اسکولیوز(کجی ستون فقرات) 1

اسکولیوز شرایطی است که در آن ستون فقرات به صورت غیرعادی به سمت پهلو (راست یا چپ) خم می شود. خمیدگی ایجاد شده در این شرایط می تواند متوسط تا شدید باشد. هر یک از اجزای ستون فقرات می توانند در نتیجه اسکولیوز خم شوند، اما این مشکل اکثر مواقع در نواحی قفسه سینه (اسکولیوز قفسه سینه) یا ناحیه پایین کمر (اسکولیوز کمری) مشاهده می شود.

اکثر کودکان مبتلا به اسکولیوز برای درمان نیازی به عمل جراحی ندارند و این مشکل به سادگی با استفاده از روش هایی مثل بریس و انجام فعالیت های ورزشی درمان می شود. در صورتی که این مشکل درمان نشده به حال خود رها شود، شرایط ایجاد شده می تواند مشکلات جدی در ناحیه ستون فقرات، سینه، لگن، قلب و ریه به همراه داشته باشد.

انواع اسکولیوز

انواع اصلی اسکولیوز به شرح زیر هستند:

اسکولیوز غیر ساختاری (اسکولیوز عملکردی یا وضعیتی)

در این حالت، ساختار کمر (ستون فقرات) بیمار عادی است، اما به خاطر سایر شرایط همچون تفاوت در طول پا یا اسپاسم عضله در کمر، پشت بیمار دارای انحنا و خمیدگی به نظر می رسد. این انحنا معمولاً خفیف است و در صورت خم شدن فرد به طرف دیگر یا به جلو، از بین می رود.

اسکولیوز ساختاری

در این موارد، انحنای ایجاد شده در ناحیه کمر ثابت است و با تغییر در وضعیت بدن بیمار اصلاح نمی شود. این نوع اسکولیوز دارای انواع اصلی به شرح زیر است:

ایدیوپاتیک: به معنی این است که دلیل ایجاد بیماری ناشناخته است. بیش از ۸ مورد از هر ۱۰ مورد اسکولیوز، ایدیوپاتیک می باشد.

عصبی عضلانی: این شرایط به معنی این است که انحنا در نتیجه شرایطی که بر وضعیت عضلات یا اعصاب در ناحیه کمر تاثیر گذاشته، ایجاد شده است. برای مثال، در بعضی موارد این مشکل می تواند در نتیجه دیستروفی عضلانی، فلج اطفال، فلج مغزی، یا نوروفیبروماتوز در افراد مشاهده شود. به هر حال، هر یک از این شرایط دارای علائم و مشکلات دیگر (به غیر از اسکولیوز) نیز هستند. در حدود ۱ مورد از هر ۱۰ مورد ابتلا به اسکولیوز، عصبی عضلانی می باشد.

استخوانی: این شرایط به معنی ایجاد مشکل در نتیجه مشکلات استخوانی است.

مادرزادی: به معنی این است که ستون فقرات فرد در هنگام رشد وی در رحم مادر به نحو مناسب تشکیل نشده است. این شرایط در هر ۱ مورد از ۱۰ مورد ابتلا به اسکولیوز در بین افراد مشاهده می شود.

علائم و نشانه ها

علائم اسکولیوز در کودکان به شرح زیر است:

شانه ها ممکن است ارتفاع یکسان نداشته باشند و یکی از آنها بالاتر از دیگری قرار گیرد.

سر در ناحیه مرکز بدن و بالای لگن قرار نمی گیرد.

 قفسه سینه متقارن نیست و دنده ها ممکن است ارتفاع های متفاوت داشته باشند.

تیغه یکی از شانه ها بالاتر و برجسته تر از تیغه شانه دیگر به نظر می رسد.

یکی از دو طرف باسن برجسته تر از طرف دیگر می شود.

لباس های فرد در هنگام پوشیدن به نحو صحیح بر روی بدن قرار نمی گیرد.

بدن بیمار ممکن است به یک طرف خم شود.

طول پاهای فرد ممکن است غیر متقارن و نامساوی شود.

علائم و نشانه های اسکولیوز در نوزادان به شرح زیر است:

ایجاد برآمدگی در یک طرف سینه

نوزاد ممکن است بطور مداوم به یک طرف خم شود.

در موارد شدیدتر، این مشکل می تواند باعث وارد شدن آسیب به قلب و ریه ها شود و به این ترتیب بیمار با تنگی نفس و درد در ناحیه سینه مواجه می شود. بعضی از انواع اسکولیوز همچنین می توانند درد در ناحیه کمر را به همراه داشته باشند. به هر حال توجه داشته باشید اکثر موارد اسکولیوز برای بیمار دردناک نیستند.

تشخیص

 

اسکولیوز اغلب در هنگام خم شدن فرد به جلو قابل مشاهده است. در این شرایط یک برآمدگی در ناحیه کمر (ستون فقرات) در هنگام خم شدن فرد به جلو ایجاد می شود. در صورتی که پزشک عمومی ابتلای فرد به اسکولیوز را تشخیص دهد، معمولاً بیمار را به یک پزشک متخصص معرفی می کند.

گاهی اوقات برای تشخیص زاویه انحنای ایجاد شده در کمر بیمار از عکس برداری رادیولوژی استفاده می شود. عکس رادیولوژی می تواند اطلاعات مناسب درباره شدت شرایط ایجاد شده و احتمال تشدید مشکل را در اختیار پزشک قرار دهد. علاوه بر این پزشک ممکن است از سایر تصویر برداری ها (مثل اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن کمر) نیز در صورت نیاز استفاده نماید.