تست نوار عصب و عضله
تست نوار عصب و عضله یک بررسی تشخیصی برای پی بردن به عملکرد عصب های بدن است. بدن انسان یک مولد الکتریسیته است و هدف از تولید این الکتریسیته انتقال پیام ها بین مغز و دیگر اندام هاست. انتقال پیام هایی بصورت حس لمس، درد، فشار، گرما در پوست و دیگر حسهایی مثل دیدن، شنیدن و ...از اندام به مغز از طریق عصب انجام میشود. همچنین دستورات مغز به اندام ها برای انجام دادن کارهایی مثل حرکت دادن عضو از طریق ارسال پیام بوسیله عصب ها است. اعصاب این پیام ها را بصورت امواج الکتریکی منتقل میکنند دقیقاً مثل همان کاری که در سیم تلفن انجام میشود.
هدف از انجام تست نوار عصب و عضله
عبارتست از بررسی نحوه فعالیت عصب و عضله در کنار هم. از جمله علائم رایج بیماران اسکلتی عضلانی عبارتست از:
- وجود درد در قسمتهای مختلف بدن
- احساس ضعف و خستگی
- احساس گزگز و مورمور شدن در نقاط مختلف بدن
- احساس بی حسی در اندام مختلف بدن
شایان ذکر است که در برخی بیماریهای نامربوط با عصب و عضله نیز ممکن است این علائم مشاهده شود. تشخیص ارتباط این علائم با مشکلات اسکلتی عضلانی بیمار بر عهده پزشک متخصص می باشد. پزشک با گرفتن شرح حال از بیمار، انجام معاینه و بررسی آزمونهای انجام شده می تواند این ارتباط را دریابد. از جمله این آزمونها گرفتن نوار عصب و عضله از بیمار است. مسیر اعصاب محیطی در برگیرنده هسته سلولهای عصبی حرکتی قرار گرفته در نخاع و حسی قرار گرفته در گانگلیون ریشه خلفی، ریشه های عصبی، شبکه عصبی و ... می باشد. در بررسی عصب و عضله آنچه مورد ارزیابی قرار می گیرد رفتار آبجکتیو پتانسیلهای کاری عصب و عضله است که به صورت مکمل در کنار معاینه و شرح حال گرفته شده از بیمار مورد استفاده قرار می گیرد.
اقدامات پیش نیاز جهت انجام تست نوار عصب عضله
محل انجام تست نوار عصب و عضله بایستی پاکیزه باشد. لباس بیمار برای قسمت مورد نظر گشاد باشد تا عضو مورد نظر را بتوان در حین گرفتن نوار عصب و عضله تا منطقه مورد نیاز، بدون پوشش نمود. پیش از انجام تست نوار عصب و عضله این اطلاعات را در اختیار پزشک قرار دهید:
1- چنانچه به بیماریهای عفونی خاص نظیر هپاتیت و ایدز مبتلا هستید
2- آیا در حال استفاده از داروهایی مانند آسپرین یا وارفارین هستید که باعث اختلال انعقادی می شوند.
3- آیا مبتلا به بیماریهای اختلال سیستم انعقاد خونی نظیر هموفیلی هستید؟
4- آیا در نقاطی از بدن خونریزی غیر عادی دارید؟
5- چنانچه از داروی خاصی استفاده می کنید آنرا با پزشک خود درمیان بگذارید؟
6- آیا قلب شما با باطری کار می کند؟
قابل ذکر است انجام تست نوار عصب و عضله در مورد زنان حامله یا نوزادان هیچگونه ممنوعیتی نداشته و تست نوار عصب عضله برای تمامی افراد قابل انجام است.
چگونگی انجام تست
در تست نوار عصب و عضله از الکترومیوگرافی و بررسی سرعت هدایت عصب به منظور به دست آوردن اطلاعات کافی در خصوص اعصاب دستها و پاها و سیستم اسکلتی و عضلانی استفاده میشود. با توجه به اینکه بدن به منزله یک مولد الکتریکی عمل کرده و نقل و انتقال پیام بین مغز و سایر اندام بدن توسط این الکتریسته انجام میشود اختلال در عملکرد این الکتریسیته توسط الکترومیگرافی صورت میگیرد و این فرایند توسط الکترود ثبت میگردد. برخی الکترودها نیز که از نوع سطحی میباشند در مواردی که نیاز به ثبت فعالیت کلی عضله میباشد استفاده میگردد. از جمله مواردی که از الکترودهای سطحی استفاده میشود بیوفیدبک یا بررسی قدرتی عضلانی میباشد. NCV یا بررسی سرعت هدایت عصب در تعیین تاخیر زمانی از زمان تحریک عصب تا زمان ثبت موج و نیز ارتفاع موج موثر واقع میشود. در بیشتر موارد الکترومیوگرافی و بررسی سرعت هدایت عصبی یا EMG و NCV به همراه یکدیگر صورت میگیرد مگر در مواردی که محدودیت و ممنوعیت در استفاده از سوزن برای فرد وجود داشته باشد.
از چه مناطقی بررسی انجام می شود؟
نوار عصب در طیف وسیعی از بیماریها انجام می شود. بطور کلی اختلالات حس، حرکت یا علایم عصبی بسته به تشخیص پزشک ممکن است نیاز به نوار عصب داشته باشند. ضعف عضلات، پرش عضلات، درد عصبی از سایر مواردی است که نوار عصب و عضله به تشخیص کمک می کند. بررسی عضله زبان در مواردی که اختلالات بلع و صدا وجود دارد انجام می شود انجام آن شبیه به نوار عصب سایر قسمتها است. الکترومیوگرافی عضله مقعد در بی اختیاری مدفوع یا دردهای کف لگن کاربرد دارد. در موارد بی اختیاری ادراری بخصوص در خانمها الکترومیوگرافی اسفنکتر حالب نیز انجام می شود. در ضعف عضلانی ممکن است تست خاصی بنام تحریک مکرر عصبی انجام شود. در این حالت تحریکهای مکرر بر روی عضلات مبتلا انجام شده و خستگی عضله توسط آن بررسی می گردد. همانطور که اشاره شد علاوه بر نوار عصب و عضله تستهای دیگری وجود دارد که تحت عنوان الکترودیاگنوز تقسیم بندی می شوند در این تستها راههای شنوایی، بینایی، حسی و حرکتی بررسی می شود. نوار عصب و عضله در نوزادان و کودکان نیز انجام می شود اما کودکان نیاز به مهارتهای بیشتری دارد.
عوارض الکترومیوگرافی چیست؟
نوار عصب و عضله، آزمایشی بسیار کم خطر است. با این حال ممکن است شما در ناحیه ای که مورد آزمایش قرار گرفته است احساس کمی سوزش داشته باشید. ممکن است شما چند روزی احساس سوزش را داشته باشید ولی می توانید با استفاده از مسکن های همانند ایبوپروفن برای کاهش درد و سوزش استفاده کنید.
آیا نوار عصب در تشخیص بیماری ام اس کاربرد دارد؟
نوار عصب و عضله ام اس و سایر بیماری های مشابه تجویز می شود تا علت بی حسی دست وپا با سایر عل مشخص شود. نوار عصب و عضله در ام اس موکدا برای مشکلات همراه و تشخیص افتراقی ها توصیه و به درستی تجویز می شود . هر چند خود نوار عصب در تشخیص بیماری ام اس نقشی ندارد.