ناهنجاری پشت کج یا اسکولیوز

تمایل و انحنای ستون مهره ها به یکی از طرفین چپ یا راست بدن،پشت کج یا اسکولیز نامیده می شود.در این ناهنجاری،عضلات یک سمت بدن کوتاه و منقبض شده و عضلات سمت دیگر بدن شل می شوند و به همین علت ستون مهره ها با تحمل یک انحنا به سوی پهلوی دیگر تغییر شکل پیدا می کند.البته ناهنجاری دیگری نیز شبیه همین عارضه در اثر انحنای ستون مهره ها به یک سمت بدن همراه با چرخش طولی مهره ها که ناشی از یک نوع تغییر ساختمانی در استخوانهای اندام تنه است،به وجود می آید.
در این ناهنجاری ابتدا ستون مهره ها به شکل کمان به یک سمت بدن منحرف می گردد و در صورتی که از حرکات اصلاحی و درمانی مناسب در پیشگیری و درمان آن استفاده نگردد،انحراف و تغییر شکل ستون فقرات پیشرفت کرده و حالت انحنای S گونه پیدا می کند پیدایش انحنای پیشرفته در ستون مهره ها صرفا به دلیل ضعف عضلات نگهدارنده آنها نبوده و عوامل دیگر مانند:نرمی استخوان و اختلالات متابولیسم که معمولا در سنین کودکی اتفاق می افتد سبب بروز این بیماری می شوند.به طور کلی در نا هنجاری پشت کج اعم از نوع ساده و یا پیشرفته ،ستون فقرات توانایی خود را در نگهداری وزن بدن از دست می دهد و وضعیت طبیعی محفظه قفسه سینه و طرز قرار گرفتن ارگانهای داخل آن را مختل و غیر طبیعی می سازد و همین امر سبب بروز برخی از ناهنجاریهای ارگانیکی نیز در افراد مبتلا می گردد.در نوع پیشرفته پشت کج ،فشار وارد بر اعصابی که از میان مهره ها عبور می کند افزایش می دهد و مشکلات و ناراحتیهای دیگر را به وجود می آورد.
● از شیوه های تشخیص و بررسی پشت کج به دو روش زیر اشاره می کنیم:
۱) بیمار بدون لباس و از طرف سینه به دیوار می چسبد،سپس به موازات شانه های او خطوطی را بر روی دیوار رسم می کنیم .دو خط مذکور را با خط کش به هم وصل می نمائیم.اگر خط رسم شده با خط افق (سطح زمین)موازی باشد.نشان دهنده این است که فرد هیچگونه انحرافی در ستون مهره ها ندارد.در غیر این صورت ،وجود زاویه بین خط ترسیم شده با افق ،احتمال عارضه پشت کج است شدت ناهنجاری به زاویه خط شانه وافقی بستگی دارد.
۲) در این آزمایش ،چنانچه اشخاص مبتلا به پشت کج روی یک تخت یا میز سفت به پشت بخوابند ،کجی موجود در ستون مهره ها به طور موقت از بین خواهد رفت در صورتی که بدن را در حال ایستاده کاملا شل و آزاد نگهدارد کجی ستون فقرات آنان به راست یا به چپ بخوبی نمایان خواهد شد.در این صورت فرد مبتلا به پشت کج ساده بوده و می تواند با اعمال حرکات اصلاحی نسبتا درمان گردد.
● نشانه های ناهنجاری پشت کج
▪ افراد مبتلا به پشت کج معمولا دارای مشخصات ویژه ای به شرح زیر هستند
۱) ارتفاع شانه ها نابرابر بوده و یک شانه از شانه دیگر بلندتر است .
۲) لگن خاصره به یک طرف بدن متمایل می گردد.
۳) فاصله بین دست و بدن در سمتی که شانه پائین تر است از طرف مقابل بیشتر است.
۴) عضلات قسمت مقعر ستون مهره ها،کوتاه شده و منقبض می گردند.
۵) عضلات قسمت محدب ستون مهره ها ،کش یافته و شل می شوند.
● روش درمان پشت کج
برای درمان این ناهنجاری ابتدا با انجام حرکات و نرمشهایی که موجب تحرک در ستون مهره ها می شوند باید نسبت به ایجاد جنبش پذیری بیشتر اقدام کرده و با انجام حرکاتی که بتواند ستون مهره ها را به سمت جلو،عقب،طرفین و چرخش وادار نماید در جهت افزایش انعطاف پذیری و نرم کردن این مفاصل گام برداشته شود.
عضلات درگیر در پشت کج نیز می بایست مورد مداوا و حرکت درمانی واقع شوند و با کشش عضلات راست کننده ستون مهره ها و عضله مایل شکمی که در اثر انحنای ستون فقرات کوتاه و منقبض شده اند و همچنین تقویت عضلات بخش محدب تنه و عضلات پشت و توسعه قابلیت ارتجاعی آنها در جهت اصلاح انحنای ستون فقرات اقدام گردد.
● حرکت اصلاحی ناهنجاری پشت کج:
۱) با نگهداشتن یک تکه پارچه و یا چوب در بین دستها،سعی می کنیم تا بدن را به سمت چپ و راست هم کنیم و پس از هر حرکت به حالت اولیه باز گردیم.
۲) با پاهای باز می ایستیم و دستهایمان را کنار بدن کشیده نگه می داریم سپس با خم شدن به طرفین سعی می کنیم تا دستهایمان را به مچ پاها برسانیم و بازگردی
۳) دوبدو روبروی هم می ایستیم و دستهایمان را در بالای سر می گیریم،سپس با چرخش دستها و بدن یک دور کامل بر روی پاها چرخیده و دوباره روبروی هم قرار می گیریم.