روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید چگونه درمان میشود

آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی یک بیماری مزمن خود ایمنی است که بیشتر مفاصل کوچک دست را گرفتار میکند گرچه مفاصل بزرگ بدن مانند مفصل ران و زانو هم میتوانند در این بیماری دچار تخریب شوند.

 

در درمان این بیماری متخصص روماتولوژیست، فیزیوتراپی و ارتوپدی با یکدیگر همکاری میکنند. متخصص روماتولوژیست داروهایی به بیمار میدهد که با استفاده از آنها درد و تورم مفاصل بیمار کم شده و سرعت پیشرفت بیماری کند میشود.

 

متخصص فیزیوتراپی با استفاده از نرمش های خاص سعی میکند حرکات مفاصل را در حد قابل قبولی نگه دارد و همچنین با استفاده از بریس هایی مفاصل را در وضعیت های مناسب قرار داده تا درد کمتری داشته و کارآیی بهتری داشته باشند. متخصص ارتوپد هم در صورت لزوم اعمل جراحی خاصی را برای بیمار انجام میدهد تا کارایی مفصل بهتر شود.

 

هیچ معالجه قاطعی برای روماتیسم مفصلی وجود ندارد با این حال درمان هایی که پزشک انجام میدهد برای کاهش درد و مشکلات بیمار است.

 

مهمترین اهداف پزشک در درمان این بیماری عبارتند از

 

    *کم کردن فعالیت بیماری و بدنبال آن کاهش تخریب مفاصل

 

    * کاهش درد و محدودیت مفصل

 

    * کاهش ناتوانی هایی که به علت درد، آسیب مفصل یا تغییر شکل اندام ایجاد میشود

 

   *  درمان عوارض و مشکلات همراه بیماری

 

 

هدف اول درمان روماتیسم مفصلی

 

اولین و مهمترین هدف  درمان روماتیسم مفصلی کم کردن فعالیت بیماری و بدنبال آن کاهش تخریب مفاصل است. این هدف با انجام اقدامات زیر پیگیری میشود

 

داروهایی که مسیر بیماری را تا حدودی تغییر میدهند

 

به این داروها Disease-modifying antirheumatic drugs میگویند. این داروها هم موجب کاهش علائم بیماری شده و هم تا حدودی تخریب مفصلی را کم میکنند. این داروها با تاثیر روی واکنش های شیمیایی بدن موجب مهار روند التهاب در مفاصل میشوند.

 

مهم ترین این داروها عبارتند از متوترکسات methotrexate ، سولفاسالازین sulfasalazine ، طلا gold ، پنی سیلامین penicillamine ، لفلونومید leflunomide ، هیدروکی کلوروکین hydroxychloroquine ، آزاتیوپرین azathioprine ، سیکلوسپورین cyclosporine .

 

پزشک معالج معمولا چند تا از این داروها ( حداقل دو تا) را با هم برای درمان به بیمار تجویز میکند که در غالب اوقات متوترکسات یکی از آنها است. تاثیر این داروها روی درد و تورم سریع نیست و گاهی برای شروع تاثیر این داروها باید بمدت چند هفته و یا حتی چند ماه مصرف شوند پس حتی اگر با مصرف این داروها تغییر خاصی در بیمار ایجاد نشد وی نباید ناامید شده و دارو را قطع کند.

 

پزشک معالج برای مانیتور کردن بیماری معمولا از یک آزمایش خونی به نام CRP استفاده میکند. با شروع تاثیر داروها و کاهش التهاب، سطح CRP در خون کاهش پیدا میکند. پس از کنترل شدن بیماری با دارو، پزشک معالج معمولا درمان دارویی را تا آخر عمر بیمار ادامه میدهد البته ممکن است بعد از مدتی مقدار مصرف دارو را کمی کاهش دهد.

 

هر کدام از این داروها عوارض جانبی به همراه دارد. اگر بیمار به یکی از این داروها حساسیت داشته و یا عوارض جانبی دارو برای بیمار زیاد باشد پزشک معالج نوع دارو را تغییر میدهد.

 

بعضی از عوارض جانبی مصرف این داروها جدی و خطرناکند مانند آسیب به کبد یا کاهش سلول های خونساز. پزشک معالج بطور مرتب بیمار را تحت آزمایشات دوره ای قرار میدهد تا چنانچه عوارضی بروز کند قبل از شدید شدن تشخیص داده شده و دارو عوض شود.

 

داروهای Anti-TNF-alpha

 

این دسته از داروها نسبتا جدید هستند. TNF-alfa یا tumor necrotizing factor- alpha ماده ایست که در بدن بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی موجب بروز التهاب مفصلی میشود و این دسته دارویی اثر این ماده را در بدن مسدود کرده یا تغییر میدهند.

 

این داروها التهاب را کاهش داده و موجب کاهش آسیب مفصلی مشوند. مهمترین این داروها عبارتند از etanercept, infliximab, adalimumab and certolizumab . مشکلات این داروها یکی اینست که باید حتما بصورت تزریقی تجویز شوند و دیگر اینکه گران هستند

 

 

هدف دوم درمان روماتیسم مفصلی

 

دومین هدف درمان روماتیسم مفصلی کاهش درد و محدودیت حرکت مفصل است.

 

همانطور که گفته شد داروهای سری قبل به مدت زمان زیادی برای اثر کردن نیاز دارند پس بیماران نیاز به مصرف همزمان داروهایی دارند که سریعتر اثر کرده و درد و محدودیت حرکتی در مفاصل را زودتر کاهش دهد.

 

این داروها نمیتوانند سیر بیماری و یا پیشرفت آن و تخریب مفصلی را تغییر دهند و تنها موجب کاهش علائم بیمار بصورت کاهش درد و التهاب مفصل میشوند. این داروها سه دسته اند

 

Non-steroidal anti-inflammatories یا NSAIDs

 

به این داروها معمولا داروهای ضد التهابی هم میگویند. این داروها انواع متفاوتی داشته و قدرت و عوارض جانبی آنها با یکدیگر فرق دارد. پزشک معمولا برای هر بیمار چند تا از آنها را امتحان میکند تا ببیند کدامیک از انها برای بیمارش مناسب تر بوده و بیمار به آن پاسخ درمانی بهتری میدهد.

 

از عوارض شایع همه این داروها، مشکلات معده و در بعضی اوقات خونریزی گوارشی است. پس پزشک معالج معمولا همراه با این داروها، از داروهای محافظ معده هم استفاده میکند.

 

پس از اینکه تاثیر داروهای دسته قبل بعد از گذشت چند هفته شروع شد، ممکن است پزشک معالج مصرف این داروهای ضد التهابی را کاهش داده یا مصزف آنها را قطع کند. مهم ترین این داروها عبارتند از آسپرین، بروفن، سلکوکسیب، ایندومتاسین، دیکلوفناک، ناپروکسن،

 

استامینوفن و یا کدئین هم میتوانند درد بیمار را کاهش دهند ولی تاثیر ضد التهابی ندارند.

 

استروئیدها steroids یا داروهای حاوی کورتن

 

از استروئیدها هم معمولا در چند هفته اول که تاثیر داروهای گروه اول هنوز آغاز نشده است استفاده میشود. گاهی پزشک معالج این داروها را مستقیما در داخل مفصل ملتهب تزریق میکند.

 

متاسفانه مصرف طولانی مدت این داروها آثار جانبی مانند پوکی استخوان، چاقی، نازک شدن پوست، لاغر شدن عضلات و کم کردن قدرت ایمنی بدن و در نتیجه افزایش آمادگی بیمار به عفونت را در پی دارد.

 

هدف سوم درمان روماتیسم مفصلی

 

هدف سوم درمان روماتیسم مفصلی کاهش ناتوانی هایی که به علت درد، آسیب مفصل یا تغییر شکل اندام ایجاد میشود. این هدف یا توجه به موارد زیر مقدور است

 

  *  بیمار باید سعی کند تا حد امکان فعال باقی بماند. در این بیماری به علت درد مفاصل بیمار سعی میکند کمتر آنها را حرکت دهد و همین امر بتدریج موجب ضعیف شدن عضلات اطراف مفاصل میشود. نرمش مداوم میتواند موجب کاهش درد و بهبود کارایی مفاصل شود. شنا ورزش خوبی برای این بیماران است.

 

   * میتوان با تغییر در وسایل و ابزارهایی که در طول روز استفاده میشوند ناتوانی های بیمار را تا حدودی مرتفع کرد.

 

   * وقتی شکل مفصل خیلی تغییر میکند و مفصل دچار آسیب شدید میشود میتوان با عمل جراحی کارکرد آن را بهبود داد.

 

در بعضی موارد انواع خاصی از اعمال جراحی میتواند به بیمار کمک کرده و کارکرد اندام وی را بهتر کند. مهمترین آنها عبارتند از

 

  *  خارج کردن برجستگی های زیر پوست که به آنها ندول Nodule میگویند به توسط عمل جراحی

 

     *خارج کردن برجستگی های استخوانی و یا خارج کردن لایه سینوویال اطراف تاندون ها . هر دو این عوامل میتوانند تاندون را تحت فشار قرار دهند

 

  *  درمان پارگی تاندون با پیوند تاندون یا جابجا کردن تاندون ها

 

   * خارج کردن لایه سینوویال مفصل

 

   * آزاد کردن رباط عرضی مچ دست برای درمان علائم سندروم کانال کارپ

 

    *در صورت تخریب شدید مفصلی جوش دادن استخوان های دو طرف مفصل در موارد خاص

 

  *  در موارد آسیب شدید مفصل، تعویض آن با مفصل مصنوعی

 

 

هدف چهارم درمان روماتیسم مفصلی

 

هدف جهارم درمان روماتیسم مفصلی درمان عوارض و مشکلات همراه بیماری است.

 

پزشک معالج سعی میکند عوارض بیماری مانند مشکلات ریه، قلب، عروق خونی، کم خونی و مشکلات دیگر را درمان کند. بیمار مبتلا به روماتیسم مفصلی باید تا آنجا که ممکن است وزن خود را کاهش دهد، سیگار نکشد و فشار خون خود را کنترل کند.

 

اگر در این بیماران قند یا چربی خون بالا است باید این مشکلات به خوبی درمان شوند. این بیماران اگر سن بالای ۶۵ سال دارند یا داروهای ضعیف کننده سیستم ایمنی را مصرف میکنند باید هر سال از واکسن آنفلوانزا استفاده کنند. این بیماران نیاز به رژیم غدایی خاص دارند و بعضی از آنها باید از بریس های خاص برای کاهش حرکات مفصلی استفاده کنند.

 

مطالعات اخیر نشان داده است که رعایت بهداشت دهان و دندان و معالجه بیماری های احتمالی لثه میتواند موجب کاهش فعالیت بیماری شود

 

 

                                 

.