شکستگی سر استخوان ران نوعی از شکستگی لگن است که معمولا بدنبال دررفتگی مفصل ران ایجاد میشود. هنگام دررفتگی مفصل ران ممکن است سر استخوان ران به کناره استابولوم گیر کرده و موجب کنده شدن تکه ای از آن شود.
این شکستگی ها معمولا در افراد جوان ایجاد میشود و اهمیت آنها در اینست که داخل مفصل ران هستند و هر گونه بد جوش خوردن این شکستگی ها میتواند موجب بروز سائیدگی و آرتروز زودرس مفصل ران شود
این دسته شکستگی لگن، شامل گروهی از شکستگی ها است که در ناحیه زیر سر استخوان ران ایجاد میشوند. شکستگی های اطراف مفصل ران انواع مختلفی دارد که مهمترین آنها شکستگی های گردن استخوان ران و شکستگی های اینترتروکانتریک و شکستگی های ساب تروکانتریک هستند.
شکستگی لگن در ناحیه اطراف مفصل ران گرچه در استخوان اصلی لگن ایجاد نشده است ولی چون مفصل ران بسیار نزدیک به لگن است و درد ناشی از این شکستگی ها در لگن احساس میشود به آنها شکستگی لگن هم میگویند.
این شکستگی ها معمولا در افراد مسن و بدنبال زمین خوردن بوجود میایند ولی میتوانند در افراد جوان و بدنیال ضربات شدیدتر مانند سقوط از ارتفاع یا تصادف اتومبیل هم ایجاد شوند.
شکستگی استابولوم نوعی شکستگی لگن است که در استخوان های ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس ایجاد شده به نحوی که خط شکستگی به درون حفره استابولوم میرود.
این نوع شکستگی لگن از این جهت اهمیت دارد که باید به دقت جااندازی شود. اگر بعد از جااندازی شکستگی های استابولوم کوچکترین جابجایی در بین قطعات شکسته شده باقی بماند موجب میشود مفصل ران در عرض چند ماه بکلی تخریب شده و یا در عرض چند سال دچار آرتروز و ساییدگی شود.
به همین جهت امروزه تشخیص و درمان شکستگی لگن در ناحیه استابولوم به عنوان یک زیر شاخه فوق تخصصی مهم از ارتوپدی محسوب شده و فقط در مراکز خاصی انجام میشود.
شکستگی هایی که در استخوان های ساکروم، ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس ایجاد میشوند را شکستگی حلقه لگن میگویند.
این نوع شکستگی لگن ممکن است خفیف بوده و با مدتی استراحت خوب شوند و یا ممکن است چنان شدید باشند که در کمتر از چند ساعت به علت خونریزی شدید موجب مرگ بیمار شوند.
در افراد مسن این شکستگی ها معمولا بدنبال زمین خوردن ایجاد میشوند و در غالب موارد با چند هفته استراحت و بدون نیاز به جراحی خوب میشوند ولی در جوان ها معمولا ضربات شدیدی مانند تصادفات وسایل نقلیه یا سقوط ار ارتفاع علت شکستگی های حلقه لگنی است و در غالب موارد نیاز به درمان جراحی دارند.
تشخیص و درمان شکستگی لگن در ناحیه حلقه لگنی امروزه به عنوان یک زیر شاخه فوق تخصصی مهم از ارتوپدی محسوب میشود.
شکستگی لگن نامی کلی برای طیف گسترده ای از شکستگی ها است که معمولا بدنبال ضربات شدید به لگن خاصره ایجاد میشوند. این شکستگی ها در سنین بالا شیوع بیشتری دارند و میتوانند موجب بروز معلولیت های شدیدی شوند.
شکستگی لگن انواع مختلفی داشته و میتواند نواحی متفاوتی از لگن خاصره را در بر گیرد. مهمترین انواع شکستگی لگن عبارتند از شکستگی مفصل ران، شکستگی استابولوم، شکستگی حلقه لگنی و شکستگی سر استخوان ران.
آناتومی لگن
لگن پایین ترین قسمت تنه است و در جایی قرار دارد که تنه به اندام تحتانی متصل میشود. استخوان لگن یک ساختمان حلقوی است که در بالا به ستون فقرات متصل شده و در پایین به استخوان های ران مفصل میشود.
وظیفه لگن در واقع انتقال نیروی وزن از تنه به هر دو اندام های تحتانی است. همچنین در موقع نشستن، نیروی وزن تنه مستقیما از طریق لگن به زمین وارد میشود.
لگن همچنین حاوی ارگان های گوارشی و تولید مثل بوده و عروق و اعصاب مهمی از آن عبور کرده و از تنه به اندام تحتانی میروند.
کل استخوان لگن از به هم پیوستن دو استخوان بی نام در دو طرف و یک استخوان ساکروم در وسط و پشت تشکیل شده است. استخوان بی نام خود شامل سه قسمت به نام های ایلیوم Ilium ، ایسکیوم Ischium و پوبیس Pubis است.
مفصل ران که مردم به آن مفصل لگن هم میگویند و در بین پزشکان به مفصل هیپ Hip joint معروف است بزرگترین مفصل بدن بوده و شکل گوی و کاسه ای دارد.
قسمت گوی آن سر استخوان ران است و قسمت کاسه آن قسمتی از استخوان لگن است که به آن استابولوم Acetabulum میگویند.
شکستگی لگن نامی کلی برای تعداد زیادی از شکستگی ها است که میتواند بدنبال حوادثی مانند سقوط از ارتفاع، تصادف، حوادث ورزشی و حوادث حین کار ایجاد شود. با این حال غالب شکستگی های لگن بدنبال ضرباتی نه چندان شدید ایجاد میشوند.
شکستگی لگن در سنین بالا معمولا بدنبال زمین خوردن ایجاد میشود. در افراد مسن به علت پوکی و در نتیجه ضعیف شدن استخوان، لگن میتواند به راحتی و با وارد شدن ضربه خفیفی شکسته شود. این شکستگی ها در سنین بالا از علل مهم بروز معلولیت ها هستند و میزان مرگ و میر آنها بالا است.
مثلی مهم در ارتوپدی وجود دارد که میگوید انسان ها از لگن به دنیا میایند و از لگن از دنیا میروند. یعنی از طریق لگن مادرشان به دنیا وارد میشوند و به علت شکستگی لگن از دنیا میروند.
در جوان ها لگن به سادگی دچار شکستگی نمیشود. شکستگی لگن در جوان ها معمولا بدنبال ضربات شدیدتر مانند تصادف اتومبیل و یا سقوط از ارتفاع ایجاد میشود.
شکستگی های لگن را میتوان به سه دسته کلی تقسیم کرد. شکستگی حلقه لگن، شکستگی استابولوم و شکستگی اطراف مفصل ران.
البته شکستگی سر استخوان ران جزو هیچکدام از سه دسته فوق نیست ولی میتوان آن را جزئی از شکستگی های لگن دانست.
در مورد هر کدام از این شکستگی ها در زیر توضیح مختصری داده میشود ولی برای مطالعه وسیع تر در مورد هر کدام از آنها میتوانید به بخش مربوط مراجعه کنید
پ
.
مهمترین علت دررفتگی مکرر کشکک ناپایداری آن است.
وقتی عضله چهارسر که به کشکک متصل است منقبض میشود کشکک را در شیاری که بستر آن است و در آن قرار گرفته به بالا میکشد. با بالا آمدن کشکک زانو هم به حالت مستقیم قرار میگیرد.
بعضی از عوامل میتوانند شرایطی را ایجاد کنند که کشکک در حین حرکت در شیار خود به راحتی به طرفین هم حرکت کرده و احتمالا دچار دررفتگی شود. مهمترین این عوامل عبارتند از
در بعضی افراد این شیار از عمق کافی برخوردار نیست و کشکک ممکن است به راحتی به چپ یا راست بلغزد و از جای خود خارج شود.
کم بودن ارتفاع کندیل خارجی استخوان ران
والگوس زانو یا ژنو واروم یا زانوی پرانتزی – به این معنی که ساق نسبت به ران از خط محوری وسط بدن دور شده باشد
بلند بودن تاندون کشکک و بالا قرار گرفتن استخوان کشکک در شیار زیر خود
چرخش غیر طبیعی استخوان درشت نی به طرف خارج
اتصال غیر طبیعی تاندون کشکک به توبرکل تیبیا
کوچک بودن استخوان کشکک
بالا قرار گرفتن استخوان کشکک در جلوی زانو
عدم تعادل در عضلات چهارسر ران
شلی کلی رباط های بدن
وقتی کشکک برای اولین بار در میرود بافت پرده مانندی که در سمت داخل کشکک قرار داشته و واستوس مدیالس را از سمت داخل به کشکک متصل میکند (رتیناکولوم داخلی) پاره میشود.
بعد از جااندازی کشکک این بافت خودبخود ترمیم میشود ولی معمولا این ترمیم ناقص بوده و رتیناکولوم شل باقی میماند. این شلی موجب میشود در آینده کشکک ناپایدار شده و با نیروهای کمتری هم دچار دررفتگی مکرر شود.
با هر بار دررفتگی کشکک غضروف آن صدمه دیده و این روند در دراز مدت میتواند موجب استئوآرتریت یا ساییدگی مفصل بین کشکک و ران یا مفصل پاتلوفمورال شود.
برای جااندازی پزشک معالج به قسمت خارجی کشکک فشار آورده و آنرا به سمت داخل هل میدهد. جااندازی معمولا نیازی به بیهوشی یا بیحسی ندارد.
پس از جااندازی درد بیمار از بین رفته و وی میتواند زانو را خم و راست کند. بعد از جااندازی، زانو به توسط گچ بلند اندام تحتانی بمدت یک ماه بیحرکت میشود.
در این مدت بیمار باید مرتبا انقباضات ایزومتریک عضله چهارسر را انجام دهد تا این عضله دچار ضعف نشود. پس از خروج گچ انجام نرمش ها برای بدست آوردن دامنه حرکتی زانو و تقویت عضلات انجام میشود.
در بعضی بیماران ممکن است در رفتگی کشکک بعدا عود کند. این بیماران ممکن است بار ها بدنبال ضربات خفیف به زانو دچار دررفتگی مکرر شوند. این وضعیت معمولا به علت شل بودن بافت های نگهدارنده کشکک ایجاد شده و نیاز به عمل جراحی دارد.
جابجایی کشکک به طرف خارج
در این بیماران وقتی به زانو نگاه میکنیم استخوان کشکک را در جای اصلی خود در جلوی زانو نمیبینیم. کشکک در این بیماران به سمت بیرون جابجا شده است.
ممکن است زانو متورم شده و در آن خون جمع شده باشد. کناره داخلی زانو حساس بوده و لمس آن ممکن است دردناک باشد. بیمار نمیتواند زانوی خود را حرکت دهد و در برابر هر گونه اقدام پزشک برای حرکت دادن زانو هم مقاومت میکند
رادیوگرافی طبیعی کشکک
در رفتگی کشکک
در رفتگی کشکک به سمت خارجی زانو
مهمترین آنها عبارتند از
ساییدگی و آرتروز مفصل : شکستگی کشکک معمولا به غضروفی که در سطح پشتی آن است آسیب میزند. این آسیب میتواند در دراز مدت ایجاد سائیدگی مفصل بکند بطوریکه حدود یک پنجم بیماران با شکستگی کشکک در دراز مدت دچار استئوآرتریت زانو میشوند.
ضعف عضله چهار سر : ضعف عضلات چهارسر ران هم از دیگر عوارض این شکستگی است. محدودیت حرکت زانو چه بصورت محدودیت در راست کردن و یا خم کردن زانو هم شایع است. البته این محدودیت ها معمولا آنقدر زیاد نیستند که ناتوان کننده باشند.
درد مزمن در جلو زانو : از دیگر عوارض این شکستگی ها بروز درد مزمن جلوی زانو است
