نقش مفید در کاهش درد دنبالچه داشته باشد.

 

حرکات کششی

 

کشیدن آرام رباط های متصل به دنبالچه می تواند برای کاهش درد دنبالچه مفید باشد. برای انجام این کار می توان از خدمات یک متخصص فیزیوتراپی یا متخصص درمان دستی یا سایر افراد متخصص در این زمینه استفاده کرد و نکات و دستورالعمل های مربوط به نحوه انجام صحیح این حرکت ها را فرا گرفت.

 

تزریق

 

تزریق به استخوان دنبالچه شامل وارد کردن یک داروی استروئیدی (داروی ضد التهاب قوی) با هدایت عکس رادیولوژی (فلوئورسکوپی) به استخوان برای کاهش التهاب ایجاد شده است. برای بیمارانی که نمی توانند از تزریق های استروئید استفاده کنند، تزریق پلاسمای غنی شده (PRP) می تواند مفید باشد یا می توان از روش های هدایت عصبی استفاده کرد. به هر حال تزریق به دنبالچه می تواند برای تشخیص علت مشکل نیز انجام شود. در این حالت اگر مقدار کمی از داروی بی حسی در دنبالچه با داروی استروئیدی تزریق شود و درد بیمار در نتیجه آن از بین برود، آنگاه می توان متوجه شد درد مربوط به اعصاب عقب دنبالچه است. به این ترتیب می توان با استفاده از روش های مناسب، کاهش درد بلند مدت تری را برای بیمار ایجاد کرد.