تشخیص ساییدگی مفصل یا آرتروز چگونه است

پزشک معالج پس از صحبت با بیمار و معاینه وی از رادیوگرافی ساده مفصل برای تشخیص استفاده میکند. در رادیوگرافی یک مفصل مبتلا به آرتروز علائم زیر دیده میشوند

 

·         کم شدن فاصله مفصلی به عبارت دیگر کم شدن فاصله بین دو سر استخوانی که مفصل را تشکیل داده اند

 

·         تشکیل استخوان اضافه در کنار سطح مفصلی استخوان ها که به آنها استئوفیت میگویند

 

·         افزایش تراکم استخوان در زیر سطح مفصل

 

·         ایجاد کیست های استخوانی در زیر سطح مفصل

 

                                 

 

·         تغییر شکل سطح مفصل و کج شدن امتداد استخوان های تشکیل دهنده آن.

علائم ساییدگی مفصل چیست

مهمترین علائم ساییدگی مفصل یا  آرتروز عبارتند از:

 

1-     درد ساییدگی مفصل بتدریج شروع شده و در طول زمان شدت آن کم کم بیشتر میشود. درد در حین انجام فعالیت های بدنی بیشتر شده و با استراحت کمتر میشود. با شدید شدن آرتروز درد ممکن است در حین استراحت هم وجود داشته باشد. درد ممکن است در مفصل مبتلا شده احساس نشود و در نقطه ای دورتر احساس شود. مثلا در مفصل ران ممکن است در ران احساس شود.

 

2-       خشکی و محدودیت حرکت مفصل : در بیماران مبتلا به آرتروز، خشکی مفصل معمولا در صبح ها بیشتر بوده و بتدریج در طول روز کم میشود. البته این خشکی زودتر از خشکی که در روماتیسم مفصلی دیده میشود خوب میشود. معمولا خشکی مفصل بیمار بعد از گذشت نیم ساعت خوب میشود.

 

3-     تورم مفصل مفصل از علائم آرتروز است ولی این تورم معمولا همراه با قرمزی و گرم شدن مفصل نیست

 

4-     مفصل مبتلا به ساییدگی مفصل معمولا بزرگتر میشود که به علت رشد استخوان های اطراف مفصل است

 

5-       گاهی اوقات مفصل مبتلا به آرتروز تغییر شکل داده و امتداد استخوان های دو طرف آن تغییر میکنند. بطور مثال پرانتزی شدن زانو میتواند از علائم آرتروز زانو باشد

 

6-     لنگش و بد راه رفتن در اثر ساییدگی مفاصل ران و زانو ایجاد میشود. این بیماران احتمال بیشتری دارد که زمین بخورند

 

                                 

انواع ساییدگی مفصل یا آرتروز چیست

دو نوع آرتروز یا ساییدگی مفصل وجود دارد

 

    ساییدگی اولیه مفصل : این نوع ساییدگی در مفاصلی ایجاد میشوند که قبلا سالم بوده اند. اغلب بیماران سن بالای ۵۰ سال دارند. در سن بالای ۶۵ سال حدود نیمی از مردم دچار آرتروز میشوند. این آرتروز یا ساییدگی معمولا خفیف است ولی در ۱۰ درصد موارد میتواند شدت پیدا کند.

    ساییدگی ثانویه مفصل : این نوع ساییدگی مفصلی که معمولا در افراد جوانتر ایجاد میشود در افرادی دیده میشود که قبلا به علتی مفصل آنها بشدت آسیب دیده است و آن آسیب شوع و پیشرفت آرتروز را سرعت داده اند. آسیب هایی مانند عفونت مفصل، شکستگی داخل یا اطراف مفصل و یا آسیب های رباط ها یا منیسک مفصل

ساییدگی مفصل یا آرتروز بیشتر در کدام مفاصل ایجاد میشود ؟

آرتروز یا ساییدگی مفصل بیشتر در مفاصل ران، زانو، انگشت و کمر ایجاد میشود. ساییدگی معمولا در چند مفصل بدن همزمان ایجاد میشود ولی شدت آن در مفاصل درگیر شده متفاوت است بطوریکه فقط در یک یا تعدادی از مفاصل درگیر شده بیمار از علائم آرتروز اذیت میشود.

 

                                 

علل موثر در پیشرفت آرتروز چیست

علل زیر در تشکیل و پیشرفت آرتروز یا ساییدگی مفصل تاثیر دارند

 

    سن : با بالا رفتن سن آرتروز هم بیشتر میشود. میتوان گفت ساییدگی مفصلی جزئی طبیعی از روند پیری است که در همه انسان ها با افزایش سن ایجاد میشود ولی سن شروع آن در انسان های مختلف متفاوت است.

 

    ژنتیک : در بعضی انسان ها بطور ژنتیکی و خانوادگی استعداد بروز آرتروز بیشتر است

 

    چاقی : ساییدگی مفاصل ران و زانو در افراد چاق بیشتر و زودتر ایجاد میشود و این به علت نیروهای زیادی است که در افراد چاق به علت نیروی وزن به مفصل وارد شده و موجب تخریب زودرس آن میشود.

 

    جنس : آرتروز در زنان بیشتردیده میشود

    آسیب قبلی به مفصل : عفونت های قبلی در مفصل، شکستگی هایی که قبلا در مفصل ایجاد شده است، آسیب های لیگامانی که بر اثر حوادث قبل در مفصل بوجود آمده و مفصل را ناپایدار کرده اند و یا تغییر شکل استخوان های اطراف مفصل میتوانند موجب تشدید بروز آرتروز شوند.

    شغل : فعالیت های بدنی شدید به علت شغل خاص و یا انجام ورزش خاص میتواند ضربات بیش از حد تحمل مفصل برای ترمیم به آن وارد کرده و موجب بروز آرتروز یا ساییدگی مفصل شوند

                                 

علت آرتروز یا ساییدگی مفصل چیست

در طول روز و به علت فعالیت های بدنی مفاصل بدن بطور مرتب در معرض ضربه قرار دارند و این ضربات مرتبا آسیب هایی را به آنها بخصوص به غضروف مفصلی وارد میکنند. بدن این آسیب ها را تا جایی که میتواند ترمیم میکند. پس در طول زندگی مفاصل بدن دائما در یک فرآیند آسیب و ترمیم قرار دارند.

گاهی اوقات شدت آسیب های وارده به مفصل بیش از قدرت ترمیم بدن است و یا به عللی قدرت ترمیم بدن کاهش یافته و نمیتواند آسیب های معمولی را مرتبا ترمیم کند. در این موارد غضروف مفصلی بتدریج خرابتر و خرابتر میشود و این شروع آرتروز است.

در ابتدا سطح غضروف ریش ریش و لایه لایه میشود. با هر آسیبی مقداری از روی غضروف برداشته میشود تا اینکه بتدریج کلفتی غضروف کم میشود. کم شدن کلفتی غضروف که در رادیولوژی بصورت کاهش فاصله مفصلی دیده میشود از علائم اولیه شروع ساییدگی مفصل است.

بعد از مدتی در اطراف استخوان دو طرف مفصل استخوان های اضافه ساخته میشود که به آنها استئوفیت Osteophytis میگویند. این استئوفیت ها هم در رادیوگرافی مفصل دیده میشوند.

 

بافت سینوویال مفصل هم متورم میشود که به آن سینوویت Synovitis میگویند. بتدریج استخوان زیر غضروف سفت و محکم میشود که به آن عاجی شدن استخوان یا Eburnation میگویند. با پیشرفت آرتروز در استخوان زیر غضروف کیست های استخوانی ایجاد میشود

                                 

ساختمان مفصل چیست

مفصل جایی است که دو استخوان در کنار هم قرار میگیرند. مفصل باعث میشود قسمت های مختلف بدن نسبت به هم حرکت کنند و حرکت استخوان ها در مفصل به علت کششی است که از طریق عضلات به آنها اعمال میشود.

دو انتهای استخوان ها در جایی که با هم مفصل میشوند به وسیله پرده بافتی محکمی پوشیده شده که به آن کپسول مفصلی میگویند.

در اطراف کپسول مفصلی نوارهای بافتی محکمی قرار دارند که به آنها لیگامان یا رباط میگویند و مسئول پایدار کردن مفصل هستند.

غضروف یک بافت سخت ولی صاف و قابل انعطاف است که روی انتهاهای استخوان ها در محلی که در کنار هم قرار میگیرند را میپوشاند.

مقدار کمی از یک مایع غلیظ و لزج بین دو سر استخوان ها و در درون مفصل قرار گرفته که سطح غضروف را لیز کرده و اصطکاک بین دو سطح مفصلی را کم میکند و به آن مایع سینوویال Synovial fluid یا مایع مفصلی میگویند. مایع سینوویال به توسط بافت سینوویال ساخته میشود. بافت سینوویال لایه ای از سلول هاست که سطح داخلی کپسول مفصل را فرش کرده است.

                                 

آرتروز یا ساییدگی مفصل چیست و چه علائمی دارد

آرتروز به معنای ساییدگی مفصل و تخریب سطح مفصلی و بدنبال آن تغییر شکل، درد و محدودیت حرکت در مفصل است. آرتریت Arthritis به معنای التهاب مفصل است و استئوآرتریت Osteoarthritis شایع ترین نوع آرتریت است.

 

در استئوآرتریت مشکل اصلی در غضروف مفصلی است و بعد از مدتی استخوان مفصل هم دچار آسیب میشود. آرتروز Arthrosis یک کلمه یونانی به معنای مفصل است ولی به معنای استئوآرتریت هم بکاربرده میشود. در فارسی بجای کلمات استئوآرتریت و آرتروز از کلمه “ساییدگی مفصل” هم استفاده میشود.

                                 

بهترین حرکات ورزشی برای رفع کمردرد

هدف رسیدن به زندگی سالم بدون بروز کمر درد است اما درمان این بیماری ساده نیست که مثلا با مصرف چند قرص مسکن و یا چند روز استراحت کاملا برطرف شود. افراد باید شیوه زندگی خود را تغییر دهند و رفتارهایی که منجر به بدتر شدن کمردرد می شوند را از زندگی خود کنار بگذارند. باید حالت های نشستن، کار کردن و خوابیدن خود را تغییر دهند و ورزش را وارد زندگی خود کنند. تا بتوانند بدون درد زندگی نمایند و در واقع بیشتر افرادی که این رفتارها را انجام می دهند، از این درد خلاصی پیدا می کنند.

انتخاب بهترین حرکات ورزشی برای رفع کمردرد

یک برنامه ورزشی مناسب به انعطاف پذیری و همچنین تقویت عضلات کمر به عنوان دو عامل مهم پیشگیری از کمردرد کمک می کند. اگر فردی دچار کمردرد و مشکل ستون فقرات شده است، باید در خصوص حرکات مناسب با پزشک خود مشورت نماید. اما به طور کلی تصاویر زیر بهترین شیوه های تقویت عضلات کمر را معرفی می نماید. اما قبل از آن توجه به اصول زیر ضروری است:

 

ورزش باید مداوم و منظم انجام شود، ورزش گاه به گاه و شدید بیشتر باعث آسیب ستون فقرات می شود. یعنی نمی توان با یک بار ورزش شدید جبران مافات دفعات فراموش شده را کرد.

همیشه باید بدن خود را به مدت چند دقیقه پیش از شروع ورزش اصلی گرم نمود. یک روش مناسب گرم کردن بدن، درجا راه رفتن مانند رژه اما آرام نرم است.

·         در هنگام ورزش نفس خود را حبس نکنید و دقت کنید که عمیق و آرام نفس بکشید.

·         کمی خستگی را تحمل کنید اما هر حرکتی که به درد شدید پاها یا کمر منجر می شود را موقتا انجام ندهید.

·         میتوان یک پالشت کوچک را زیر سر یا کمر در هنگام ورزش قرار داد.

 

                                 

تشخیص جدید کمر درد

پژوهشگران به تازگی دریافتند که نوع خاصی از کمر درد پیدا شده است که تنها از طریق "آزمایش خون" قابل تشخیص است.

 

گفتنی است این بیماری "آرتریت التهابی" نام دارد و می‌تواند اعضای بدن را درگیر درد شدیدی نماید.

 

بررسی‌ها نشان می‌دهند این بیماری با درد شدید در مهره‌های کمر و یا دست و پا می‌تواند به وجود بیاید، بدون اینکه هیچ علت فیزیکی مانند "سائیدگی"، پارگی، آسیب دیدن و یا حتی ضربه و یا عدم ورزش در بروز آن تاثیر گذاشته باشد.

 

دانشمندان برای تشخیص این نوع دردها که بدون هیچ عارضه‌ی خاصی است از "آزمایش خون" استفاده می‌کنند و می‌توانند تشخیص دهند که فرد به لحاظ "ژنتیکی" حامل ژن آرتریت التهابی ax spa است.

 

بیماری آرتریت التهابی باعث ایجاد التهاب و درد در پایین ستون فقرات و در نتیجه موجب درد، خشکی و ناتوانی در حرکت شده و خشک شدن مفاصل در بین استخوان‌ها باعث کند شدن حرکت در اندام‌ها و خشکی آن‌ها می‌شود. این نوع کمر درد با عکسبرداری و "رادیولوژی" قابل تشخیص نبوده و ممکن است MRI بتواند آن را نشان دهد. این نوع کمر درد معمولا مردان در رده‌ی سنی 15 تا 35 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

در حال حاضر پژوهشگران استفاده از فیزیوتراپی کمر درد و انجام تمرین‌های ورزشی خاص و مصرف "دارو‌های ضد التهابی" با تجویز پزشک را به عنوان درمان به این افراد معرفی می‌کنند

 

                                 

.

درمان کمردردبا لیزرسرد

معالجه با لیزر سرد برای کمر درد  مورد استفاده قرار میگیرد که  این روش درمانی برای از بین بردن درد کمر خاصیت فوق العاده ای دارد  که بتازگی مورد تایید قرار گرفته است. آیا این لیزر فقط برای  درمان کمر درد است یا خاصیت دیگری نیز دارد  در اینجا فواید این لیزر را باهم میخوانیم و کاربرد آن را یاد میگیریم

درمان با لیزرسرد ، به معنای استفاده ازپرتو لیزر با شدت کم برای کاهش دردها و تکنیکی منحصر به فرد برای درمان آسیب ها و صدمات وارد آمده به بدن می باشد و به علت کم بودن شدت آن، لیزر سطح پایین هم نامیده می شود.

این تکنیک که مدت زمان زیادی از تایید آن نمی گذرد، از سوی بسیاری از پزشکان، درمانگران فیزیکی و chiropractor (متخصص در درمان با روش دستکاری در ستون مهره ای) یا کایروپراتیک ها،برای درمان افراد مبتلا به مشکلات متعدد پزشکی مورد بهره برداری قرار گرفته است.

در اینجا به کاربرد این لیزر برای کمردرد خواهیم پرداخت.

 

علل متعددی مثل استرس، زخم ها، فشار زیاد و آسیب های عضلانی موجب بروز کمر درد می شوند و این لیزر، احتمالا یکی از آخرین راه حل های موثر برای کاهش این درد محسوب می شود.

 

در این روش، پرتو لیزر، بسته به گستردگی محل و شدت درد، بین ۳۰ ثانیه تا چند دقیقه به منطقه مورد نظر فرستاده شده و به عمق بافت نفوذ می کند.اشعه لیزر، سلول های بدن را تحریک و وادار به واکنش و عکس العمل نموده و منجر به افزایش سطوح انرژی در این سلولها می شود.این افزایش سطوح انرژی به نوبه خود،موجب سرعت بخشیدن به روند بهبود آنها خواهد شد.

 

قبل از تصمیم گیری برای انجام این لیزر،شرح و تشخیص صحیح و دقیقی از شرایط خود را از پزشک متخصص دریافت کنید.جدای از دلایل متعدد ایجاد کننده کمر درد، ممکن است بافت های گسترش یافته سرطانی یا تومور هم وجود داشته باشند.در تشخیص بیماری، پزشک می تواند به دلیل دقیق کمر درد اشاره کند که همین امر، وی را قادر به تصمیم گیری در خصوص انجام یا عدم انجام لیزر می نماید.

 

اگر مورد، شدید باشد، ممکن است فرد نیازبه عمل جراحی لیزر داشته باشد.در غیر اینصورت، احتمالا لیزر سرد برای منطقه آسیب دیده مورد نظر می تواند استفاده شود.نتیجه این درمان ممکن است کمی زمان بر باشد که بسته به علت درد، نحوه پاسخ گویی بدن فرد به این درمان و شدت درد، متفاوت خواهد بود.

 

گزارش های زیادی مبنی بر تاثیر زودهنگام این درمان برای تسکین دردها، حاکی از نتیجه بخش بودن و اثرپذیری این تکنیک می باشد.

 

به عقیده برخی کارشناسان، این تسکین درد موقتی بوده و نمی تواند برای کسانیکه از دردهای مزمن رنج می برند، کارایی زیادی داشته باشد.اما برخی دیگراز کارشناسان معتقدند که این درمان، در صورتیکه طی زمانی معین انجام گیرد،می تواند بر دردهای کمر غلبه نماید.

 

در هر صورت، از آنجاییکه مدارک کافی برای اثبات این دو نظریه در دست نیست، روش مطمئن تر این است که اگر کمر دست شما تا امروزهنوز مزمن نشده است، بهتر و با خیالی آسوده تر می توانید در خصوص این تکنیک درمانی تصمیم بگیرید.

 

لیزر درمانی و طب سوزنی

 

طب سوزنی و طب فشاری، دو روش دیگر برای درمان دردها محسوب می شوند. امروزه در طب سنتی، به جای سوزن  از تکنیک لیزر سرد هم استفاده می کنند.در این اقدام،، به جای سوزن، پرتوهای لیزربه منطقه مورد نظر فرستاده می شود که تاثیری مشابه یکدیگر دارند.

 

بنابراین افرادی که دردهای خفیف کمر را تجربه می کنند و به خاطر سوزن از انجام طب سوزنی هراس دارند، می توانند از این روش بهره ببرند.

 

تا امروز، مطالعات زیادی در خصوص میزان سودمندی لیزر سرد، توسط محققان انجام گرفته است. در یک مطالعه خاص، نتیجه این بود که همراه بودن ورزش با این روش، تکمیل کننده این تکنیک درمانی بوده و تاثیر پذیری آن را بسیار افزایش خواهد داد.

 

بنابراین می توان گفت ورزش یا لیزر ، هیچ کدام به تنهایی برای تسکین کمردردها کافی نبوده و ترکیب این دو با هم، تاثیر قابل توجهی در بهبود این دردها خواهد داشت.

 

در هر صورت، روش درمانی لیزر سرد، هنوز مورد اختلاف است.بعضی افراد به نتیجه بخش بودن آن کاملا اعتقاد دارند و بعضی دیگر، این روش را دارویی بی اثر و حتی بعضی آن را پرخطر می دانند. بر اساس باور دسته آخر، نفوذ و تاثیر اشعه لیزر به بافت ها حتی با شدت کم، پی آمدی منفی برای آنها در بر خواهد داشت.

 

در نتیجه، چنانچه برای درمان کمردرد خود با این روش، هنوز تردید دارید، پیشنهاد می کنیم با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورتی تخصصی داشته و شرایط را کاملا مورد بررسی قرار دهید تا بتوانید با اطمینان در این خصوص تصمیم بگیرید.