چرا دکترای حرفه ای فیزیوتراپی DPT ؟

 

در این نوشته قصد داریم بدون تفصیل و بصورت کاملا روشن اهداف خود را پیرو درخواست چندساله مان مبنی بر ارتقای رشته ی فیزیوتراپی به دکترای حرفه ای فیزیوتراپی بیان کرده و همچنین ابهام ها را در این رابطه برطرف کنیم.

*سوالاتی که قرار است پاسخ داده شوند :

1_ تعریف دقیق دی.پی.تی چیست؟
2_دی.پی.تی چرا و از کجا شروع شد ؟
3_طول دوره ی دی.پی.تی از ابتدا و بصورت ترانزیشنال آن برای مقاطع مختلف چه مدت است ؟
4_تفاوت آن با دوره های حال حاضر (کارشناسی،کارشناسی ارشد،پی.اچ.دی) در چیست؟
5_دوره عمومی و کلینیکال دی.پی.تی به چه صورت است ؟
6_بعد از اتمام دوره ی عمومی دی.پی.تی،چه تخصص هایی برای آن در نظر گرفته شده است ؟
7_اهمیت دی.پی.تی برای فیزیوتراپی در چه مسائلی است ؟
8_نقش گسترش و اجرایی شدن کامل این مهم بر سلامت،اقتصاد و فرهنگ جامعه تا چه حد است ؟
9_چه کشورهایی دی.پی.تی را اجرایی کرده و چه کشورهایی آن را به رسمیت می شناسند ؟
10_ چرا جامعه ی فیزیوتراپی بر این موضوع و اجرایی شدنش اصرار فراوان دارد ؟
***

1_ تعریف دقیق دی.پی.تی چیست؟

پیش از تعریف دی.پی.تی، تعریف فیزیوتراپی را باهم مرور می کنیم :

فیزیوتراپی شاخه ای از پزشکی بوده که در دو حوزه ی پیشگیری و درمان فعالیت دارد. درمان آن مبتنی بر فیزیولوژی بدن ، درمان فیزیکال (فیزیکی) و درمان طبیعی و بدون عارضه است. این علم از طریق تجهیزات و دستگاه ها، تمرینات، تکنیک های خاص و آگاهی دادن به بیمار در ارتباط با مشکلاتش با تکیه بر علوم پایه پزشکی چون آناتومی عضلات و مفاصل، فیزیولوژی، نوروآناتومی، پاتوفیزیولوژی و علوم دیگری چون کینزیولوژی (حرکت شناسی)، نوروساینس، الکتروتراپی و... به درمان بیماریهای مختلف، اختلالات عصبی-عضلانی-اسکلتی (نوروماسکولواسکلتال) و... می پردازد.

اما تعریف دکترای حرفه ای فیزیوتراپی :

دوره دکترای حرفه ای فیزیوتراپی یکی از مقاطع تحصیلی رشته فیزیوتراپی است که دانش آموختگان آن با توجه به مهارتهای وسیع که در حوزه ی کلینیکال کسب می کنند ، در زمینه های تخصصی مختلف به عنوان یکی از اعضای اصلی حیطه ی سلامت ، به ارزیابی ، شناسایی ، پیشگیری و درمان مشکلات و محدودیت های عملکردی و ناتوانی های مرتبط با حرکت، عملکرد و سلامت افراد جامعه می پردازند .

***

2_دی.پی.تی چرا و از کجا شروع شد ؟

این رشته به علت کوتاه بودن طول دوره ی لیسانس برای فراگیری علوم مختلف و آموختن نحوه ی بکارگیری این علوم در حوزه ی کلینیکال،برای ارتقای سطح و خدمات فارغ التحصیلان این رشته و تاثیرگذاری بیش از پیش آنها در سلامت جامعه، در سال 1992 برای اولین بار در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی آمریکا اجرا شد.

***

3_طول دوره ی دی.پی.تی از ابتدا و بصورت ترانزیشنال (انتقالی) آن برای مقاطع مختلف چه مدت است ؟

_ طول دوره برای ورودی های کنکور : شش سال

_طول دوره ترانزیشنال برای لیسانس فیزیوتراپی: دو تا سه سال
_طول دوره ترانزیشنال برای فوق لیسانس :متغیر است بین یک تا سه سال
_طول دوره ترانزیشنال برای پی.اچ.دی : واحدهای گذرانده شده کسر می شود و طول دوره مشخص می شود.
" تعیین طول دوره در تمامی مقاطع ،با واحدهای گذرانده شده و تجربه ی کاری در ارتباط است "

***

4_تفاوت آن با دوره های حال حاضر (کارشناسی،کارشناسی ارشد،پی.اچ.دی) در چیست؟

همانطور که قبلا بیان شد طول دوره ی لیسانس برای فراگیری علوم مختلف و مرتبط با فیزیوتراپی و آموختن نحوه ی بکارگیری این علوم در حوزه ی کلینیکال بسیار کوتاه است و مناسب ترین و سنجیده ترین راه برای رفع این مشکل آموزش طولانی مدت شش ساله از ابتدای ورود به دانشگاه است.

اما درمورد تفاوت آن با فوق لیسانس و دکترای تخصصی فیزیوتراپی (پی.اچ.دی) باید عرض کرد، که این دو مقطع تحصیلی در حوزه ی تحقیق و پژوهش فعال بوده و با دی.پی.تی که پرورش فیزیوتراپیست با توانایی بالای کلینیکی را مد نظر دارد تفاوت بنیادین دارد و هیچ کدام جای دیگری را پُر نمی کند.

ضمن اینکه اگر شخصی فارغ التحصیل دکترای حرفه ای فیزیوتراپی بوده می تواند پس از اتمام این دوره ی کلینیکال ، به دو حوزه تخصصی وارد شود : یکی پی.اچ.دی که در حوزه ی تحقیق و پژوهش فعالیت تخصصی دارد و دیگری دوره های رزیدنسی که در حوزه ی کلینیکال فعالیت تخصصی دارد.

این نکته حائز نیز اهمیت است که کیفیت تحقیق هایی که فارغ التحصیلان دی.پی.تی در مقاطع تکمیلی پژوهشی بعدی می توانند انتخاب کرده و انجام دهند ، بسیار بالاتر خواهد بود و این به جهت درک بهتر و وسیع تر آنان از حوزه ی کلینیکال و نیازهای روز بیماران و جامعه است.

پس، از این جهت نیز می توان این دوره را جهشی برای ارتقای کیفیت سلامت دید چرا که هدف و بنیاد رشته ی فیزیوتراپی برای پیشگیری و درمان در حوزه سلامت است !

***

5. _دوره عمومی و کلینیکال دی.پی.تی به چه صورت است ؟

این دوره برای مدت شش سال در دو حوزه


تئوری و پرکتیکال" به منظور آموزش نیروهای فعال در حوزه ی کلینیکال" برنامه ریزی شده است.

به جهت طولانی نشدن متن، از بیان جزئیات کامل و تعداد ساعات متون درسی و آموزش های تئوریک و عملی صرف نظر کرده،صرفا به نام بردن از دروس و واحدهای مورد نظر بسنده می کنیم (البته لینک موردنیاز جهت رؤیت جزئیات کامل در قسمت منابع داده خواهد شد) :

" آناتومی کامل بدن - فیزیولوژی کامل بدن - بایوکمستری - ژنتیک - بایومکانیک یا کنزیولوژی –ریسرچ – بایواستاتستیک – ارگونومی – فیزیک پزشکی – سوشیالوژی و سلامت – اکسرسایز فیزیولوژی – نرولوژی –قلب – اورژانس – زنان - سالمندان -پاتولوژی – پاتوفیزیولوژی – مایکروبیولوژی – فارماکولوژی – هیستولوژی – ارتوز پروتز - منوال تراپی – اکسرسایزتراپی – اویدنس بیسد و کاربردهای تخصصی – علوم اخلاق – سوپروایزری کلینیکی – و تعداد دیگری از دروس مرتبط....

***

6_بعد از اتمام دوره ی عمومی دی.پی.تی ، چه تخصص هایی برای آن در نظر گرفته شده است ؟

بعد از اتمام دوره دی.پی.تی و کسب مدرک دکترای حرفه ای فیزیوتراپی ، مقاطع بالاتری برای این رشته در نظر گرفته شده است و هدف از آنها تحصیل فیزیوتراپیست با توجه به علاقه ی وی در بخش های تخصصی تر می باشد.

همچنین طول دوره های تخصصی با توجه به فیلد موردنظر و اینکه دوره ی مربوطه رزیدنسی یا فلوشیپ است متغیر است.

_رزیدنسی : بین 9 تا 36 ماه .
_دوره‌های تکمیلی تخصصی (‌فلوشیپ) : بین 6 تا 36 ماه .
*تخصص هایی که تا بحال در نظر گرفته شد و فارغ التحصیل داشته اند :

_ قلب و تنفس 
_کلینیکال الکتروفیزیولوژی (و مدیریت زخم ها)
_سالمندان
_اعصاب
_ارتوپدی
_اسپورت
_اطفال
_سلامت زنان
*دوره های تخصصی که ذکر شد تا به حال ده ها هزار فارغ التحصیل داشته اند و همچنین دوره های تخصصی بسیاری در دست بررسی یا مراحل اولیه جهت تثبیت و اجرا در حال برنامه ریزی است(مثل:سلامت مردان،فیزیوتراپیست خانواده،و...) که از بیان آن ها فعلا صرف نظر می کنیم.
***

7_اهمیت دی.پی.تی برای فیزیوتراپی در چه مسائلی است ؟

پرواضح است که اهمیت دی.پی.تی برای فیزیوتراپی در مسائل مختلفی ریشه دوانده و روز به روز چرایی این اهمیت بیشتر روشن شده و تصمیم گیران و برنامه ریزان این حوزه را در صدد گسترش آن وامیدارد.

اما مهمترین دلایل اهمیت دی.پی.تی "به صورت کلٌی" بدین شرح است :

_مدت زمان مناسب و بیشتر جهت فراگیری علوم و فنون مختلف مرتبط و کلینیکال
_ارتقای سطح علمی برای راهنمایی و پاسخگویی بهتر به نیازها و سوالات بیماران و همراهان.
_ ارائه ی خدمات درمانی با کیفیت بالاتر و به روز .
_بالینی تر شدن رشته و امکان تحصیل تخصصی در بخش های مورد علاقه در سطوح بالاتر.
_تاکید فراوان و آموزش نحوه عملکرد بر طبق پزشکی مبتنی بر شواهد(اویدنس بیسد).
_جلوگیری از تداخل و موازی کاری امور تخصصی رشته با دیگر تخصص ها و رشته ها
_جلوگیری از جدا شدن فارغ التحصیلان از ادامه تحصیل در این رشته و یا بی رغبتی نسبت به فعالیت در این حوزه
_جلوگیری از مهاجرت غیرضروری فارغ التحصیلان به کشورهای دیگر به جهت تحصیل یا کار.
_عقب نماندن از قافله ی علم روز جهان در این حوزه.
_افزایش امکان تولید علم در سطح بالاتر و کاربردی تر.
***

8_نقش گسترش و اجرایی شدن کامل این مهم بر سلامت،اقتصاد و فرهنگ جامعه چیست و تا چه حد است ؟

سخن گفتن در این باب با توجه به آنکه این رشته سالهاست در کشورهای مختلف اجرا و به کار گرفته شده است کار دشواری نیست اما اینکه در کشور ما چه بازدهی خواهد داشت خود موضوعی جداگانه است که می شود مفصل درمورد آن بحث کرد.
در اینجا بصورت تیتروار به تعدادی از محاسن اجرایی شدن دی.پی.تی اشاره می شود :
_نقش و کمک قابل توجه و تاثیر گذار این رشته در موضوع مراقبت های بهداشتی اولیه و پیشگیری از بروز بیماری ها و اختلالات مختلف.
_نقش غیرقابل اغماض آن جهت غربالگری سطوح مختلف جامعه و هدایت به درمان آن ها در صورت نیاز .
_آموزش های عمومی به قشرهای مختلف مردم ،دانش آموزان ، کارمندان و کارگران و... جهت انجام صحیح امور روزمره و کاری ، و اصلاح شیوه زندگی یا کاری در صورت نیاز. 
_اصلاح و ارتقای فرهنگ سلامت جامعه و دید عموم مردم نسبت به مسائل بهداشت جسمی و کاری و روزمره .
_کاهش قابل توجه هزینه های درمانی مردم و دولت در کوتاه مدت و بلند مدت .
***

9_چه کشورهایی دی.پی.تی را اجرایی کرده و چه کشورهایی آن را به رسمیت می شناسند ؟

همانطور که مطلع هستیم ، فیزیوتراپی در سطح بین الملل دارای کنفدراسیونی است که اکثر کشورهای جهان از جمله ایران در آن عضو بوده و برنامه های کلی و چشم انداز پیشرفت فیزیوتراپی در حال و آینده را با مشورت کشورهای عضو تعیین کرده و به تمامی کشورهای عضو ابلاغ می کنند.همچنین کنفدراسیون جهانی فیزیوتراپی سال هاست که دی.پی.تی را به رسمیت شناخته است .

_از جمله کشورهایی که در سیستم آموزشی خود دی.پی.تی را آموزش می دهند می توان به این کشورها اشاره کرد:
آمریکا،استرالیا،انگلستان،پاکستان ، افغانستان و چند کشور دیگر....
"همچنین تمامی بیش از صد و ده کشوری که عضو کنفدراسیون جهانی فیزیوتراپی هستند دی.پی.تی را به رسمیت شناختند" و در تعدادی از این کشورها مثل کانادا ، هند و... آموزشگاه ها یا مراکز مستقلی زیر نظر دانشگاه های مادر از آمریکا و.. در حال آموزش دکترای حرفه ای فیزیوتراپی به فیزیوتراپیست ها هستند .

***

10_ چرا جامعه ی فیزیوتراپی بر این موضوع و اجرایی شدنش اصرار فراوان دارد ؟

_ تمام دلایل و توضیحاتی که در بندهای قبل داده شد گویای علت اصرار جامعه ی فیزیوتراپی بر تسریع روند اجرایی شدن این دوره است و مطمئنا بر این اصرار تا حصول نتیجه اصرار خواهد ورزید.
_ جامعه ی فیزیوتراپی نسبت به آینده ی تخصصی خود و سلامت کشورش حساسیت لازم را داراست.
_ جهت تحقق دستاوردهای حوزه سلامت و چشم انداز بیست ساله ی کشور که قبلا تبیین شده نقش اساسی خواهد داشت.
_ اجرایی شدن این دوره ی تخصصی با زندگی مردم کشور ،چه در مقوله ی پیشگیری و چه در درمان ، ارتباط مستقیم دارد .
_ رشد تخصصی این رشته با اجرایی شدن صحیح و کامل دی.پی.تی چند برابر خواهد شد .
با تقدیم احترام..

----------
منابع :
Normative Model of Physical Therapist Professional Education: Version 2004
CAPTE Fact Sheet: Physical Therapist Education Programs: 2012-13
.
http://www.apta.org/PostprofessionalDegr…/TransitionDPTFAQs/
.
http://www.apta.org/Postprofessional…/TransitionDPTPrograms

کلینیک فیزیوتراپی کارا فیزیوتراپیست حمید روحانی