عصب سیاتیک از جمله بزرگترین و طولانی ترین عصب ها در بین اعصاب بدن می باشد که در عین حال درگیری ان می تواند برای بیماربسیار درد سرساز هم باشد.عصب سیاتیک که از ناحیه تحتانی ستون مهره ها و از مجاورت دیسک های پایینی کمر منشا گرفته و به سمت استخوان لگن و با سن امتداد می یابد و سپس از پشت ران وارد ساق پا می شود.
عصب سیاتیک وقتی درگیر می شود ممکن است هر نقطه ای از عصب درد را نشان دهد در شرایطی که بقیه قسمت ها فاقد درد باشد. با توجه به اینکه رگ سیاتیک در پشت ساق پا به دو شاخه تقسیم می شود، یکی از پشت ساق پا به کف پا می رود ودیگری از کناره خارجی ساق و روی مچ پا می گذرد ، بنابراین ممکن است فردی دارای درد تنها در قسمت خارجی ساق پا و بدون کمر درد باشد اما علت ، درد سیاتیکی است
علائم و نشانه ها
علائم معمول ابتلا به سیاتیک از درد پایین کمر شروع شده و تا باسن کشیده می شود و منجر به درد کف پا و انگشتان می شود در این حالت علائم درد سیاتیک ممکن است در هر نقطه از این مسیر احساس شود، اما معمولاً این درد مسیری را دنبال می کند که از کمر شروع شده و به سمت باسن و پشت ران یا ماهیچه ساق پا کشیده می شود. سطح درد عصب سیاتیک در افراد مختلف می تواند از ملایم تا شدید باشد و معمولاً این درد ساق پا تا کشاله ران به صورت احساس تیر کشیدن یا سوزش، شبیه به شوک های الکتریکی و نیز احساس گرفتگی در افراد مختلف مشاهده می شود. در این حالت معمولاً فقط یک طرف بدن تحت تاثیر مشکل قرار می گیرد و این درد می تواند با نشستن طولانی، خم شدن وحتی سرفه و عطسه کردن نیز تشدید شود. علاوه بر این سیاتیک می تواند با ایجاد بی حسی در ناحیه پایین تنه بیمار همراه باشد.
سیاتیک اشاره به دردی دارد که از عصب سیاتیک ناشی می شود که یک عصب بزرگ کشیده شده در قسمت پایین کمر به سمت پشت هر یک از پاها و درد رگ پشت زانو می باشد. سیاتیک یک ناهنجاری نیست، اما می تواند یک نشانه از ایجاد سایر مشکلات ساختاری همچون مشکلات ستون فقرات یا تنگی کانال نخاعی، التهاب یا گاز گرفته شدن عصب در قسمت پایین کمر یا فتق دیسک، تشکیل زائده های استخوانی و بزرگ شدن بیش از حد مفصل فاست (رشد بیش از حد استخوان یا اندازه بزرگ غیر عادی آن) باشد که تنگ شدن حفره بین مهره ها در محل انتقال اعصاب را به همراه دارد. گاهی اوقات، تشکیل تومور می تواند علت ناهنجاری ایجاد شده در ارتباط با وارد شدن فشار به عصب سیاتیک باشد که این شرایط را می توان با اسکن ام آر آی (MRI) تشخیص داد. علاوه بر این ابتلا به بیماری دیابت نیز می تواند منجر به وارد شدن آسیب عصبی و مشاهده علائم مطرح شده فوق شود. به هر حال همانطور که بیان شد، یکی از علل درد سیاتیک، گیر افتادن عصب سیاتیک می باشد.
علت
درد رگ سیاتیک بر اثر شرایطی ایجاد میشود که بروی ستون مهره ها وعصب هایی که از مفصل کمر عبور کرده است، تاثیر میگذارد. از طرف دیگر این آسیب دیدگی ها بر اثر افتادن روی زمین یا تومورهای عصب سیاتیک یا ستون مهره ها ایجاد می شود. در کل علت سیاتیک تحریک وفشرده شدن عصب سیاتیک می باشد.
سندروم پریفورمیس
گرفتگی و تنگی ماهیچه ها ی پریفورمیس باعث فشرده شدن عصب ها میشود.
شوک
آسیب های ورزشی و یا افتادن میتواند باعث شکستگی ستون مهره ها وکشیدگی ماهیچه ها وآسیب دیدگی عصب ها بشود .
فتق دیسک کمر
مرکز دیسک ستون مهره ها که مانند ژله می باشد می تواند در طول یک هفته دچار برآمدگی شود و دیسک ها را پاره کند و باعث فشار برعصب ها شود. بچه‌دار شدن موهبتی بزرگ است، اما تجربه کمردرد بارداری باعث ایجاد نگرانی در مادران باردار میشود. همه دردهای مرتبط با کمر در زمان بارداری به عنوان دردهای دوران بارداری شناخته می‌شوند. دردهای مرتبط با کمر در دوران بارداری عبارتند از کمر درد بارداری، دیسک کمر در بارداری و سیاتیک .
استنوسیز
باریک شدن کانال های ستون مهره ها با عث فشرده شدن تارهای ستون مهرها وعصب ها می شود.
آرتروز
زمانیکه دیسک ها با افزایش سن لغزندگی خود را از دست می دهند.یک پارگی کوچک بردیواره دیسک می تواند بسیار دردناک باشد و باعث تحریک استخوان ها می شود سطح مفاصل بزرگ تر می شود و باعث ضحیم تر شدن لیگامنت ها می شود و می تواند علت درد سیاتیک بشمار آید.
اسپاندیلالیستزیز
فشار وضعف باعث شکستگی در مفصل می شود ، و این شکستگی یکی از دلایل حرکت مهره ها وفشار به عصب است. مشکلات مفصل درنواحی لگن و غضروف میتواند یکی از علت های درد ساق پا باشد. درد پا و کمر کاملا عادی میباشند اما درد سیاتیک پا محسوب نمی شود.
در اولین جلسه مراجعه به پزشک و تشخیص سیاتیک پزشک موارد درمانی را به شما توضیح خواهد داد یکی از مهمترین نکاتی که پزشک به شما توصیه می کند، انجام دادن فعالیت های روزانه و تا حد امکان جلوگیری از خوابیدن طولانی مدت در رختخواب و جلوگیری از انجام فعالیت هایی که باعث تشدید درد رگ سیاتیک می شود، است.
درمان
1. درمان بدون جراحی
در ادامه برخی درمان های بدون جراحی درد رگ و عصب سیاتیک پا و کمر آورده شده است:
2. درمان های خانگی
تعدادی از رایج ترین درمان های خانگی در ادامه ذکر شده است:
یخ درمانی: شما می توانید از کمپرس یخ یا بسته های گیاهان یخ زده برای این روش درمانی استفاده کنید کمپرس های یخ یا بسته گیاهان یخ زده را در یک حوله قرار دهید و آنرا روی موضع درد به مدت 20 دقیقه در یک روز قراردهید. این کمپرس در روزهای اول بعد از آسیب دیدگی باید چند مرتبه در یک روز استفاده شود این روش باعث کاهش تورم و درد رگ سیاتیک می شود.
گرما درمانی: برای استفاده از این روش شما می توانید کمپرس های گرم و پدهای گرم را تهیه کنید، توصیه می شود که کمپرس یخ را در چند روز اول استفاده کنید. بعد از 2 یا 3 روز کمپرس یخ را با کمپرس گرم جابه جا
کنید، در صورتیکه درد عصب سیاتیک شما پایدار بود کمپرس های گرم و یخ را به صورت متناوب استفاده کنید.
3. دارو
مصرف داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و آسپرین می تواند باعث کاهش درد، التهاب و تورم شود، دقت داشته باشید که مصرف بیش از حد آسپیرین می تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد این عوارض جانبی شامل خونریزی و زخم معده است. پزشک ممکن است داروهایی برای شل کردن عضلات، مسکن های نارکوتیک، یاحتی داروهای ضد افسردگی را برای بیمار تجویز کند داروهای ضد افسردگی میتواند باعث افزایش تولید اندورفین در بدن شود و به درمان درد سیاتیک کمک کند.
4. تزریق
تزریق استروئید درناحیه اپیدورال یکی دیگر از روش های درمان سیاتیک می باشد. داروی کورتیکواستروئید در فضای اپیدورال تزریق می شود، فضای اپیدورال به مایعی گفته می شود که در اطراف نخاع وجود دارد. تزریق این ماده به دلیل عوارض جانبی که در پی دارد با محدودیت هایی همراه است.
5. درمان سیاتیک با نرمش
بعد از کاهش علائم سیاتیک زیر نظر فیزیوتراپ شما نرمش های کششی و تقویتی را یاد خواهید گرفت و انجام خواهید دارد که تاثیر بسیار مهمی در درمان قطعی بیماری سیاتیک شما دارند. بدون انجام این نرمش ها درمان سیاتیک شما ناقص بوده و علائم سیاتیک ممکن است بزودی عود کند. این نرمش ها باید هرچه زودتر بعد از فروکش کردن درد حاد سیاتیک شروع شوند.
6. فیزیوتراپی و ورزش
تمرینات فیزیوتراپی و ورزش برای سیاتیک به بهبودی حالت مفصل و استقامت مفصل کمر کمک میکند. کشش های آرام ناحیه تحتانی مفصل کمر می تواند موثر باشد یکی از بهترین راه ها برای انجام تمرینات کششی مراجعه به مراکز فیزیوتراپی و انجام این تمرینات با کمک متخصص فیزیوتراپی، شخصی که مهارت لازم در درمان نواحی دردناک رگ سیاتیک را دارد، است. همچنین انجام یوگا می تواند موثر باشد.
هرچه که فرد فعالترباشد بدن او میزان اندورفین بیشتری را آزاد می کند اندورفین یک ماده مسکنی است که بوسیله بدن به صورت طبیعی ساخته میشود. در ابتدا فعالیت های سبکی مانند شنا یا دوچرخه انجام دهید. زمانیکه درد عصب سیاتیک شما کاهش یافت و استقامت مفاصل بهبود یافت تمرینات رژیمی که شامل تمرینات ایروبیک، تمرینات استقامتی است را شروع کنید. انجام چنین تمریناتی خطر جلوگیری از آسیب دیدگی مجدد مفصل کمر را کاهش میدهد و باعث درمان سیاتیک می شود. درمان سیاتیک با ورزش یکی موثرترین روش های درمان سیاتیک است.
7. طب سوزنی
این روش با قرار دادن سوزن های ضد عفونی شده در نقاط خاصی از بدن انجام می شود، این روش باعث افزایش و ایجاد انرژی در بدن می شود. استفاده از این روش کاملا بدون درد است و می تواند در درمان درد عصب سیاتیک کمر و پا موثر باشد.
8. کایروپراکتیک
کایروپراکتیک یا درمان دستی می تواند، باعث تحرک ستون مهره ها شود و می تواند در درمان درد رگ سیاتیک موثر باشد. در این روش بسیار مهم است که شما به یک متخصص مراجعه کنید تا بتواند با بکار بردن تکنیک های فوق به درستی باعث کاهش درد شما شود.
9. جراحی
جراحی در مواردی که درد سیاتیک بسیار شدید باشد و بیمار با عدم کنترل ادرار و مدفوع مواجه شود، انجام می شود. دو نوع از رایجترین جراحی هایی که انجام می شود جراحی دیسککتومی و میکرودیسککتومی است جراحی دیسککتومی با برداشتن قسمتی از دیسک که باعث ایجاد فشار روی عصب سیاتیک شده است، انجام میشود. جراحی میکرودیسککتومی که با برداشتن دیسک بوسیله ایجاد یک شکاف کوچک و با استفاده ازمیکروسکوپ انجام می شود.
