تشخیص تومور استخوانی

پزشک ارتوپد بعد از اینکه با بیمار راجع به مشکلاتش صحبت کرده و اطلاعات دقیقی جمع آوری کرد وی را معاینه میکند. از آزمایشات مختلف خون یا ادرار و از روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده، سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی یا اسکن استخوان ( اسکن رادیوایزوتوپ) برای تشخیص دقیق بیماری و  بررسی شکل و وسعت درگیری استفاده میشود.

 

در بسیاری اوقات تشخیص نوع تومور استخوان منوط به بدست آوردن مقداری از بافت آن و بررسی میکروسکوپی بافت است. پزشک جراح ممکن است بافت تومور را به وسیله سوزن بخصوصی که از راه پوست به داخل تومور فرستاده میشود بدست آورد و یا ممکن است لازم باشد تا با روش باز جراحی بافت لازم برای بررسی جمع آوری شود.

در روش باز در اطاق عمل پزشک ارتوپد  پوست را تا روی تومور  استخوان شکاف داده و باز میکند و مقداری از آن را جدا کرده برای بررسی به آزمایشگاه میفرستد

سیتی اسکن

ام آر آی

 

یک تصویر اسکن رادیوایزوتوپ استخوان .

 

در آزمایشگاه پزشک متخصص پاتولوژی ( پاتولوژیست) بر روی نمونه بافتی آزمایشات مختلفی را انجام میدهد و سلول های بافت را با میکروسکوپ بررسی کرده تا نوع تومور را تشخیص دهد. در بررسی پاتولوژی در بسیاری اوقات میتوان مشخص کرد که سلول های سرطانی بافت استخوان تا چه حد خصلت تهاجمی دارند.

 

آیا بیشتر شبیه سلول های طبیعی هستند یا خیر، بسیار غیر قابل کنترل و مهاجمند. معمولاً تشخیص نهایی نوع تومور  با بررسی نمونه بافتی توسط پاتولوژیست است پس در اکثر موارد تومورهای استخوان، قبل از شروع درمان باید تشخیص قطعی به توسط نمونه برداری بافتی و پاتولوژی تایید شود.

علائم تومور استخوان

 اکثر بیماران مبتلا به تومورهای استخوانی در محل استخوان، درد دارند. درد بیشتر گنگ و مبهم است. شدت درد طوری است که اغلب، بیمار را از خواب بیدار میکند.

استخوان ممکن است براثر تومور ضعیف شده و سپس براثر ضربه خفیفی دچار شکستگی شود. گاهی تومور درد نداشته و بیمار فقط متوجه یک برجستگی در اندام خود میشود. تومورهای مختلف برحسب نوعشان و محلی را که درگیر میکنند علائم متفاوتی دارند.

 

 

 

                                 

 

تومور استخوان ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشد

اکثر تومورهای استخوانی غیرسرطانی هستند. به این تومورها خوش خیم Benign tumor میگویند و به تومورهای سرطانی، تومورهای بدخیم Malignant tumor میگویند. تومورهای خوش خیم معمولاً کشنده نیستند.

 

سلول های تومورهای بدخیم استخوان ممکن است از طریق جریان خون یا سیستم لنفاتیک منتشر شده و به نواحی دیگر بدن بروند. به این پدیده متاستاز Metastasis میگویند.

 

وقتی در استخوانی از بدن تومور رشد میکند ممکن است منشا این تومور از خود استخوان باشد یا ممکن است منشا آن از بافت دیگری بوده ولی به علت رشد یا متاستاز سلول ها، تومور به استخوان رسیده است. اگر منشا توموری خود استخوان باشد آن را تومور اولیه استخوان میگویند

.

شایعترین تومورهای اولیه خوش خیم استخوانی عبارتند از

• کیست استخوانی Simple bone cyst

• استئوکندروم Osteochondroma

• تومور ژانت سل Giant cell tumor

• انکندروم Enchondroma

• دیسپلازی فیبرو Fibrous dysplasis

و شایعترین تومورهای اولیه بدخیم استخوانی عبارتند از

• میلوم مولتیپل Multiple Myeloma : میلوم مولتیپل شایعترین تومور بدخیم اولیه استخوان است. منشا آن سلول های مغز استخوان هستند. این تومور در هرسال از هر صد هزار نفر ۷-۵ نفر را مبتلا میکند و شیوع آن بیشتر در سنین بین ۷۰-۵۰ سالگی است.

• استئوسارکوم Osteosarcoma : از نظر شیوع استئوسارکوم بعد از میلوم مولتیپل شایعترین است. این تومور در هر سال از هر یک میلیون انسان ۳-۲ نفر را بیمار میکند. بیشتر در نوجوانان دیده شده و محل ابتلاء بیشتر در استخوان های اطراف مفصل زانو است.

• سارکوم یوینگ Ewing’s Sarcoma : سارکوم یوینگ بیشتر در سنین بین ۲۰-۵ سالگی ایجاد میشود.

• کندروسارکوم Chondrosarcoma : کندروسارکوم بیشتر در سنین ۷۰-۴۰ سالگی است و در استخوان های اطراف لگن و مفصل شانه دیده میشود.

 

 

                                 

 

 

عمل جراحی ورتبروپلاستی چگونه انجام میشود

برای انجام عمل ورتبروپلاستی بیمار بیهوش شده و به شکم بر روی تخت جراحی دراز میکشد. سپس جراح با استفاده از کمک فلوروسکوپ (نوعی دستگاه رادیولوژی کامپیوتری که در اطاق عمل استفاده شده و تصاویر را بر روی مانیتور نشان میدهد) یک سوزن بلند را از پشت کمر وارد جسم مهره شکسته شده میکند.

 

پس از آن ماده خاصی را که به آن سیمان استخوانی میگویند و حالت مایع دارد به داخل جسم مهره که شکسته است وارد کرده و سوزن را بیرون میکشد. سیمان استخوانی در عرض ۱۵ دقیقه به حالت جامد درآمده و حسم مهره را که بر اثر شکستگی ضعیف شده بود محکم میکند. همین استحکام موجب از بین رفتن درد بیمار میشود.

 

در ورتبروپلاستی هیچ کوششی در جهت تصحیح تغییر شکل مهره که بر اثر شکستگی ایجاد شده نمیشود و تنها سعی میشود وضعیت بوجود آمده تثبیت و محکم شود. بنابراین در ورتبروپلاستی برعکس کیفوپلاستی تغییر شکل ستون مهره و قوسی که در ستون فقرات بر اثر تغییر شکل مهره ایجاد شده درمان نمیشود. همچنین ورتبروپلاستی مانع از ایجاد شکستگی های مجدد در آینده نمیگردد.

هدف اصلی از انجام ورتبروپلاستی اینست که مهره ای را که بر اثر شکستگی ضعیف شده با تزریق سیمان قوی کرده و به آن استحکام دهد و همین کار موجب از بین رفتن درد ناشی از شکستگی شود.

 

 

                                 

شکستگی مهره ناشی از پوکی استخوان چه خصوصیاتی دارد

ستون فقرات از روی هم قرار گرفتن مهره ها تشکیل شده است. مهره یکی از اولین استخوان هایی است که در روند پوکی استخوان دچار مشکل میشود. در کسی که به پوکی استخوان یا استئوپروز مبتلا است جسم مهره در ستون فقرات سینه ای ( ستون فقرات سینه ای به قسمتی از آن میگویند که در پشت قفسه سینه قرار داشته و شامل ۱۲ مهره است) حتی با انجام فعالیت های روزانه هم میتواند دچار شکستگی شود.

 

این شکستگی مانند شکستگی استخوان های بلند نیست. بطور مثال اگر شکستگی ران را با شکستگی مهره ناشی از پوکی استخوان مقایسه کنیم میبینیم

 

  *  شکستگی ران موجب جدا شدن واضح تکه های شکسته شده میشود در حالیکه شکستگی مهره ناشی از پوکی استخوان موجب خرد شدن و در هم فرو رفتن مهره میگردد. پس از شکستگی، مهره همچنان یک تکه بوده ولی کلاپس کرده و در خودش فرو رفته است

 

  *  شکستگی ران براثر یک ضربه واحد و شدید ایجاد میشود در حالیکه شکستگی مهره ناشی از پوکی استخوان میتواند در حین انجام یک فعالیت معمولی روزمره ایجاد شود مثلا فرد خم میشود تا جسمی را از زمین بلند کند یا به سمت راست میپیچد تا چیزی را از روی میز بغل دست خود بردارد و همین کار موجب شکستگی مهره میشود

 

   * شکستگی ران موجب یک تغییر شکل ناگهانی در اندام شده و بیمار بعد از آن توانایی راه رفتن را از دست میدهد در حالیکه شکستگی مهره ناشی از پوکی استخوان بلافاصله موجب تغییر شکلی در بدن نشده و بیمار پس از آن میتواند راه برود

 

 

                                 

ورتبروپلاستی چه نوع جراحی ستون مهره است

یکی از مشکلات افراد مسن مبتلا به پوکی استخوان یا استئوپروز شکستگی مهره ها در ستون فقرات است. این شکستگی ها معمولا بدون وارد شدن ضربه شدید و در حین انجام کارهای روزمره ایجاد میشود و تنها علامت آن کمردرد است. بتدریج و در طی چند سال این شکستگی های مکرر موجب گوژپشتی فرد میشود.

 

عمل ورتبروپلاستی Vertebroplasty میتواند بعد از شکسته شدن مهره مجددا قدرت آن را به حالت قبل از شکستگی برگردانده و درد ناشی ار شکستگی را از بین ببرد

 

 

                                 

آسیب های ناپایدار حلقه لگنی

آسیب ها و دیگر شکستگی های ناپایدار حلقه لگن به دسته ای از آسیب های این ناحیه میگویند که در چند نقطه از حلقه لگنی ایجاد شده و شکل حلقه را کاملا تغییر داده و یا آن را مستعد تغییر یافتن میکنند.

منظور از ناپایداری در این آسیب ها اینست که وقتی به محل آسیب فشار معمولی وارد کنیم قطعات شکسته شده براحتی حرکت میکنند.

این دسته از آسیب ها معمولا شدت بیشتری از انواع قبل داشته و بر اثر ضربات شدیدتر مانند تصادف اتومبیل یا سقوط از بلندی ایجاد میشوند.

در غالب این آسیب ها حلقه لگن در دو ناحیه جلو و عقب باز میشود. باز شدن حلقه لگن در جلو ممکن است بصورت شکسته شدن راموس های پوبیس یا باز شدن سمفیز پوبیس (محل اتصال دو استخوان بی نام در جلو) باشد.

آسیب و باز شدن حلقه لگن در عقب میتواند به سه صورت ایجاد شود

• شکسته شدن استخوان ایلیوم

• دررفتگی مفصل ساکروایلیاک (مفصل بین استخوان بی نام و ساکروم)

• شکسته شدن استخوان ساکروم

 

 

                                 

 

چه موقع به علت درد گردن به پزشک مراجعه کنیم

در صورت درد گردن در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنیم

• درد شدید یا مداوم

• درد گردن همراه با دردی باشد که به دست تیر میکشد

• درد گردن همراه سردرد، گزگز، بیحسی یا ضعف اندام فوقانی باشد

• در صورت ضربه به گردن باید به اورژانس اطلاع دهیم. به هیچ وجه گردن را نچرخانیم و به چپ و راست خم نکنیم. پرسنل متبحر اورژانس قبل از هر گونه حرکت دادن بیمار ابتدا گردنبند مخصوصی را برای بیمار میبندند. این گردنبند گردن را از ایجاد آسیب های احتمال در حین انتقال محافظت میکند

 

 

 

                                 

 

علل درد گردن

درد گردن میتواند به علت مشکلاتی در هر کدام از قسمت های تشکیل دهنده آن اتفاق بیفتد. مشکلاتی در استخوان، لیگامان، عضلات و اعصاب. گاهی مشکلات گردن موجب درد میشود ولی بیمار درد را در خود گردن احساس نمیکند. درد ممکن است در شانه یا در اندام فوقانی یا در ستون مهره ای سینه ای احساس شود. شایعترین علل درد گردن عبارتند از

 

کشش عضلات گردن

 

وقتی فشار زیادی به گردن خود وارد میکنید ( یکی از علل شایع آن قرار دادن سر و گردن در یک وضعیت نامناسب به مدت طولانی است) عضلات و لیگامان های اطراف ستون مهره ای گردن شما تحت کشش زیادی قرار میگیرد و به دنبال آن ممکن است پارگی های میکروسکوپی در آنها ایجاد شود

وضعیت درست نگه داشتن گردن

قوس نامناسب گردن به علت بد نگه داشتن آن 

 

 

بدنبال آن در این بافت ها تورم و درد ایجاد میشود که شما آن را به صورت درد و خشکی گردن احساس میکنید. این محدودیت حرکت قدری به علت درد و قدری به علت انقباض عضلات اطراف ستون مهره است که خارج از اراده شما صورت میگیرد و به آن اسپاسم هم میگویند. این نوع درد معمولاً با چند روز استراحت خوب میشود.

پیر شدن دیسک Disc degeneration

 

دیسک در بین مهره های گردن یک ساختمان جذب کننده فشار و شوک است. دیسک بین مهره ای معمولاً با افزایش سن پیر میشود. خشک و چروکیده شده و خاصیت الاستیک خود را از دست میدهد. ارتفاع آن کم میشود و همین امر موجب میگردد مهره ها به یکدیگر نزدیک شده و فاصله آنها کم شود.

با کم شدن فاصله بین مهره ها فشار زیادی روی مفاصل بین مهره ای وارد میشود که این خود موجب آرتروز یا سائیدگی این مفاصل میشود.

هرنی دیسک Disk herniation

 

یا دررفتن دیسک. در این وضعیت قسمت حلقوی محیطی دیسک ( آنولوس فیبروزوس) پاره شده و قسمت مرکزی ( نوکلئوس پولپوزوس) از بین شکاف پارگی به بیرون راه پیدا میکند. این قسمت بیرون زده را هرنی یا فتق میگویند.

 

مهمترین مشکلی که در فتق دیسک بوجود میاید اینست که قسمت بیرون زده به اعصابی که در حال بیرون آمدن از نخاع و مهره هستند فشار آورده و همین فشار موجب بروز بسیاری مشکلات از جمله درد اندام فوقانی است.

 

ضربه

 

گردن بسیار قابل انعطاف است و حرکات زیادی دارد. همچنین باید وزن سر را تحمل کند. گردن بین سر و تنه، بدون حامی و در معرض آسیب های خارجی است. این عوامل موجب میشوند تا گردن بشدت نسبت به ضربات آسیب پذیر باشد. تصادفات وسایل نقلیه، ورزش هایی مثل شیرجه و یا ورزش های رزمی و سقوط از ارتفاع میتوانند به راحتی به گردن صدمه بزنند.

 

بستن کمربند تا حد زیادی میتواند مانع آسیب های خطرناک به گردن در حین رانندگی شود. البته اگر اتومبیل از پشت ضربه بخورد کمربند ایمنی کمکی نمیکند.

 

در این مواقع پشت سری که در روی پشتی صندلی اتومبیل وجود دارد میتواند تا حد زیادی گردن را حمایت کند. درد بدنبال اکثر ضربات شدیدی که به گردن وارد میشوند به علت آسیب به عضلات و یا لیگامان های اطراف سون مهره ای گردنی است. وقتی شدت ضربه بالا است ممکن است موجب شکستگی مهره های گردنی شود.

 

آرتریت روماتوئید

 

رماتیسم مفصلی میتواند با تخریب مفاصل بین مهره های گردن موجب درد و خشکی در گردن شود.

 

عوامل دیگر

 

عواملی مانند عفونت، تومورها و یا بیماری های مادرزادی گردن هم میتوانند از علل درد گردن باشند

 

 

                                 

 

مرحله تکثیر سلولی ساب پریوستئال و اندوستئال

در این مرحله یعنی Stage of subperiosteal and endosteal cellular proliferation سلول های سطح داخلی پریوست یعنی قسمتی از پریوست که با استخوان در تماس بوده (فضای زیر پریوست که به آن ساب پریوستئال هم میگویند) و حالا از آن جدا شده است شروع به تکثیر میکنند.

 

این سلول ها بعدا تبدیل به استئوبلاست میشوند ( استئوبلاست ها سلول های اصلی تشکیل دهنده استخوان هستند). به این ترتیب دو توده سلولی در محل شکستگی، هر کدام از یک طرف آن شروع به رشد میکند تا بعدا به هم ملحق شوند.

 

از طرف دیگر در داخل کانال مدولری Medullary canal استخوان ( فضای خالی لوله مانند داخل استخوان های بلند را کانال مدولری میگویند) هم سلول هایی از مغز استخوان شروع به تمایز و تکثیر میکنند. در سطح داخلی کانال مدولری هم لایه بافتی روی استخوان کشیده شده که به آن اندوست Endosteum میگویند.

 

در هنگام شکستگی این لایه اندوست یا اندوستئال از استخوان جدا شده و سلول هایی که در محل اتصال اندوست از این محل هستند هم شروع به رشد و تکثیر میکنند.

 

در اینجا هم دو توده استخوانی در محل شکستگی، هرکدام از یک طرف شروع به رشد میکنند تا به هم ملحق شده و موجب اتصال تکه های شکسته شده شوند.