تنگی کانال نخاعی: علائم و علت

نخاع در درون کانال استخوانی قرار دارد و از پشت سر هم قرار گرفتن مهره‌ها تشکیل می‌شود. یکی از علل شایع کمردرد تنگی کانال نخاعی است. اگر به دلایلی این کانال تنگ شود، فضای مورد نیاز نخاع کاهش یافته و منجر به وارد آمدن فشار به اندام‌ تحتانی و اعصاب نخاعی می‌شود.

بیماری تنگی کانال نخاعی(Spinal Canal Stenosis): به باریک شدن بخش تحتانی مسیر عبور نخاع(کانال نخاعی) در ستون فقرات، تنگی کانال نخاعی گفته می‌شود. این بیماری ممکن است در هر ناحیه‌ای از نخاع بروز نماید. شایع‌ترین اختلال به‌صورت تنگی کانال نخاعی گردنی، در ناحیه‌ی گردن و تنگی کانال نخاعی کمری در ناحیه‌ی تحتانی کمر ایجاد می‌شود.

در بین مهره‌ها، دیسک‌های بین مهره‌ای و مفاصل فاست نخاعی وجود دارد که با افزایش سن، از حالت اسفنجی آن‌ها کاسته می‌شود. استخوان‌ها و لیگامنت‌های مفاصل فاست نخاعی به‌علت آرتریت یا ورم مفاصل، ضخیم‌تر شده و سبب وارد آوردن فشار به داخل کانال و مجرای نخاعی می‌شود. این تغییرات سبب باریک شدن مجرای نخاع کمری شده که موسوم به تنگی کانال نخاعی(spinal stenosis) است. تنگی کانال نخاعی می‌تواند نسبی و یا کامل باشد ولی اغلب بر اثر تغییرات"دژنراتیو" و تحلیل رفتگی ستون فقرات، ایجاد می‌شود

علائم و نشانه ها

علائم تنگی کانال نخاعی کمر

مهمترین علائم عبارتند از

کمردرد ممکن است باشد و ممکن است وجود نداشته باشد.

درد سوزاننده در باسن و اندام های تحتانی. این احساس درد و سوزش بر اثر همان فشاری است که روی ریشه های عصبی وارد میشود. وقتی اعصابی که در حال خروج از نخاع و رفتن به اندام تحتانی هستند فشرده میشوند درد در محلی احساس میشود که آن اعصاب باید در نهایت به آنجا بروند. بطور مثال اگر عصبی که باید به پشت ساق رفته و حس آنجا را تامین کند تحت فشار قرار گیرد درد در پشت ساق احساس میشود.

احساس بیحسی یا گزگز و سوزن سوزن شدن در باسن و ران و ساق پا. این مشکل هم بر اثر فشار به اعصاب ایجاد میشود

ضعیف شدن عضلات ران و ساق. وقتی فشار به عصب بیشتر میشود کارکرد حرکتی عصب هم مختل میشود. عضلاتی که آن عصب به آنها میرسد ضعیف میشوند و فرد احساس ضعف و سنگینی در هر دو اندام تحتانی میکند. ممکن است بیمار کلاً توانایی بالا آوردن مچ پایش را از دست بدهد و موقع راه رفتن پایش را روی زمین بکشد.

درد در نشستن و خم شدن به جلو کمتر میشود. در خم شدن به جلو و نشستن فضای بین مهره ای یعنی همان دهانه ای که ذکر کردیم باز تر شده فشار روی عصب کمتر میشود پس علائم بیمار در این حالات کاهش پیدا میکند

علت ها و دلایل

تنگ شدن کانال نخاع به علت رشد استخوان و بافت های دیگر به داخل این کانال است و این رشد بافت های اضافی جزئی از روند پیری و مسن شدن است. در حقیقت این بیماری معمولاً در افراد بالای 60-50 سال دیده میشود. در مرد و زن شیوع یکسانی دارد ولی معمولاً در خانم ها با علائم بیشتری بروز کرده و بیشتر نیاز به درمان پیدا می کند.

 شروع این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن، دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود. کاهش ارتفاع یسک موجب میشود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها دو مشکل را ایجاد میکند.

یکی اینکه سوراخ یا دهانه ای که بین دو مهره مجاور هم و در دو طرف آنها قرار دارد تنگ میشود. این دهانه ها محل خروج ریشه های عصبی از نخاع هستند. پس به این اعصاب فشار وارد میشود. مشکل دیگر اینست که با نزدیکتر شدن مهره ها به هم فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد میشود که آنهم به نوبه خود موجب آرتروز و سائیدگی مفصل میشود.


 هر مفصلی که سائیده میشود شروع به ساختن استخوان های اضافه در اطراف خود میکند. همچنین لیگامان های اطراف مفصل هم کلفت تر میشوند. مفاصل بین مهره ای هم همین کار را میکنند. این استخوان های اضافی و لیگامان های کلفت شده هم دهانه بین مهره ای و هم کانال نخاع را تنگ تر میکند.

مجموعه این عوامل موجب افزایش فشار بر روی ریشه های عصبی میشوند که در حال خروج از نخاع هستند. در بعضی افراد کانال نخاعی بصورت مادرزادی تنگ است. این وضعیت در مردان بیشتر دیده میشود و علائم آن معمولاً در سنین 50-30 سالگی بروز میکند.