مچ‌بند و زانوبند گاهی مضرند
مچ‌بند، زانوبند و کمربندهای طبی از جمله وسایل ارتوپدی هستند که امروزه انواع و اقسام آنها در داروخانه‌ها به چشم می‌خورد و به راحتی در دسترس‌اند.
این وسایل در اندازه‌ها و جنس‌های متفاوت به منظور تسکین و درمان درد مچ دست و ناراحتی‌های عضلانی و استخوانی به کار می روند.
خیلی‌ها بدون مشورت با پزشک و بلافاصله پس از آن که دچار ناراحتی‌های مفصلی یا مشکلات عضلانی اسکلتی می‌شوند، به سراغ این مچ‌بند طبی ، زانو بند طبی یا کمربندهای طبی می‌روند، غافل از اینکه استفاده ی خودسرانه از این وسایل نه تنها ممکن است مشکل را برطرف نکند، بلکه گاهی موجب بروز صدمات بیشتر می‌شود.
کی باید سراغ این مچ‌بندها و زانوبندهای طبی رفت؟
مچ‌بند و زانوبند وکمربندهای طبی کاربردهای زیادی دارند، اما در برخی بیماریهای مرتبط با مفصل مخصوصا برای مچ دست و زانو کاربرد بیشتری دارند. یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین این مشکلات "سندرم تونل کارپال" است. معمولاً مردم، این بیماری را به عنوان «مچ درد» می‌شناسند که درد آن به انگشت‌های دست ختم شده و حرکات دست را تا حدودی مشکل می‌کند و ناتوانی به وجود می‌آورد.
این عارضه در میان کسانی که ساعات زیادی با کامپیوتر کار می‌کنند، مانند صندوق‌دارها، ماشین‌نویس‌ها، کارگران کارخانه‌های ماشین‌سازی و افرادی که به کارهای مکانیکی اشتغال دارند، بسیار رایج است.
در این بیماری، اعصابی که از مچ به انگشتان دست می‌رسند، دچار التهاب می‌شوند. اگر مشکل چندان عمیق نباشد، می‌توان از مچ بند طبی برای بی‌حرکتی و تسکین درد استفاده کرد.
آنچه بسیار مهم است و باید به آن توجه کرد، این است که این وسایل ارتوپدی فقط برای رفع بیماریهای سبک و ضایعات کوچک مچ و زانو هستند و ضایعات شدید عضلانی- استخوانی و مرتبط با رباط‌ها و لیگامان‌هایی که کاملا پاره شده‌اند را درمان نمی کنند. همچنین هنگامی که قرار است زانو یا مچ بعد از عمل جراحی، در یک وضعیت خاص نگهداری شود، برای حفظ حالت و وضعیت عمل می‌توان از این وسایل استفاده کرد.
پس به‌طور کلی می‌توان گفت از این وسایل باید در درمان، آرامش و بی‌حرکتی مفصل و بعد از عمل برای حفظ موفقیت عمل استفاده کرد.
در مورد آسیبهای زانو چطور؟
در آسیب زانو نیز اول از همه التهاب به وجود می آید که این التهاب به درد، تورم و کاهش توانایی حرکت مفصل زانو منجر خواهد شد. کاهش این التهاب می‌تواند به تسریع بهبودی و کاهش درد منجر شود. لذا می‌توان با استراحت دادن به زانو، التهاب را کاهش داد و از آسیب بیشتر زانو جلوگیری کرد.
زانوبند با اعمال فشار موضعی به زانو سبب کاهش تورم و تسریع بهبودی می‌شود.
در برخی از آسیبهای زانو، بستن زانوبند می‌تواند به قرارگیری صحیح کشکک سرجای خود و حفظ حرکات مناسب مفصل زانو کمک کند.
در برخی از آسیبهای زانو نیز که شدید نبوده و تنها کشیدکی لیگامان‌ها و رباط‌های صلیبی زانو وجود دارد، می‌توان برای بی‌حرکت نگه‌داشتن و تسکین درد از زانوبند استفاده کرد.
مچ‌بندها چطور سبب کاهش درد می‌شوند؟
نوارهای قابل تنظیم مچ‌بند ضمن گرم نگه‌داشتن مچ دست، قدرت نگه‌دارندگی آن را افزایش می‌دهد. مچ‌بند سالم با ترمیم بافت و ایجاد فشار قابل تنظیم موجب افزایش گردش خون شده و به کاهش ورم کمک می‌کند. مچ‌بند سالم به هنگام مچ‌درد و یا به منظور ثابت نگه داشتن مچ در سندرم تونل کارپال، قبل و یا بعد از عمل جراحی، دررفتگی مچ و هنگام کشیدگی زردپی استفاده می‌شود.
وزن سبک، حفظ گرما، قابلیت شستشوی مجدد از دیگر مزایای مچ‌بند سالم است.
آیا بعد از هر دردی در مچ یا زانو می توان از این وسایل استفاده کرد؟
نه، استفاده از این وسایل باید حتما تحت نظر پزشک متخصص باشد. هیچ‌گاه نباید با توصیه اطرافیان از این وسایل استفاده شود، زیرا ممکن است نه تنها مفید نباشند، بلکه سبب وارد شدن صدمات بیشتری شوند. نباید هرکسی که دچار مچ‌درد، زانودرد یا کمردرد شد، خودسرانه از این وسایل استفاده کند.
چه نکاتی را باید قبل از انتخاب این وسایل مدنظر داشت؟
هنگام انتخاب این وسایل، باید اندازه مناسب و نوع و جنس آن مشخص باشد. در صورت بستن خودسرانه مچ‌بند، زانوبند یا کمربند طبی ممکن است این وسیله از جای خود حرکت کند و نه تنها در بهبودی درد تاثیری نداشته باشد، بلکه ممکن است عضله یا اعصاب یا لیگامان آسیب‌دیده را ضعیف‌تر کرده و درد شدت پیدا کند. پس استفاده از این وسایل تنها در هنگام ضایعات کوچک و سطحی است و هنگام شکستگی و پارگی هرگز نباید استفاده شوند.
اگر جنس این لوازم ارتوپدی با هم متفاوت باشد، کدام یک را بهتر است انتخاب کنیم؟
برخی از جنس کش، آن هم از نوع کش سفت و محکم هستند. برخی فایبرگلاس، پلاستیکی و گاه پارچه‌ای هستند که فنر فلزی دارند و برخی از این لوازم از جنس الیاف طبیعی هستند. بر حسب نوع بیماری و نوع مشکل، با دستور پزشک، نوع مخصوصی توصیه می‌شود.
اگرچه محصولاتی که از جنس الیاف‌طبیعی هستند، سازگاری بیشتری با پوست بدن دارند و بهتر از انواع نایلونی و پلاستیکی هستند و سبب تحریک پوست نمی‌شوند، اما گاهی قابلیت و کارآیی لوازم پلاستیکی را ندارند.
مژگان کریمی
سلامتیران
