تشخیص کلاب فوت (پا چنبری)

پاچنبری یا کلاب فوت به عارضه ای گفته می شود که اسکلت و عضلات پا را در ناحیه ی ساق و مچ درگیر می کند و طی آن پا به سمت داخل و پایین چرخیده و امکان حرکت را سلب می کند.پاچنبری

 

تشخیص پا چنبری

 

پا چنبری معمولاً در همان بدو تولد تشخیص داده می‌شود، اگرچه در دوران بارداری بین هفته‌های هجدهم تا بیست ویکم نیز می‌توان این عارضه را برای نخستین بار در سونوگرافی‌های معمول مشاهده کرد.

 

هر چند بیماری کلاب فوت را نمی‌توان پیش از تولد درمان کرد، اما  تعیین وجود این مشکل در دوران بارداری این فرصت را برای والدین فراهم می‌کند تا پیرامون آن به تفصیل با پزشک صحبت کنند و انتظارات خود پس از تولد نوزاد را به شیوه‌ای منطقی روشن سازند. آزمایش‌های بیشتری در دوران بارداری برای بررسی ابتلا به عارضه‌هایی مانند اسپینا بیفیدا (مهره شکاف) انجام می‌شود.

 

گاهی اوقات پا چنبری در سونوگرافی‌های دوران بارداری تشخیص داده می‌شود، اما تشخیص آن پس از تولد بر مبنای ظاهر و دامنه حرکتی پا و کف پا متداول‌تر است. در بعضی موارد، به ویژه هنگامی که پا چنبری نتیجه قرار گرفتن جنین در رحم به شیوه‌ای نامناسب (پا چنبری وضعیتی) است، پا منعطف است و می‌توان آن را پس از تولد نوزاد به حالت طبیعی یا نسبتاً طبیعی برگرداند. در باقی موارد، پا سفت‌تر یا سخت‌تر است و عضله‌های پشت ساق پا بسیار محکم هستند.

 

پرتونگاری (عکسبرداری با اشعه ایکس) کمکی به تأیید تشخیص پا چنبری نمی‌کند؛ چون بعضی از استخوان‌ها مچ و کف پا کاملاً سخت و استخوانی (پر شده با مواد استخوانی) نمی‌شوند و به خوبی در تصاویر پرتونگاری مشخص نمی‌شوند.

                                 

درمان پا چنبری با کشش و گچ گیری و کفش مناسب

از آنجایی که استخوان‌ها و مفصل‌های نوزاد تازه متولد شده بسیار منعطف است، درمان کلاب فوت معمولاً یک یا دو هفته پس از تولد شروع می‌شود. با هدف بهبود بخشیدن ظاهر و عملکرد پای کودک پیش از راه افتادن وی و با امید پیشگیری از عوارض و ناتوانی‌های درازمدت درمان کلاب فوت انجام می‌شود.

 

 

کشش و گچ گیری

 

این شایع‌ترین درمان برای پاچنبری است. پزشک:

 

1.      پا را در موقعیت صحیح قرار می‌دهد و سپس آن را گچ گیری می‌کند تا ثابت نگه دارد.

2.      در چند ماه اول یک یا چند بار در هفته پا را در موقعیت مناسب قرار می‌دهد و گچ گیری مجدد می‌کند.

3.      یک جراحی جزئی برای کشش تاندون آشیل انجام می‌دهد.

 

پس از شکل‌گیری حالت صحیح پا نوزاد، والدین باید با انجام یک یا چند مورد زیر آن وضعیت را  حفظ کنند:

 

1.      تمرینات کششی را با کودک انجام دهند.

2.      اطمینان حاصل کنند که کودک تا زمانی که لازم است کفش و بریس مخصوص را بپوشد که زمان موردنیاز معمولاً به مدت سه ماه به‌صورت شبانه‌روزی و سپس فقط شب‌ها به مدت سه سال است.

 

برای اینکه این روش موفقیت‌آمیز باشد، والدین باید بر اساس دستورالعمل‌های پزشک عمل کنند تا پا به موقعیت اصلی خود بازگردد. دلیل اصلی این‌که گاهی اوقات این روش مؤثر نیست این است که بریس و کفش طبی به‌طور مداوم مورداستفاده قرار نمی‌گیرند. در مدتی که نوزاد پاهایش در گچ است، والدین باید تغییرات رنگ یا درجه حرارت پوست را کنترل کنند، زیرا هر تغییری می‌تواند به معنی تنگی بیش‌ازحد گچ باشد.

 

 

کفش مناسب

 

بعدازاینکه فیزیوتراپ یا پزشک تشخیص دهند که پا به‌طور کامل اصلاح‌شده است، کفش طبی مناسب را تجویز می‌کند. کفش پای کودک را به بیرون و در موقعیت صحیح نگه می‌دارد. درمانگر مقدار چرخش بیرونی را که در آن پاها در کفش نگه‌داشته می‌شوند را تعیین می‌کند.

                                 

درمان پا چنبری با حرکات اصلاحی و جراحی

در درمان پا چنبری از طب فیزیکی برای کشش ساختارهای پا، شامل تاندون‌ها، رباط‌ها و عضله‌ها، به منظور تنظیم پا و نگه داشتن آن در حالت مناسب بهره گرفته می‌شود. طب فیزیکی در صورت لزوم پس از عمل جراحی آغاز می‌شود تا از حفظ حالت اصلاح شده اطمینان حاصل شود. بستن بریس نیز در بهبودی پا چنبری اصلاح شده نقشی حیاتی دارد.

حرکات اصلاحی

 

در ادامه چند نمونه از حرکات اصلاحی کلاب فوت ذکر شده است. توجه داشته باشید این حرکات اصلاحی را تنها با صلاحدید پزشک انجام دهید.

 

دورسی فلکشن مچ پا (حرکت به سمت پشت یا بالا)

 

1.      کودک را به پشت بخوابانید.

2.      یک دست را روی زانوی خمیده کودک قرار دهید، پای وی را با کف دست دیگر بگیرید و انگشت اشاره را روی پاشنه بگذارید. سپس به آهستگی مچ پا را رو به بالا خم کنید و آن را به سمت پایین بکشید.

3.      پاشنه را پایین بکشید و مچ پا را تا حد ممکن خم کنید.

 

چرخاندن مچ پا به سمت داخل و خارج

 

1.      کودک را به پشت بخوابانید.

2.      پا را با قرار دادن یک دست دقیقاً در بالای مچ ثابت نگه دارید.

3.      با دست دیگر پا را از پایین انگشت شست بگیرید و آن را به سمت داخل بچرخانید. و سپس پا را به سمت خارج بکشید.

 

درمان جراحی

 

در مواردی که بیمار با گچ گیری با آتل گذاری پاسخ نداده و بدشکلی بهبود نیابد. انجام عمل جراحی برای اصلاح بدشکلی ناشی از پا چنبری اجتناب‌ناپذیر است. بهترین زمان برای انجام عمل جراحی حدود ۶ ماهگی است. البته در کودکان مختلف و همچنین جراحان مختلف ممکن است سنین دیگری را برای جراحی ترجیح دهند.