کمر درد را چگونه با نرمش های طبی درمان کنیم

درمان کمر درد سهل و ممتنع است. یکی از علل مهم زمینه ساز کمر درد ضعف عضلات اطراف ستون مهره و شکم است. انجام نرمش هایی برای تقویت این عضلات اگر به درستی انجام شوند میتوانند تا حد زیادی شدت کمر درد را کم کرده یا کاملا بهبود دهند.

تعدادی از این نرمش ها برای تقویت عضلات بوده و تعدادی دیگر برای کشش عضلات و لیگامان های کوتاه شده است. قبل از انجام نرمش های کمر درد با پزشک خود مشورت کنید.

نکاتی که قبل از شروع نرمش و ورزش های کمر باید بدانیم

 

قبل از انجام نرمش های کمر درد اول چند دقیقه راه بروید تا بدنتان به اصطلاح گرم شود. اگر احساس میکنید انجام هرکدام از نرمش هایی که در زیر توضیح داده میشود برای شما مشکل است میتوانید آنرا انجام ندهید و فقط نرمش هایی را انجام دهید که انجام دادن آن برای شما راحت است.

 

بتدریج بعد از چند هفته که عضلات شکم و کمر شما قویتر شد خواهید توانست همه نرمش ها را انجام دهید. لازم نیست نرمش ها را حتما به تعدادی که در زیر گفته میشود انجام دهید. میتوانید آنها را با تعداد و دفعات کمتر انجام دهید. به تدریج و بعد از گذشت چند هفته که عضلات شما قویتر شد میتوانید آنها را به تعداد بیشتر انجام دهید.

 

نکته مهم در انجام نرمش های کمر درد اینست که باید آنها را با شدت و تعداد کم شروع کرده و به آرامی شدت و تعداد آنها را بیشتر کنیم و گرنه ممکن است نرمش ها به شما آسیب رسانده و درد کمر شما را بیشتر کند.

 

اگر عضلات شما خیلی ضعیف باشد ممکن است با انجام نرمش ها، کمردرد شما بیشتر شود. نرمش ها را میتوانید با تعداد ۳-۲ بار تکرار شروع کنید و بتدریج هر روز یا هر دو روز یکی به آن اضافه کنید تا بعد از مدتی به ۳۰-۲۰ مرتبه برسد.

 

اگر عضلات شما بیش از حد ضعیف باشند و انجام نرمش ها موجب افزایش کمردرد شما شوند، درد بعد از یک هفته شدید میشود پس بهتر است اگر تازه این نرمش ها را شروع کرده اید در ابتدا آنها را با کمترین شدت و مقدار به مدت یک هفته انجام دهید.

 

اگر بعد از یک هفته کمر درد بیشتر شد باید نرمش ها را بمدت ۲-۱ هفته موقتاً متوقف کرده و بعد از آن مجدداً نرمش ها را با شدت و مقدار کمتر شروع کرد. اگر بعد از گذشت یک هفته از شروع نرمش ها کمر درد بیشتر نشد به تدریج آنها را بیشتر میکنیم. مدت انجام نرمش هایی که در زیر آموزش داده میشود در ابتدا کم است ولی بعد از حدود یک ماه باید به روزی ۱۵ دقیقه برسد.

 

نکته مهم دیگر اینست که تقویت عضلات به چند ماه زمان نیاز دارد پس عجله نکنید. صبر داشته باشید و ناامید نشوید. نرمش ها را با برنامه منظم و با پشتکاری انجام دهید. مطمئن باشید کمر درد شما بعد از ۲-۱ ماه به نحو قابل محسوسی کاهش پیدا میکند.

 

اگر بعد از کاهش یا قطع کمردرد و بعد از چند ماه نرمش ها را فراموش کرده و انجام ندهیم درد مجدداً برمیگردد. پس باید عادت کنیم تا نرمش ها را تا آخر عمر انجام دهیم. نرمش های کمر در سه دسته ساده، متوسط و مشکل توضیح داده میشود. ابتدا با نرمش های ساده شروع کنید و بعد از چند هفته که توانستید آنها را به راحتی انجام دهید میتوانید بترتیب به مراحل بعدی بروید.

 

 

                                 

تزریق کورتون به کمر چیست و چه تاثیری دارد

تزریق کورتون به کمر روشی برای درمان یا کنترل علائم بعضی از بیماری های ستون مهره است. در این روش درمانی کورتون یا کورتیکواستروئید (معمولا متیل پردنیزولون) را به درون فضای اپیدورال تزریق میکنند.

 

فضای اپیدورال فضای اطراف دورال ساک است. دورال ساک Dural sac یا کیسه سخت شامه فضایی است کیسه مانند که از پرده بافتی به نام دورا یا سخت شامه درست شده است.

 

دورا یا سخت شامه اطراف نخاع و ریشه های عصبی که از آن خارج میشوند را فرا گرفته و آن را محصور میکند و بدین طریق کیسه و فضایی بسته به نام دورال ساک را بوجود میاورد. کل نخاع به همراه سخت شامه اطراف آن در درون کانال نخاعی قرار گرفته است.

 

کانال نخاعی یک کانال استخوانی است که از پشت سر هم قرار گرفتن مهره ها بوجود میاید. در واقع دورا درون فضای خالی استخوانی مهره قرار دارد. فضای بین دورا و استخوان مهره را فضای اطراف دروا یا اپی دورال Epidural space میگویند. این فضا در واقع حجمی نداشته و مجازی است. وقتی دیسک بین مهره ای دچار فتق شده و جابجا میشود این جابجایی در واقع در درون فضای اپیدورال بوقوع میپیوندد.

کورتون یا کورتیکواستروئید ها داروهای بسیار قوی ضد التهابی هستند. با تزریق این داروها در فضای اپیدورال میتواند التهاب موجود در ناحه بخصوص التهاب اطراف ریشه های عصبی را کاهش داده و درد ناشی از آن را از بین برد.

 

در هرنی دیسک بین مهره ای، دژنرسانس دیسک بین مهره ای و تنگی کانال نخاعی میتوان از تزریق اپیدورال کورتون برای کنترل علائم بالینی استفاده کرد.

 

روش های مختلفی برای تزریق وجود دارد ولی بهترین آنها استفاده از فلوروسکوپی در اطاق عمل است. در این روش بیمار بر روی تخت جراحی قرار گرفته و پزشک متخصص ( متخصص جراحی اعصاب، متخصص ارتوپدی، متخصص رادیولوژی و یا متخصص بیهوشی) محل فورامن بین مهره ای را با استفاده از دستگاه فلوروسکوپ ( نوعی دستگاه رادیوگرافی کامپیوتری که در اطاق عمل استفاده شده و با آن میتوان استخوان بیمار را بر روی مانیتور دستگاه مشاهده کرد) دیده و دارو را دقیقا در آن محل و در فضای اپیدورال تزریق میکند.

 

تزریق اپیدورال با بیحسی موضعی انجام شده و نیازی به بیهوشی ندارد. این تزریق معمولا ۳۰-۱۵ دقیقه طول میکشد و برای انجام آن بیمار باید به پهلو یا به شکم بخوابد. بعد از آن به بیمار توصیه میشود تا مدتی دراز بکشد.

در بعضی شرایط بهتر است تزریق اپیدورال انجام نشود که مهمترین آنها وجود مشکلات انعقادی در بیمار، حساسیت بیمار به دارو و حاملگی است. در صورت وجود دیابت و یا بیماری قلبی باید در انجام تزریق اپیدورال احتیاط های لازم را به عمل آورد.

از عوارض احتمالی تزریقات اپیدورال میتوان به عفونت، خونریزی، سردرد ، گرگرفتگی و بیحسی و گزگز گذرا اشاره کرد

 

 

                                 

.

ورزش های کمر

از مهم ترین روش های درمان کمر درد انجام نرمش های کمر است. علت آن اینست که مهمترین علت کمردرد ضعف عضلات کمر و کاهش انعطاف پذیری آن است که هر دو این ها با انجام نرمش ها از بین میروند.

نکته مهم در انجام نرمش ها اینست که اولا چند هفته زمان برای شروع اثر بخشی آنها لازم است و در این مدت بیمار نباید مایوس شود و باید بطور مرتب نرمش ها را انجام دهد و ثانیا نرمش ها را باید از تعداد کم شروع کرده و به تدریج زیاد کرد وگرنه ممکن است با انجام نرمش ها شدت درد کمر افزایش یابد.

توصیه میشود در روز اول، هر کدام ار نرمش ها را فقط دوبار انجام دهید و تا یک هفته این روال را ادامه دهید. اگر بعد از گذشت یک هفته درد کمر شما افزایش پیدا کرد باید به پزشک مراجعه کنید ولی اگر درد بیشتر نشد بعد از یک هفته بتدریج تعداد دفعات حرکات را افزایش میدهیم بطوریکه هر روز یا هر دو روز یک بار ( بسته به تحمل بیمار) به هر حرکت یک عدد اضافه میکنیم. تمام ورزش ها باید روی زمین سفت انجام شوند.

چرخش لگن Pelvic tilt

 

به پشت بخوابید و دست هایتان را روی شکم خود قرار دهید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. عضلات شکم خود را منقبض کنید بطوریکه کمر شما به کف زمین فشرده شود. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس عضلات را شل کنید.

نشستن نیمه Partial sit up

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. چانه خود را به سینه بچسبانید و بالا تنه خود را به جلو خم کنید بطوریکه شانه های شما از زمین بلند شوند. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به وضعیت اول برگردید.

زانو به سینه Knee to chest

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. با هر دو دست یک ران خود را در کمی بالاتر از زانو بگیرید و زانوی خود را به سمت سینه خود بکشید. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به وضعیت اول برگردید. این کار را برای پای مقابل هم تکرار کنید

.

زانو به سینه دوبل Double knee to chest

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. با هر دو دست دو ران خود را در کمی بالاتر از زانو ها بگیرید و زانو های خود را به سمت سینه خود بکشید. این وضعیت را پنج ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به وضعیت اول برگردید.

چرخش تنه Lower trunk rotation

 

به پشت بخوابید. زانو ها را خم کرده و کف پا ها را روی زمین قرار دهید. در حالیکه شانه های خود را بطور ثابت و بدون حرکت روی زمین نگه داشته اید به آرامی زانو های خود را تا آنجا که میتوانید به سمت چپ خم کنید. سپس به آرامی زانو های خود را تا آنجا که میتوانید به راست خم کنید.

 

روش های دیگری هم برای درمان کمردرد وجود دارد که ممکن است در صورت ناموفق بودن درمان های ذکر شده پزشک معالج از آنها استفاده کند. این روش ها تاثیر ثابت و قابل اطمینانی در همه افراد ندارند. به زبان دیگر ممکن است در یک فرد تاثیر خوبی داشته باشند و در فرد دیگر بیفایده باشند. این روش ها عبارتند از استفاده از مانیپولاسیون کمر، طب سوزنی، بیوفیدبک، کشش، TENS و اولتراسوند.

 

اکثر کمردردها با روش های کلی ذکر شده بهبود میابند و بندرت برای درمان کمردرد ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.

 

 

                                 

درمان کمر درد حاد چیست

کمردرد حاد به کمردردی میگویند که از شروع آن کمتر از سه ماه گذشته است. علت عمده این کمردرد ها وارد آمدن فشار زیاد به قسمت های پایینی ستون فقرات است.

 

کارهایی مانند بلند کردن یا هل دادن اجسام سنگین، حرکات نا متعادل و چرخشی ستون مهره یا انجام ورزش های جدید بدون داشتن آمادگی میتوانند موجب کمردرد حاد شود. البته علل دیگری مانند شکستگی های مهره، عفونت یا تومور های مهره هم میتوانند موجب کمردرد حاد شوند ولی شیوع آنها کمتر بوده و درمان آنها در قسمت های دیگر بررسی شده است.

 

 اکثر کمردردهای حاد در عرض چند هفته خوب میشوند. اگر درد شما تازه شروع شده است بهترین راه درمان مصرف دارو است. استفاده از استامینوفن، بروفن یا ناپروکسن یا دیگر داروهای ضد التهابی مفیدند. از داروهای شل کننده عضلانی هم در درمان کمردرد های حاد استفاده میشود. این داروها را روزانه در وعده های منظم مصرف کنید. به کار روزانه خود ادامه بدهید.

 

اگر درد زیاد است ۲-۱ روز استراحت کنید ولی نه بیشتر. استراحت بیش از دو روز ممکن است به علت ایجاد مشکلات روحی و به علت کاهش قدرت انقباضی عضلات کمر، درد را بیشتر کند. همچنین با استراحت طولانی مدت خطر لخته شدن خون در ساق پا افزایش میابد پس فرد دچار کمردرد باید هرچه زودتر فعالیت معمول روزانه را شروع کند. برای ۲-۱ روز در وضعیتی که راحت هستید استراحت کنید.

 

به پشت بخوابید و یک بالشت زیر زانو های خود بگذارید تا کمی خم شوند یا به پهلو بخوابید و یک بالشت بین پاهایتان بگذارید. برای مدت طولانی در یک وضعیت نخوابید. هر ۳-۲ ساعت حدود ۲۰-۱۰ دقیقه قدم بزنید و دوباره دراز بکشید.

 

هر ۳-۲ ساعت یکبار کمر خود را به مدت ۲۰-۱۵ دقیقه گرم کنید. با کیسه آب گرم یا حوله برقی. دوش آب گرم هم مفید است. برای بعضی افراد سرد کردن بهتر از گرم کردن موجب کاهش درد میشود.

 

میتوانید به همین تعداد و مقدار ذکر شده محل درد را سرد کنید و امتحان کنید که آیا سرد کردن موضع برای شما مفید است یا خیر. معمولا وقتی بعد از یک فعالیت بدنی شدید کمردرد ایجاد میشود در چند روز اول سرد کردن محل درد مفید است و بعد از گذشت چند روز ممکن است گرما مفیدتر باشد.

 

 

بستن کمر با هر چیزی که بتواند کمر را گرم نگه دارد مفید است. میتوانید برای چند روز از یک کمربند طبی استفاده کنید و یا حتی یک شال به دور کمر خود ببندید.

 

اگر کمردرد بیش از ۳ روز طول بکشد یا درد کمر یا ساق شما بدتر شود یا بعد از خوب شدن دوباره شدید شود باید به پزشک مراجعه کنید

 

 

                                 

.

کمر درد چگونه درمان میشود

درمان کمر درد سهل و ممتنع است. حدود ۹۰ درصد مردم حداقل یک بار در طول زندگی خود دچار کمر درد میشوند و حدود ۹۰ درصد کمر درد ها با رعایت دستورات زیر مرتفع میشوند. در صورت شدید بودن درد یا موثر نبودن اقدامات زیر به پزشک مراجعه کنید.

بسته به اینکه علت کمر درد چیست و چه مدت طول کشیده است درمان آن متفاوت است. کمردرد بندرت نیاز به جراحی دارد حتی اگر علت آن هرنی دیسک باشد.

اگر یکبار کمردرد گرفته اید احتمال آن هست که باز هم بگیرید. پس گرچه درمان کمردرد مهم است ولی مهم تر از آن مدیریت Management آن است. باید یاد بگیرید چگونه مانع از بروز مجدد کمردرد شوید.

مهم ترین روش های پیشگیری از بروز کمردرد اینست که عضلات کمر و شکم خود را قوی نگه دارید، خوب بایستید، یاد بگیرید که چطور زندگی کنید و چگونه استرس را مهار کنید.

 

 

                                 

درمان اسپوندیلولیستزی

درمان غیر جراحی اسپوندیلولیستزی

 

 گرچه این درمان ها سر خوردگی را درست نمیکنند ولی بسیاری از بیماران با این درمان ها احساس راحتی بیشتری کرده و مشکلات آنها از بین میرود. مهمترین آنها عبارتند از

 

    فیزیوتراپی : شامل انجام نرمش هایی برای افزایش قدرت انعطاف ستون مهره و افزایش قدرت عضلات شکم و عضلات اطراف ستون مهره

 

    داروهای ضد التهابی : مثل بروفن یا سلکسیب با کاهش التهاب در اطراف عصب میتوانند شدت علائم را کاهش دهند.

 

    تزریق کورتیکوستروئید : با تزریق این داروها در اطراف نخاع به توسط پزشک معالج ممکن است التهاب کاهش پیدا کرده و درد و علائم حسی کمتر شوند.

 

 

درمان جراحی اسپوندیلولیستزی

 

در سر خوردگی ناشی از پیری که به ۶-۳ ماه درمان های غیر جراحی جواب کافی نمیدهند و در سر خوردگی های اسپوندیلولیتیک که به ۱۲-۶ ماه درمان های غیر جراحی جواب نمیدهند و درد و علائم حسی زندگی روزمره بیمار را مختل کرده است از جراحی استفاده میشود.

وقتی سر خوردگی یا علائم عصبی در حال پیشرفت است هم معمولاً پزشک ارتوپد تصمیم به جراحی میگیرد. درمان جراحی که برای این بیماران استفاده میشود انجام لامینکتومی Laminectomy است. در این روش قسمتی از استخوان های طبیعی مهره که لامینا نامیده میشود خارج میگردد. این جراحی را دکمپرشن Decompression هم میگویند چون موجب رفع فشار و کمپرشن از روی اعصاب میشود.

 

بعد از دکمپرشن و برداشتن فشار از روی اعصاب، مهره های مجاور به هم جوش داده میشوند. در این روش از پیوند استخوان و از وسایل فلزی مانند پیچ و میله ممکن است استفاده شود تا مهره ها زودتر و بهتر جوش بخورند.

 

 

                                 

سر خوردن مهره یا اسپوندیلولیستزی چگونه درمان میشود

سر خوردن مهره یا اسپوندیلولیستزی معمولا بصورت حرکت مهره پنجم کمری بر روی مهره اول ساکروم یا خاجی است. وقتی این جابجایی زیاد باشد میتواند موجب فشار بر روی ریشه های عصبی شده و موجب بروز علائم حسی و حرکتی در اندام تحتانی شود.

 

پزشک ارتوپد پس از صحبت با بیمار را جع به مشکلات وی و خصوصیات آنها وی را معاینه میکند. سپس از روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده و سی تی اسکن و ام آر آی برای کمک به تشخیص استفاده میکند.

 

ذکر این نکته مهم است که ممکن است در رادیوگرافی ستون مهره علائم سر خوردن مهره دیده شود ولی بیمار هیچ مشکلی نداشته باشد. این بدان معنی است که بسیاری از موارد سر خوردن مهره به جلو بدون علامت و درد است. این موارد نیازی به درمان ندارند

.

سر خوردن مهره یا اسپوندیلولیستزیس را گاهی میتوان با استفاده از روش های غیر جراحی درمان کرد و در مواردی ممکن است درمان این بیماری مستلزم استفاده از عمل جراحی باشد.

 

 

                                 

علائم اسپوندیلولیستزی یا سر خوردن مهره چیست

در نوع اول که ناشی از پیری است بیمار دچار کمردرد است و علائم ناشی از فشار روی ریشه عصبی مانند درد در باسن و اندام تحتانی، احساس گزگز و بیحسی در اندام تحتانی و ضعف در پاها دارد.

در این بیماران خم شدن به جلو و نشستن موجب کاهش علائم عصبی میشود چون فضایی که ریشه عصبی از آن خارج میشود را بازتر کرده و فشار روی عصب کاهش میابد. مهم ترین شکایت بیمار در اسپوندیلولیستزی نوع دوم کمردرد است که گاهی به اندام تحتانی انتشار میابد.

 

 

                                 

اسپوندیلولیستزی یا سر خوردن مهره چه انواعی دارد

اسپوندیلولیستزی دو نوع عمده دارد

 

 

سر خوردگی مهره ناشی از پیری

 

شروع سرخوردگی مهره ناشی از پیری یا Degenerative spondylolysthesisاین بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود. کاهش ارتفاع دیسک موجب میشود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها به هم، فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد میکند. نتیجه آن سائیدگی مفصل بین مهره ای است.

بر اثر این سائیدگی، مفصل و لیگامان هایی که مهره را سرجایش نگه میدارند ضعیف میشوند. این ضعف همراه با مشکلاتی که در دیسک ایجاد شده است موجب سر خوردن مهره بالایی روی مهره پایینی میشود.

 

سر خوردن مهره موجب تنگ شدن کانال نخاعی و تنگ شدن محلی است که از آنجا ریشه های عصبی از بین دو مهره خارج میشوند. این عارضه در خانم ها و در سنین بالای ۵۰ سال بیشتر است.

 

سر خوردگی اسپوندیلولیتیک

 

در سرخوردگی اسپوندیلولیتیک یا Spondylolytic spondylolysthesis قسمتی از مهره به نام قسمت بین مفصلی Pars interarticularis شکسته میشود. این شکستگی معمولاً در زمان نوجوانی ایجاد شده ولی فرد متوجه آن نمیشود. سپس در سنین بالاتر که دیسک بین مهره ای کم کم محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده میشود فشار بیشتری به این قسمت وارد شده و موجب میشود کاملاً از هم باز شود. نتیجه آن سر خوردن مهره است.

این عارضه بیشتر در مردان میانسال دیده میشود. چون در این نوع سر خوردگی، فقط قسمت تنه مهره به جلو سر میخورد و قسمت های پشتی مهره سر جایشان باقی میمانند محلی که از آنجا ریشه های عصبی از بین دو مهره خارج میشوند تنگ نشده و عصب تحت فشار قرار نمیگیرد.

 

 

                                 

سر خوردن مهره یا اسپوندیلولیستزی چگونه موجب کمردرد میشود

اسپوندیلولیستزی Spondylolysthesis به معنای سر خوردن یک مهره به سمت جلو روی مهره پایینی است. شایعترین محل بروز آن محل اتصال مهره های کمری به خاجی است یعنی معمولاً مهره پنجم کمری روی مهره اول خاجی یا ساکروم به سمت جلو سر میخورد.

اگر این سر خوردن و به جلو آمدن مهره شدید باشد کانال نخاعی تنگ شده و به ریشه های عصبی فشار وارد میشود که این خود موجب بروز علائم عصبی در بیمار میگردد.